Bruine verkeersborden, waarop regionale bezienswaardigheden zijn vermeld, vindt u langs de hoofdweg (Al Ais St) en in Al Ayjah (langs de weg naar Ras Al Hadd). Indien u Sur gebruikt om reisproviand in te slaan: Al Fouz Shopping Centre (aan Al Ais St, vlakbij afslag ‘Sinayslah Castle’) heeft een supermarkt, fruit- en groentewinkel, restaurants en internetcafés. De autorit naar Muscat neemt (zonder pauzes) twee uur in beslag.

Geschiedenis Sur

Reeds in de zesde eeuw na Chr. verlieten Arabische zeilschepen de haven van Sur. Deze dhows waren beladen met handelswaar en voeren naar de kusten van Somalië en Kenia. In 932 na Chr. werden de eerste zeereizen naar Sofala (Mozambique) ondernomen. Handelaren keerden met goud en ivoor terug naar Sur.

Na Qalhats verwoesting en het vertrek van de Portugezen kende Sur een periode van welvaart die tot de negentiende eeuw zou duren. Handel was het sleutelwoord; schepen vertrokken naar Oost-Afrika, Perzië en India. Ook was Sur van belang voor de slavenhandel. Opgedrongen beëindiging van deze handel, verwoesting door Wahabieten (1865), komst van stoomschepen en opening van het Suez Channel (1869) maakten een einde aan de voorspoed van de stad.

Dhows Sur

Niets weerspiegelt de aloude band tussen Oman en de zee beter dan de dhow. Deze boot wordt hier al zo’n duizend jaar vervaardigd om handelswaar over de ruige Indische Oceaan en de Perzische Golf te vervoeren. Ondanks moderne aanpassingen en alternatieven, geniet de dhow populariteit – getuige de aantallen die u in baaien, op stranden en in havens aantreft. De boten dobberen echter ook voor de kusten van Oost-Afrika en Arabië.

Dhows zijn geheel vervaardigd van (meestal uit India afkomstig) hout; aan de mast hangt een driehoekig zeil. Enkele varianten:

• ‘Sambuk’: heeft een grote en een kleine mast. Werd gebruikt door parelvissers;

• ‘Ghanjah’: groot model met twee of drie masten;

• ‘Huri’: klein model om passagiers en waar over beperkte afstand te vervoeren. Heeft geen of één mast.

Bezoek Sur om deze boten te zien en om de bouw van dhows van dichtbij mee te maken – zonder dat er sprake is van toeristische benadering.

Bezienswaardigheden van Sur

De volgende twee bezienswaardigheden mag u niet missen; deze vindt u in het oude centrum (zie hieronder). Vlakbij de ‘Dhow Roundabout’ (de oostpunt) bevindt zich de Dhow Yard die Surs eeuwenoude scheepsbouwtraditie weerspiegelt. Het geklop, getik en gezaag roept hier associaties op met de bouw van Noachs ark. Dit is echter afkomstig van de werkers, die dhows handmatig (en met geduld) construeren. Vraag hen of u een kijkje mag nemen, doorgaans is dit geen probleem.

Als u de boulevard zeshonderd meter in zuidelijke richting volgt, passeert u het terrein waarop zes dhows zijn geëxposeerd (‘Ministry of Heritage and Culture’). Onmisbaar is de enorme ‘Fatah Al Khair’, die in 1951 in Sur werd gebouwd. Dit is een ghanja, getuige de gebogen voorsteven (voorzien van versieringselement) en gesneden spiegel. Het schip maakte haar eerste reis naar Basra, waarna het werd ingezet op regionale handelsroutes. Recent werd de dhow teruggekocht, waardoor de vaart van Jemen naar Sur haar laatste internationale werd. Ook bijzonder is de sambuk, hier ‘Launch samak’ genoemd. Deze gemotoriseerde dhow werd gebruikt voor visserij. Aan de overkant van de weg bevindt zich een schaduwrijke kinderspeeltuin.

Als u tijd over hebt, kunt u een bezoek brengen aan het feitelijke oude centrum. Dit beslaat het gehele schiereiland en is chaotisch. Schoonmaak, historisch onderzoek en bescherming zullen hier niet misstaan. Verharden van wegen geeft hoop; sloop van eeuwenoude woningen stelt teleur. Een plattegrond is hier onbruikbaar, dwaal daarom door de steegjes en bekijk (nog bewoonde) woningen. De vernieuwde Corniche boulevard mist sfeer, dit geldt ook voor de suq die u in het westelijke deel vindt. Hier vindt ook de ‘Fish Market’ plaats (tegenover de bioscoop).

Langs de hoofdweg (Al Ais St) is Sinayslah Castle (geopend zo. tot en met do. 07.30-18.00 uur) aangegeven. Dit fotogenieke kasteel is gebouwd op een heuvel om Sur te beschermen tegen aanvallen vanaf zee. U vindt hier oude geweren, aardewerk en koperwerk. De muren bieden zicht op Sur; dit wordt ook geboden vanaf de Western Tower. ‘Sinayslah’ heeft geen café, neem dus drinkwater mee. Pas op voor de ijzeren deurpinnen die uw kleding gemakkelijk scheuren.

