Shanghai

Swipe

De Bund

Van al de bezienswaardigheden die de luister en de decadentie van het oude Shanghai oproepen is er geen die zo indrukwekkend is als de Bund (wàitïn). Deze boulevard, die zijn naam ontleent aan een Brits-Indisch woord dat “modderige dijk” betekent, strekt zich een kilometer uit langs de westelijke oever van Shanghai’s belangrijkste waterweg, de Huangpu-rivier (huángpu jiïng). Op deze moerassige rivieroever bouwden Shanghai’s vroegere taipans de gedenktekens van hun rijkdom. Nog altijd is de Bund Shanghai’s voornaamste toeristische bezienswaardigheid, en zelfs met alles wat er verder nog in Shanghai te zien is, is de Bund de enige bezienswaardigheid die u niet mag missen. Langs de Bund strekt zich de Zhongshan East Road uit, een grote doorgaande weg die via tunnels of voetgangersbruggen kan worden overgestoken.

In de jaren 1920 en 1930 was de Bund het middelpunt van het financiële en maatschappelijk leven van de welvarende stad. De grote bouwwerken die hier werden neergezet hadden een groot symbolisch belang. Als jonken en vrachtschepen Shanghai bereikten, was deze boulevard langs de kust van de stad het eerste wat ze zagen. Als ook maar iemand twijfelde aan de economische voorspoed die Shanghai in die dagen genoot, dan maakten de gebouwen langs de Bund al gauw korte metten met de gedachte dat de stad haar reputatie niet verdiende. Vanuit hun vensters die uitzagen op de druk bevaren Huangpu konden Shanghai’s rijken met ingehouden adem toekijken terwijl hun ladingen opium, goud- en zilverstaven, thee en specerijen op en van hun schepen werden geladen.

Gebouwd uit marmer en steen symboliseert de Bund de buitenlandse belangen en de commercie die een essentiële rol spelen in Shanghai’s overlevingskracht. Deze vormden voor buitenlandse ingezetenen en bezoekers tevens een waarborg dat zij het voor het zeggen hadden. ‘s Avonds, ver van de bordelen en de opiumkits langs de zijstraten van de Bund, kwamen Shanghai’s rijkste mannen in de Britse en de Franse Club bijeen om cocktails te drinken tot Shanghai’s eindeloze nacht ten einde liep.

Hoewel er het een en ander veranderd is, hebben de gebouwen van de Bund veel van hun vroegere grandeur behouden. Om over-stroming door de Huangpu en de Suzhou Creek (sùzhou hé) te voorkomen werd de boulevard van een eenvoudige straat opgehoogd tot een verhoogde, cementen promenade. Als een van Shanghai’s weinige gratis toeristische attracties is de Bund regelmatig één grote menigte binnen- en buitenlandse toeristen. Straatventers verkopen ‘s avonds gloeistokjes en lichtspeeltjes, terwijl fotografen aanbieden uw magische moment vast te leggen met hetzij Pudongs futuristische skyline, hetzij de koloniale gevelrij van de Bund als achtergrond. De beste plaats om de Bund te zien is vanaf het trottoir langs de oever van de rivier; van hier kunt u de aanblik van de oude meesterwerken en de nieuwe wonderen aan de overkant van de rivier op u laten inwerken.

De Bund van nu ontvouwt niet alleen het verleden van de stad, maar verwijst ook naar haar toekomst. De eens krioelende aanlegsteigers zijn verder stroomafwaarts verplaatst, hoewel de Bund nog steeds een geweldige plek is om het scheepsverkeer op de Huangpu te zien. Toen de buitenlanders vertrokken, nam de staat bezit van de gebouwen, hoewel maar heel weinig daarvan hun oorspronkelijke functies bleven uitoefenen. Maar het Peace Hotel (voorheen Cathay Hotel), het AIA Building en het Shanghai Customs House hebben de tand des tijds doorstaan, zij het dat ze niet het prestige bezitten van weleer. M on the Bund, een van de stijlvolste restaurants van de stad, serveert martini’s en haute cuisine, en verschaft tegelijk schitterende uitzichten op de Huangpu en Pudong.

