Marokko

Swipe

Metaalkunst

De meeste edelsmeden in Marokko waren van Joodse afkomst, omdat volgens de islam moslims niet mogen werken met of handel drijven in goud en zilver. Er waren twee verschillende joodse gemeenschappen: die van de plattelandsjoden en die van de stedelijke Joden. De plattelands- joden zouden volgens een overlevering afstammelingen kunnen zijn van de Joden die met de Feniciërs en de Romeinen naar Marokko kwamen. Tijdens de Almohadendynastie in de 12e en 13e eeuw vermengden zij zich met de Imazighen (Berbers), waardoor zij de cultuur en de taal van de islamitische Imazighen (Berbers) overnamen.

De stedelijke joden waren afkomstig uit Andalusië, waaruit ze in de 15e eeuw gevlucht waren. Zij spraken Spaans of Arabisch en woonden in de steden van Noord-Marokko. De Andalusische edelsmeedkunst greep terug op Grieks-Romeinse en Visigotische technieken. Beide joodse groepen maakten sieraden voor zowel joodse als Arabische vrouwen, die armbanden, hangers, halssnoeren, diademen, oorhangers en kledingspelden droegen.

Er ontstonden centra voor de zilversmeedkunst zoals Essaouira, Sijilmassa in de Tafilalt, Tahala in de westelijke Anti-Atlas en Akka in het pre-Saharagebied.

De technieken stamden vooral uit de Andalusische periode zoals filigraanwerk (versiersel van metalen draden), niëlleren (werken in zwart emaille), graveren en emailleren. Er zijn gegoten sieraden en de emailtechniek wordt nog steeds veel toegepast. Gegraveerde sieraden kennen zowel florale (bloem-) als geometrische motieven.

De laatste eeuw is de kwaliteit van de zilverproductie afgenomen en sinds de jaren 50 van de vorige eeuw is de esthetische kwaliteit ook veel lager geworden. Dit heeft te maken met het feit dat sinds die tijd de meeste Joden Marokko verlaten hebben en hun ambacht verloren dreigt te gaan. Er worden ook veel nieuwe sieraden ‘oud gemaakt’.

Bijzondere sieraden zijn de antieke diademen die bij huwelijksrituelen gebruikt werden, de ‘zon en maan’-armbanden en de lebbah, fraaie halssnoeren uit Fez en Meknès. Er zijn nog wel mooie sieraden te vinden, maar je moet er heel goed naar zoeken en er is veel namaak.

Er werden ook ceremoniële Joodse voorwerpen gemaakt zoals Thora-aanwijzers. Ook de oude oorspronkelijk Syrische damasce-ringstechniek, het inhameren van zilver- of gouddraad in van tevoren aangebrachte groeven in het metaaloppervlak, werd toegepast.

Andere metalen voorwerpen zoals die van brons werden gebruikt voor architecturale versiering in de vorm van deurkloppers, grendels, deurbeslag en luchters voor moskeeën. Huishoudelijke voorwerpen werden vaak van rood koper vervaardigd, terwijl siervoorwerpen vooral van geel koper werden gemaakt. Ten slotte maakte men smeedijzer voor landbouwwerktuigen, ramen, deuren, en andere voorwerpen.

10 prachtige bestemmingen in Marokko