Brazilië

Swipe

Invasão

Omdat de gemeentelijke overheden vaak een machteloos en passief woningbeleid voeren nemen bewonersgroepen dikwijls zelf het initiatief als nieuwe woonruimte nodig is. Er wordt dan een invasão voorbereid, dat wil zeggen er wordt een terrein in gebruik genomen om daar een nieuwe woonwijk te gaan vestigen. In een strakke regie worden de nieuwe bewoners aangewezen, die ieder voor zich bouwmateriaal, sloophout, afvalijzer enzovoort gaan verzamelen. Op uur X vertrekt de groep met materiaal en helpers naar plaats Y.

Meestal vindt de invasão plaats in de nacht volgend op een feestdag, bijvoorbeeld waarop de jaardag van een heilige wordt gevierd. De nieuwe favela wordt dan onder bescherming van die heilige gesteld en naar hem of haar vernoemd. De plaats is tevoren slechts aan een kleine kern bekend om te voorkomen dat de eigenaar van het terrein of de politie de invasão verhindert.

Eenmaal aangekomen op het bouwterrein wordt vanaf tekening met man en macht gewerkt aan het in de grond krijgen van de palen en het monteren van de balken en de dakplaten. De politie is op zulke nachten vaak onderbezet en bovendien zelf ook in feeststemming en volstaat dan dikwijls met alleen het constateren van de de invasão en het rapporteren daarover naar hun superieuren, maar die zijn toevallig ook in feeststemming. Er wordt gepraat, gedreigd, onderhandeld, maar ook doorgewerkt zodat de nieuwe huizen kunnen worden ingericht.

Het is een gewoonterecht geworden dat er bij invasão’s geen geweld wordt gebruikt. Als de nieuwe locatie voor de overheid onacceptabel is – omdat er een andere bestemming aan de grond is gegeven – dan is de bezetting een onderhandelingsgegeven en moet er een acceptabel alternatief worden geboden.

Zo’n tweede verhuizing verloopt rustiger en gebeurt overdag. De nieuwe locatie is dan legaal, maar behoudt de naam van de eerste invasão. Tenslotte hebben de bewoners aan die beschermheilige deze nieuwe woonwijk te danken. Indien mogelijk wordt nu ook door de lokale overheid gezorgd voor enkele elementaire voorzieningen zoals riolering en soms zelfs elektra en waterleiding.

Juist in de laatste decennia voeren de grote gemeenten een actief beleid de favela’s te vervangen door legale woonwijken, met woningen, waarin een aantal basisvoorzieningen vereist zijn.

10 prachtige bestemmingen in Brazilië