Zuid-Noorwegen

Swipe

Setesdal

Het Setesdal splitst als het ware het zuiden van Noorwegen. Over 200 km stroomt de Otrarivier vanaf de zuidkant van de Hardangervidda naar het zuiden, om bij Stavanger in zee uit te monden. Voor toeristen die met de veerboot uit Hirtshals komen is dit de eerste kennismaking met Noorwegen. Het Setesdal is een mooi rivierdal met een hele serie langgerekte meren, dat naar het noorden toe wordt omringd door steeds hogere bergen. In het zuiden zijn de heuvels 400 m hoog, in het noorden rond Hovden grenst het Setesdal aan de Setesdalheiane met bergen tot 1500 m hoog.

Rijksweg 9 volgt het hele Setesdal tot Haukeligrend, waar je uitkomt op de E134 naar Telemark of de Hardangervidda. Liefhebbers van stoomtreinen kunnen vlak buiten Kristiansand afslaan naar het stationnetje van Grøvane bij Vennesla voor een rit met de honderd jaar oude Setesdalbanen, de historische stoomtrein die ’s zomers op het 8 km lange trajekt Grøvane-Røyknes rijdt.

Evje

De eerste plaats van enige omvang in het Setesdal is Evje, een niet erg fraai, maar belangrijk dienstencentrum. Het Evje og Hornes museum Fennefoss, oorspronkelijk een folkloristisch museum, heeft tegenwoordig ook een uitgebreide collectie Noorse mineralen. In de omgeving van Evje, Hornes en Iveland zijn namelijk talrijke mijnen en groeven waar zeldzame mineralen en edelstenen worden gedolven. De mineralen worden gevonden in speciale kwarts- en veldspaataders. U kunt die mineralen bewonderen in diverse musea, maar ook zelf actief op zoek gaan in diverse groeven, die speciaal voor toeristen zijn opengesteld. Regelmatig wordt daar gegraven en gesprongen zodat telkens vers materiaal voorhanden is. Het Evje Tourist Office heeft alle informatie over de mijnen in de omgeving. Vlak voor Hornes ligt het Setesdal Mineralpark, een vrij lelijk complex met een grote souvenirwinkel, maar onder de grond een mooie collectie Noorse (en buitenlandse) mineralen in een uitgehakt tunnelstelsel. Een must voor mineralenzoekers is de Evje Mineralsti (mineralenpad), een 2,5 km lang natuurpad langs vijf groeven. Je kunt hier zelf mineralen zoeken en bewerken (geologenhamer en uitleg inbegrepen). Een andere interessante mijn is de Flåt nikkelmijn (3 km van Evje), ooit Europa’s grootste nikkelmijn. ’s Zomers zijn er rondleidingen (warme kleren meenemen, het is er 5 C).

Bygland

Ten noorden van Evje wordt het Setesdal steeds mooier, vooral langs de Byglandsfjord. Het openluchtmuseum bij Bygland is een stop waard. In een mooie tuin is hier een aantal 17e-eeuwse boerderijen uit de streek bijeengebracht. Vlakbij liggen tevens een glasblazerij, café Brygga en een strand. Bij Ose ziet u langs de weg de eerste indrukwekkende waterval, de 200 m hoge Reiarsfossen. Een pad voert naar de voet van de waterval. Bij Nomeland, 10 km onder Valle, kunt u linksaf slaan voor de Suleskar bergweg (zie verderop).

Valle

Het midden van het Setesdal behoort tot de gemeente Valle. Een gebied met veel natuur, wandelmogelijkheden in de bergen aan weerszijden van het dal, en enkele musea op het gebied van volkskunst en folklore. Het Setesdalmuseum te Rysstad heeft historische en folkloristische afdelingen en een regelmatig wisselende schilderijententoonstelling. Het museum is erg ouderwets van opzet en stelt enigszins teleur. Interessanter zijn enkele boerderijen in de omgeving, die deel uitmaken van het museum. Erg mooi is de museumboerderij Rungestadtunet (9 km ten noorden van Valle), een 400 jaar oude boerderij met bijzondere gebouwen en voorraadschuren. Liefhebbers kunnen ook een kijkje nemen in de historische museumboerderij Tveitetunet van boer en politieman Olav Knutsson Tveiten (bij Bykle, verkoop van koffie, frisdrank, diverse activiteiten). In het centrum van Valle kunt u mooie souvenirs en handwerkartikelen kopen bij de ‘Setesdal husflidssentral’. De omgeving van Valle is het centrum van de zilversmeedkunst in Zuid-Noorwegen. Al duizend jaar worden hier zilver en andere metalen gewonnen. Er was in het Setesdal altijd een grote vraag naar zilversmeedwerk voor de klederdracht. In de zilversmeedkunst werken tegenwoordig nog 35 mensen, die traditionele en moderne sierraden vervaardigen. U vindt zilversmeden en hun winkels in Valle, Nomeland en Rysstad.

Bykkle, ten zuiden van Hovden, is een klein dorp boven het Setesdal. De ‘Byklestige’ is het oude en enige pad dat vroeger steil omhoog door de rotsen is aangelegd naar het dorp. Het trappenpad is geheel hersteld en vormt een leuke wandeling van ongeveer 1 km naar Bykkle omhoog (parkeerplaats langs weg 9). In het dorp zelf ligt naast de nieuwe kerk uit 2004 de Bykle Gamla Kirkje uit 1619, met fraaie rozenschilderingen. Het gemeentehuis van Bykkle toont werken van de Noorse schilder Reidar Fritzvold (ma.-vr. 10.00-16.00 uur, gratis).

Hovden

Het centrum van het noordelijke Setesdal, Hovden (winkels, hotels, campings en ander onderdak), is omgeven door hoge bergen. Het is een bekend wintersportgebied, maar ook ’s zomers kun je er mooie bergwandelingen maken. Vanuit het centrum zijn blauwgemarkeerde ‘toppentochten’ uitgezet naar een tiental bergtoppen in de omgeving. De gemeenten Hovden en Bykkle hebben grote elandenpopulaties. Tijdens de schemering worden er elandsafari’s georganiseerd vanuit Hovden (2-3 uur). De kans op het zien van dit indrukwekkende dier is groot, en mocht het toch niet lukken dan ontvangt u uw geld terug.

10 prachtige bestemmingen in Setesdal en Noorwegen