Het noordelijk uiteinde van de Bund begint even ten zuiden van de Tuinbrug (Garden Bridge; wàibáidù qiáo). Ondanks het feit dat ze ten noorden van de brug liggen, zijn het Park Hotel (shànghai guójì fàndiàn), het Astor House Hotel (pujiïng fàndiàn) en het Russische Consulaat (éluósî lingshìguan) een bezoek waard. Het hedendaagse Park Hotel, dat nog steeds een neonbord van Bayer op het dak heeft, is de plaats waar de farmaceutische reus Bayer opium tot morfine begon te destilleren. Aan de andere kant van de straat staat het Pujiang Hotel, tegenwoordig weer het Astor House Hotel, dat van 1860 dateert en Shanghai’s eerste hotel was. Eens de lieveling van Shanghai, die beroemdheden als Albert Einstein, Bertrand Russell en Charlie Chaplin onder zijn gasten mocht rekenen, was het lange tijd Shanghai’s eerste keus voor backpackers. Vlak tegenover het oude Astor House staat het streng grijze Russische Consulaat.

Oorspronkelijk lag er een houten tolbrug over de Suzhou Creek langs de Bund, die daar in 1856 was gebouwd door een Engelse zakenman, maar omdat de boog niet hoog genoeg was om plaats te bieden aan het toenemend aantal schepen, werd deze brug in 1906 vervangen door de Tuinbrug, een 18 m brede tolvrije ijzeren brug. Er gaan nog altijd schepen onder de Tuinbrug door, omdat de Suzhou Creek een belangrijke waterweg blijft die Shanghai met het binnenland van China verbindt.

Aan de noordkant van de Bund staat het Monument voor de Helden van het Volk (rénmín yîngxióng jìniàn ta). Deze granieten obelisk, die in 1993 is opgericht, eert diegenen (van na 1949) die voor het nieuwe China hebben gevochten, en wordt geflankeerd door muren waarin hun namen zijn gegrift. Aan de voet ervan is het Historisch Museum van de Bund (wàitïn lìshi bówùguan), waar bezoekers een collectie foto’s van het Shanghai van weleer kunnen bezichtigen.

Als u vanaf de noordkant van de Bund in zuidelijke richting loopt, ziet u de vroegere Banque de l’Indo-Chine (28 Zhongshan East Road). Dit in 1914 gebouwde klassieke Franse bouwwerk heeft barokke bogen en Griekse zuilen. Naast dit gebouw staat het stilistisch eclectische Glen Line Building (29 Zhongshan East Road). Dit gebouw uit 1922 is genoemd naar een Schotse scheepvaart- en handelsmaatschappij, die er een kantoor op de begane grond had.

Het tegenwoordige Bureau voor Buitenlandse Handel van Shanghai (wàimào dàshà) huisvestte vroeger Jardine Matheson and Co., eens het grootste en machtigste handelshuis in Shanghai. Haar prominente positie aan de Bund weerspiegelt het belang van deze firma – het bedrijf speelde zowel politiek als financieel een belangrijke rol in de vroege ontwikkeling en corruptie van Shanghai. Dit kolossale gebouw in Engelse renaissancestijl werd in 1920-1922 gebouwd met Romeinse bogen, enorme blokken steen en reusachtige pilaren.

Het Peace Hotel (hépíng fàndiàn) werd in 1929 gebouwd als privéverblijf en kantoor van de zakenman en hotelier Victor Sassoon. Het destijds onder de naam Cathay Hotel bekendstaande gebouw staat nog altijd in al zijn art-decoluister op de hoek van de Bund en de Nanjing Road. Zijn groene piramidedak, eens Victor Sassoons penthouseappartement, is ‘s nachts verlicht en in de bar jammen jazzmusici nog altijd op de deuntjes van jaren her. Als u op zoek bent naar een gebouw dat de vroegere glamour van de Bund oproept – hoffelijke heren in smoking in gezelschap van debutantes in hun schitterende japonnen – dan moet u hier zijn.

