De Timnavallei
‘Een land… waar je niets tekort komt en waar je ijzerhoudend gesteente vindt en kopererts in de bergen’ (Deut. 8:9).
Op een afstand van ca. 30 km ten noorden van Eilat, ten westen van de ‘Arava Road’ die Eilat met de Dode Zee verbindt, ligt de Timnavallei (Timna Park; geopend: dagelijks van 7.30 tot 17.00 uur; informatie tel. 07-6372542). De vallei heeft een oppervlak van 60 vierkante kilometer en is sinds duizenden jaren het centrum van mijnbouw in Israël. Reeds in de 14e eeuw v. Chr. openden de Egyptenaren hier hun eerste kopermijnen, smalle schachten met uitgehakte treden die tot een diepte van 37 m reikten. De schachten zijn nog steeds te bezichtigen. De oorsprong van deze rijke koperaders lag in een stollende magmahaard. Toen het omhoog komende magma stolde ontstonden er scheuren in het rondom liggende zandsteen. In deze scheuren drongen gassen en soms een vloeibare massa, die toen het afkoelde, uitkristalliseerde (het kreeg een vaste vorm) in de scheuren en spleten. Aldus ontstond het zuivere metaal koper. Men noemt het een zuiver metaal omdat het niet oxydeert (roest) of anderzins verandert (koper gaat, evenals goud, zilver en platina, moeilijk een chemische verbinding aan). De Egyptenaren en hun opvolgers in de vallei gebruikten het koper in onder andere bronzen munten, draden en sieraden. Ook de beroemde Eilatsteen ofwel het donkergroene malachiet is een kopererts (een koolstofverbinding). De oude, door erosie deels blootliggende, gestolde magmahaarden zijn in de vorm van donkere granieten gesteenten overal in de vallei zichtbaar. In de valleiwanden liggen op het graniet lichtgekleurde zandsteenlagen. Op de zandsteenlagen liggen marine sedimenten, dat wil zeggen afzettingsgesteenten die in een zee zijn neergelegd, zoals kalksteen, dolomiet en mergel: zij vormen de rotsachtige kliffen boven in de valleiwand.
Naast de kopermijnen kunt u hier resten van smeltovens vinden waar het kopererts werd gesmolten, onder andere op de Slavenheuvel, tegenover de indrukwekkende Zuilen van Salomo. De rechtopstaande zuilen van Salomo zijn rode, door erosie uitgesleten zuilen en rotsspleten van Nubisch zandsteen. Aan de voet van de zuilen van Salomo liggen de overblijfselen van een Egyptische tempel. De tempel werd in de 14e eeuw v. Chr. gebouwd door de kunstzinnige farao Seti I ter ere van de godin Hathor, een godin met een glimlachend vrouwengezicht met ogen en oren van een koe. De koegodin Hathor was de godin van liefde en vreugde, dans en muziek; de godin van de vrouwelijke vruchtbaarheid en helpster bij bevallingen. Haar hoofdtooi bestond uit de zon tussen koeienhorens. Vanuit de tempel leiden traptreden naar een muurtekening waarop farao Seti I Hathor bewierookt en aanbidt. In het cartouche tussen de farao en Hathor staat de naam van farao Ramses III vermeld. Op andere plekken in de vallei heeft men 3500 jaar oude rotstekeningen van mensen en dieren ontdekt die gemaakt zijn door de toenmalige mijnwerkers.
Een opvallende verschijning in de Timnavallei is de paddestoelsteen (mushroom), een door erosie gevormde rots. De onderzijde van de rots is sneller geërodeerd dan de bovenzijde, met als gevolg dat de rots de vorm van een paddestoel kreeg. Vooral winderosie heeft hier een belangrijke rol gespeeld. Materiaal dat door de wind wordt meegenomen bestaat uit stof dat zweeft, steentjes die rollen en zand, met een grootte van 50 [mu] tot 2 mm, dat salteert. Salteren is het proces waarbij een zandkorrel door de wind wordt meegenomen en ongeveer 1 tot 2,5 m verder weer wordt neergelegd. De zandkorrel komt door zijn gewicht niet hoog, dat wil zeggen maximaal 80 cm tot 2 m: zandstormen komen dus nooit hoger dan 1 tot 2 m, daarboven kan men beter van een stofstorm spreken. De eroderende kracht van zand is sterker dan van stof, met als gevolg dat bij sommige rotsen onder meer materiaal wordt weggeschuurd dan boven. Op deze wijze ontstaat de kenmerkende vorm van een paddestoelsteen.