Bilad Sur Castle is ook langs de hoofdweg aangegeven, hier vinden restauratiewerkzaamheden plaats.

Bezienswaardigheden van Al Ayjah

De nieuwe hangbrug verbindt Sur met Al Ayjah. Zicht op het kraakheldere lagunewater met daarop moderne dhows is hier onvergetelijk.

Al Ayjah is een authentiek vissersdorp dat niet in uw dagprogramma mag ontbreken. Aan de rommelige zandstraten staan witte panden; in de baai dobberen kleurrijke vissersboten. Als u deze passeert, komt u bij een heuvel met daarop de vuurtoren die schippers reeds eeuwenlang waarschuwt voor de nauwe doorgang naar Surs haven. U heeft hier zicht op Al Ayjah, Sur en de lagune. Interessant in dit dorpsdeel zijn de historische huizen die zicht bieden op de zee. Deze hebben houten kozijnen en gedecoreerde, houten deuren – helaas gooit het afval roet in het eten. Al Ayjah Fort (langs de weg aangegeven als ‘Al Aygh Castle’) heeft geen collecties, uitzichten of bezienswaardigheden; openingstijden en kaartjesverkoop zijn dan ook overbodig.

Ras Al Jinz Turtle Reserve

Waarschijnlijk maakt u de rit naar Ras Al Jinz in het donker. Deze weg is geasfalteerd en onverlicht. Pas hier op voor verkeersdrempels, plotseling overstekende kamelen en onverwachte bochten. Op de T-splitsing is uw reisdoel aangegeven: ‘Turtle Watching’.

Groene zeeschildpad

De meest oostelijke punt van het Arabisch Schiereiland wordt gedurende het jaar bezocht door schildpadden, met name in juni. Het betreft voornamelijk de groene zeeschildpad, die hier ‘green turtle’ wordt genoemd. Vrouwtjes komen ’s nachts uit de zee, om (ongeveer honderd) eieren te leggen op het zandstrand. Deze worden door het dier (in trance) begraven, waarna zij de korte maar loodzware tocht terug naar de zee maakt. Onderweg gebruikt zij de achterpoten als roer. Gemiddeld ontwikkelt zich slechts één eitje tot schildpad, de andere vallen ten prooi aan vossen en zeewater.

De moederschildpad keert drie keer per jaar terug naar het strand waarop zijzelf werd geboren – in dit geval Ras Al Jinz of nabije stranden. Niet om bij de kleintjes te zijn maar om nieuwe eieren te leggen. Feilloos kent zij de Indische Oceaan, waardoor duizenden kilometers worden afgelegd.

Turtle Watching

Ras Al Jinz’ kalksteenkliffen, baaien en zee vormen beschermd natuurgebied. Dit is het enige reservaat in de regio waar het mogelijk is om groene zeeschildpadden van dichtbij te observeren. Struinen over het donkere strand op zoek naar zwoegende schildpadden, is een onvergetelijke ervaring. Het welzijn van de dieren staat hierbij centraal. Wellicht spot u babyschildpadden die in de maneschijn de zee ingaan – het plankton achterna.

Regels voor Turtle Watching

Om de schildpadden niet te storen en zo de natuur te beschermen, wordt u vriendelijk verzocht om:

• geen foto- en filmcamera’s mee te nemen;

• geen lawaai te maken;

• in groepsverband te blijven;

• de instructies van de gids op te volgen;

• niet dichtbij de schildpadden te komen (tenzij de gids toestemming geeft);

• pas vragen te stellen bij terugkeer (tenzij de gids toestemming geeft).

Praktisch

Turtle Watching geschiedt met kleine groepen die om 04.00 en 21.00 uur vertrekken (dagelijks, excursieduur: twee uur). De avondtour is populair; de nachttour is vooral geliefd bij degenen die hier enkele dagen verblijven. Boek de rondleiding ruim van tevoren. Dit kunt u telefonisch (mob. 96550606 en 96550707) afhandelen of aan uw reisadviseur/hotelreceptionist overlaten. Uw entreebewijs wordt verstrekt in het Visitor’s Centre, waarin u ook het restaurant (ontbijt, lunch en diner), de souvenirwinkel en (schone) toiletten vindt. In het moderne museum staat de groene zeeschildpad en de archeologische achtergrond van Ras Al Jinz centraal.

Toegang tot het strand wordt verkregen tussen 08.00 en 13.30 uur, het tarief kunt u in het Vistor’s Centre voldoen. Voertuigen en picknicken zijn hier niet toegestaan.

Ras Al Hadd

Als u op de hiervoor genoemde T-splitsing naar links gaat, rijdt u naar Ras Al Hadd. Dit zanderige vissersdorp ligt op een landstrook die wordt omgeven door de Arabische Zee en de Golf van Oman; de brede zandstranden zijn geliefd bij schildpadden (zie hierboven). Ten westen van Ras Al Hadd vindt u een lagune die in trek is bij steltlopers. Ras Al Hadd Airport, een vreemd fenomeen in deze omgeving, opent in 2015-2016.

Bezienswaardigheden Ras Al Hadd

Ras Al Hadd Fort (geopend zo. tot en met do. 08.30-14.30 uur) is gerestaureerd en bevindt zich aan het einde van de (verharde) hoofdweg.