Het Balkangebergte (Stara Planina)

Swipe

Gabrovo

Hoewel de inwoners van Gabrovo vooral afhankelijk zijn van metaal- en lederbewerking en textielindustrie, de humor wordt als belangrijkste herkenning ervaren als in Bulgarije de naam van de stad valt. Want als u soms gedacht mocht hebben dat Bulgaren gespeend zijn van elke vorm van humor, dan zit u er ver naast. In Gabrovo heeft men het zelfs tot kunstvorm verheven en elke twee jaar wordt er in de maand mei een festival georganiseerd met als onderwerp ‘humor en satire’. Dat is allemaal te danken aan een zekere Petar, een Bulgaarse Tijl Uilenspiegel die het niet kon laten om de welvarender inwoners van Gabrovo op slinkse en meest humoristische wijze geld af te troggelen.

De inwoners van de stad leefden van allerlei vormen van handarbeid en waren in doorsnee erg arm. De grondvesten van de stad werden gelegd door Racho Kovacha, een smid die zich er in de 16e eeuw vestigde. Binnen korte tijd vestigden andere handarbeiders zich in zijn nabijheid en Gabrovo werd een belangrijk industrieel centrum. Helaas zag men nauwelijks kans om enige welvaart te verwerven en de zuinigheid van de inwoners van de stad werd spreekwoordelijk. Er ontstonden allerlei grappen, meestal bedacht door de inwoners zelf en vaak in de praktijk vorm gegeven door de al eerdergenoemde Petar. Er was zoveel stof tot lachen dat men besloot dit voor het nageslacht te bewaren en op 1 april (jawel!) 1974 werd er een museum van humor en satire geopend. Daar is veel materiaal bijeengebracht om aan te tonen dat de Bulgaren echt wel weten wat humor is.

Het is jammer dat, zoals in veel musea in Bulgarije, er veel van het getoonde uitsluitend in het Bulgaars toegelicht wordt, zodat de bezoeker het zal moeten doen met de grappen zonder woorden. Het museum is een bezoek echter zeker waard, omdat het niet uitsluitend om Bulgaarse humor gaat, er zijn tal van cartoons, foto’s en carnavalsmaskers te bewonderen. Ook het ritueel couperen van de kattenstaart (zie hierna) wordt op indringende wijze in beeld gebracht. De humor begint al buiten het museum waar, behalve een beeld van Petar, ook zeer herkenbare afbeeldingen van Charlie Chaplin, Don Quichot en Sancho Panza te zien zijn.

Als u Gabrovo met een groepsreis aandoet (of passeert op weg naar Etâra) zal de bus zeker een paar rondjes om het centrale plein rijden. De gids legt elke steen zo ongeveer uit en maakt daarna duidelijk dat u kennismaakte met de zuinigheid van de inwoners van de stad, u ‘deed’ een rondje Gabrovo. U zult zich ook afvragen waarom het beeld van Racho de smid in het midden van de rivier staat. Dat heeft twee redenen: men hoefde er geen land voor ter beschikking te stellen en het is niet mogelijk om er ter gelegenheid van festiviteiten bloemen bij te leggen.

Tot de favorieten onder de grappen behoort het verhaal over de kat zonder staart, het symbool van de stad. Als een kat wordt geboren wordt zijn staart eraf geknipt. Dat is om de tijd die verloopt als een kat de kamer binnenkomt of verlaat, zo kort mogelijk te laten zijn en op deze manier warmte te besparen. De inwoners van Gabrovo schijnen ook met hun schoenen in de hand te lopen. Verder hebben ze het lucifersdoosje uitgevonden waar maar aan een zijde een lucifer kan worden aangestoken en werd op hun verzoek de munt van 1 stotinka in omloop gebracht. En, als u er gaat logeren, neem dan uw wekker mee, men zet er ’s?nachts de klok stil. Als u in de stad bent geïnteresseerd kunt u een bezoek brengen aan het historisch museum, maar een wandeling door de oude (en autovrije) binnenstad is ook beslist een aanrader. Waarom er zo weinig onderdakmogelijkheden in de stad zijn? Waarschijnlijk om het aantal ingezetenen zo laag mogelijk te houden.

Welnu, u kunt doorrijden naar Etâra, een openluchtmuseum even buiten de stad. Tal van handwerkslieden kunt u er aan de gang zien, alle machines worden door waterkracht aangedreven. Er zijn houtsnijders aan het werk, er is een zilversmid, u kunt proeven van versgebakken brood, er is een korenmolen en er is een spinnerij voor geitenwol om maar een paar voorbeelden te noemen. U kunt er prachtige en vooral unieke souvenirs kopen tegen lage prijzen.

Een uurtje wandelen vanaf het museumdorp ligt het Sokolski klooster. Zoals zoveel andere kloosters bood men ook hier tijdens het verzet tegen de Turken onderdak aan vrijheidsstrijders. Heel bijzonder zijn de kleurrijke fresco’s, geschilderd door de stichter van het klooster, Pop Pavel en zijn zoon Nikolai.

Aan de andere kant van de stad bevindt zich het dorpje Bozhenci, tegenwoordig een museumdorp. Het ligt verscholen in een prachtige vallei en het schijnt ooit gesticht te zijn door overlevenden na de val van Veliko Târnovo, die er zich vestigden onder aanvoering van de adellijke dame Bozhena en haar negen zonen. Je zou nu niet meer zeggen dat het in het midden van de 19e eeuw een belangrijk handelscentrum was met contacten van de Donau tot aan de Egeïsche Zee. Er wonen nog maar weinig mensen, het dorp wordt beschermd door de overheid en behalve het noodzakelijke onderhoud wordt het in dezelfde staat gehouden als meer dan honderd jaar terug.

Uiterlijk althans, want u kunt er verblijven in een van de vele huizen die de toerist ter beschikking staan. U kunt kiezen uit diverse categorieën van eenvoudig tot tamelijk luxe. Maakt u zich niet bezorgd, er is elektriciteit en warm en koud stromend water. In de huizen heeft men namelijk wel het een en ander aangepast. Jammer dat televisieantennes de schoonheid van enkele huizen op een vervelende manier aantasten. Evengoed een uitgelezen plaats om op een goedkope manier in de natuur te verblijven. Door de bossen in de omgeving zijn diverse fraaie, goed gemarkeerde wandelingen uitgezet.

10 prachtige bestemmingen in Gabrovo en Bulgarije