De kopermijnen van Timna
De kopermijnen van Timna ontstonden meer dan 6000 jaar geleden en zijn de oudst bekende kopermijnen in de wereld. Mede dankzij het koper dat de Egyptenaren hier tussen de 14de- en de 12de eeuw v. Chr. wonnen, ofwel vanaf de regeerperiode van farao Seti I tot aan de regeerperiode van farao Ramses V, konden zij zich ontwikkelen tot de hoog ontwikkelde beschaving en voormalige grootmacht die wij nu nog kennen. Het betrof hier een technologische revolutie die de wereld zou veranderen. Toen de Egyptenaren eenmaal wisten hoe zij metaal konden produceren beschikten zij over metalen wapens die volledig nieuw waren op de toenmalige slagvelden. De Egyptische expedities vormden Timna om in een reusachtig mijngebied. Zij vervoerden de ontgonnen koper met ezelkaravanen naar de kust van de Golf van Eilat en vervolgens naar de enige natuurlijke haven, gelegen aan de oever van Coral Island. Vandaaruit werd het koper met schepen vervoerd naar Egypte. De Egyptenaren werkten voor de eploitatie samen met de toenmalige Arabische bewoners van dit gebied, de Kenites en de Midianites. Het gebied van Tima werd historisch in kaart gebracht door de zogenoemde Arava-expeditie die werd geleid door professor Beno Rothenberg. De meeste bezienswaardigheden in de Timnavallei zijn per auto bereikbaar (let op: u moet de afslag Timna Park hebben en niet de afslag naar de mijnen). Er zijn ook een aantal wandelroutes uitgezet. De fraaiste wandeltocht duurt 5.30 uur. Deze zogenoemde `Scenic Heaven' wandeltocht (wandeltocht nummer 25) voert onder meer langs een witte zandduin, een witte en roze canyon, een grot met een oude inscriptie en fossiele resten van 140 miljoen jaren oude bomen. Let op dat u over voldoende voedsel en water beschikt en over een redelijke conditie. De wandeling is technisch niet eenvoudig (ook niet overdreven moeilijk), maar door de lengte en de continue aanwezige hitte voor iedereen zwaar te noemen. Er zijn ook twee eenvoudige wandeltochten: de 60 minuten durende `Large Arch' wandeltocht (wandeltocht nummer 20) die vanaf de Large Arche via een zanderige kloof en een Egyptische grot (Egyptian Miners Cave) naar een fraai uitzichtspunt voert; en de twee uur durende `Pink Canyon' wandeltocht (wandeltocht nummer 13) die u via de Wadi Timna (een rivierbedding) en een grot van Romeinse soldaten naar de roze canyon voert. Meer informatie over deze gemarkeerde wandelroutes kunt u bij de ingang van het Timna Park krijgen; hier kunt u ook een bijzondere multimedia presentatie bezichtigen die u niet mag missen. Zittende op een 360 graden ronddraaiende tribune wordt u op aanschouwende wijze de geschiedenis van Timna uit de doeken gedaan. Iedere dinsdag en donderdag om 11.30, 13.00 en 14.30 uur geeft men een demonstratie van het smelten van koper in de omgeving van het Park Restaurant. Het restaurant ligt aan de oever van het kleine Timnameer. Het meer wordt overdag gebruikt door toeristen en dient in de nachtelijke uren als waterbron voor de woestijndieren die in dit gebied leven. In het park leven onder meer ibixen en woestijnwolven. De woestijnwolven leefden oorspronkelijk solitair, maar leven tegenwoordig in kleine groepen. U hoeft niet bang voor hen te zijn, omdat zij zich maar zelden aan mensen laten zien en overdag dieper de woestijn in trekken. Er is wel een goede kans dat u ibixen ontmoet. Deze berggeiten ziet u met enig geluk soms klimmen tegen de bergwanden van Timna. Zorg dat u in het park altijd over meer dan voldoende water beschikt, goede wandelschoenen draagt en een hoed of doek heeft waarmee u uw hoofd tegen de fel schijnende zon kunt beschermen. In de maanden juli en augustus en gedurende vakantieperiodes worden er ook tijdens de avonduren excursies gehouden.Rondreizen
Maak kennis met het Heilige Land Israël tijdens deze complete rondreis. De reis brengt je in twaalf dagen langs indrukwekkende historische plekken...
Rondreizen
Tijdens deze avontuurlijke rondreis door Israël en Jordanië maken we kennis met de geschiedenis, natuur en bevolking van twee prachtige parels in...
Zonvakantie
8-daagse Zonvakantie naar Christelijke reis 8 daagse vliegreis Israël in