Aan de overkant van Nanjing Road staat het voormalige Palace Hotel (tegenwoordig de zuidvleugel van het Peace Hotel), dat een opvallend exterieur van rood-met-witte baksteen heeft. Dit sobere gebouw werd in 1906 gebouwd en heeft een gevel in Engelse stijl onderbroken door barokvensters. De vroegere Chartered Bank of Ame-rica, India, and China (18 Zhongshan East Road), gebouwd in renaissancestijl, dateert van 1922. Naast dit gebouw staat het voormalige North Daily News Building (17 Zhongshan East Road), uit 1921, dat thans het AIA Building is. Deze twee gebouwen delen het blok met het Palace Hotel en staan op de nominatie gerestaureerd te worden. Aan het eind van dit blok staat de voormalige Bank of Taiwan Building (16 Zhongshan East Road), in 1924 gebouwd, en ondanks zijn naam oorspronkelijk een Japanse bank (Japan had Taiwan in 1895 bezet.) Tegenwoordig huisvest het gebouw de China Merchants Bank. Het volgende blok bevat het voormalige Russo--Chinese Bank Building (15 Zhongshan East Road). Dit plompe gebouw dateert van 1901 en heeft zes gebeeldhouwde zuilen. Tot hetzelfde blok behoort het voormalige Bank of Communications Building (14 Zhongshan East Road). Dit met alle modernismen van 1940 ontworpen gebouw ziet eruit alsof het recht uit Batmans Gotham City komt.

Een van de weinige gebouwen aan de Bund die wel van eigenaren maar niet van functie zijn veranderd, is het Shanghai Customs House (13 Zhongshan East Road). Dit douanekantoor, gebouwd in 1927 en gekenmerkt door zijn vier kolossale Romeinse granieten zuilen, wordt bekroond door een klokkentoren en de wijzerplaat van een klok die stroomop- en stroomafwaarts zichtbaar is en schepen eraan herinnerde dat het weldra tijd zou zijn om te betalen. De klok luidt nu “The East is Red”, hoewel dat moeilijk te horen is boven het straatlawaai en het motorgestamp van de schepen uit.

Toen de voormalige Hong Kong and Shanghai Bank (12 Zhongshan East Road), ontworpen door G.L. Wilson, in 1923 voltooid werd, was het de op een na grootste bank van de wereld, en het is nog altijd een van de grootste gebouwen aan de Bund. Het gebouw is uitgebreid gerestaureerd en de foyer benadert zijn vroegere luister van de jaren 1920. Een Griekse koepel verheft zich boven zijn buitenste zuilen en zuilengangen en is versierd met panelen die de financiële hoofdsteden van die tijd groeten. Velen beschouwen dit gebouw als het hoogtepunt van de architectuur van de Bund.

Het in 1907 gebouwde Hospital of the Shanghai Navigation Company (7 Zhongshan East Road), dat thans de Bangkok Bank en het Thaise Consulaat herbergt, is een van de oudste gebouwen van de Bund en staat naast de nog oudere voormalige Commercial Bank of China (6 Zhongshan East Road), die in 1906 gebouwd werd en thans leeg staat.

Ten zuiden van de Guangdong Road staat nog een van de belangrijkste gebouwen van de Bund. Het Dong Feng Hotel is de vroegere Shanghai Club (2 Zhongshan East Road), die in 1910 werd gebouwd en eens de meest luxueuze privéclub van de stad was. Dit trefpunt van Britse en Amerikaanse bankiers en kooplieden werd alleen naar de kroon gestoken door de Franse Club verder zuidelijk langs de Bund. Eens herbergde de Shanghai Club de wereldvermaarde zwart-met-wit granieten “Long Bar”, die met zijn meer dan 30 m lengte destijds de langste bar ter wereld was.

Van hier kunt u uw weg vervolgen naar wat vroeger het deel van de Bund was dat tot de Franse Concessie behoorde, of Zhongshan East Road oversteken naar het verhoogde trottoir. Hier kunt u dan al de gebouwen die u zojuist bezocht hebt als reusachtige stenen wachters tegenover de Huangpu zien staan. Op de kruising tussen de Nanjing Road en de Bund is een psychedelische toeristentunnel (wàitïn guïnguïng suìdào) naar Pudong – de korte kitscherige tramrit zal u versteld doen staan. Bij Fuzhou Road is ook een voetgangerstunnel onder Zhongshan East Road door naar de oevers van de rivier.

 

10 prachtige bestemmingen in De Bund en China