Soep wordt niet als voorgerecht beschouwd, meer als een appetizer. Pas bij de salade wordt het diner als aangevangen beschouwd. Na elke twee happen wordt de vork weer neergelegd en hervat men de conversatie waar zojuist mee gestopt werd. Dat wil zeggen: als dat mogelijk is, want Bulgaarse cafés en restaurants munten niet uit door hun stemmige achtergrondmuziek. Is er geen live-muziek met een hogere geluidsproductie dan wij algemeen aanvaardbaar achten, dan is het wel de radio of de televisie die het voeren van een normaal gesprek buitengewoon gecompliceerd maakt.

Als u met elkaar bent is er natuurlijk niets aan de hand, bordje leegeten en wachten op de volgende gang die u in Bulgarije binnen de kortste keren voorgeschoteld wordt. Bent u met Bulgaren dan wordt het ingewikkeld want uw eetgewoonten zorgen er normaliter voor dat u het dessert al binnen heeft als uw metgezellen voor de zoveelste keer hun vork bij het nuttigen van hun voorgerecht neergelegd hebben. Het bedienend personeel wacht in tegenstelling tot wat wij gewend zijn niet tot iedereen klaar is met hetzelfde gerecht, bordje leeg betekent: volgende gang. ’t Is maar dat u het weet.

Weinig toeristen zullen Bulgarije in de eerste plaats bezoeken in verband met de keuken. In elk hotel vindt u de normale Europese keuken en de kwaliteit is doorgaans afhankelijk van de kok. In de steden en rond de toeristengebieden vindt u pizzeria’s, gewone en fastfoodrestaurants (in deze categorie bestaat sinds 1994 ook een Bulgaarse versie:’Happy’), pubs en wijnkelders. Op veel plaatsen zijn ook de meer traditionele koffiehuizen te vinden waar u, behalve koffie, een keur aan zoetigheden voor bíj de koffie vindt.

Bulgaren houden van zoet en dat zult u merken. Baklava is heel bekend evenals kadaif, beide mierzoet, maar machtig en u eet ze pas op z’n Bulgaars als u het geheel ook nog eens rijkelijk overgiet met stroop of honing. Ook garaš (garash), in tal van variëteiten voorradige chocolade- of mokkataart, behoort tot de favoriete bij- of nagerechten.

Al kent Bulgarije dan geen haute cuisine, de traditionele gerechten moet u beslist proberen. Eten is heel belangrijk voor de Bulgaren en geleidelijk aan vindt u in tal van restaurants producten uit de typisch Bulgaarse keuken. De keuken is zeer gevarieerd. Geen wonder, door de loop van de eeuwen lieten meer dan 30 volkeren er hun sporen achter. Het eerste ‘Bulgaarse’ kookboek werd geschreven in 425 v.Chr. door een Griek genaamd Aristophanes en u kunt het geloven of niet, het meest gebruikte basisgerecht was... zuurkool.

De meeste restaurants hebben een menukaart in meerdere talen of een kaart in uw favoriete taal. Nadeel daarvan is dat ze de naam van het gerecht ook nogal eens ‘verengelst’ of ‘verduitst’ hebben, zodat u geen flauw idee heeft waarover het gaat. Handig zijn de menukaarten, de Bulgaar houdt ook rekening met mensen die vinden ‘dat het gezicht ook wat wil’, waarop foto’s of afbeeldingen staan van de aangeboden gerechten. Het zou jammer zijn als u naar huis ging zonder met de Bulgaarse smaak kennisgemaakt te hebben en gegarandeerd dat u er geen spijt van krijgt. Bij vrijwel elke maaltijd die in buffetvorm wordt aangeboden vindt u wel banica, gevuld bladerdeeg met schapenkaas of gehakt. Verder zijn er tal van soorten gebak die witte of gele geitenkaas als basis hebben.

Als voorafje drinkt een Bulgaar graag een vruchtenbrandewijn, verkrijgbaar in tal van verschillende soorten, bekend onder de verzamelnaam slivova. Daarbij mag suyuk, een harde worst in de vorm van een hoefijzer, niet ontbreken. Ook voor het nuttigen van een warm broodje met geitenkaas en knoflook, lukanka genaamd, laat de echte liefhebber zich geen tweemaal noden.

Traditioneel begint een Bulgaarse maaltijd met šopska (shopska), een salade samengesteld uit sla, tomaat, paprika, kool, augurk en komkommer waar geraspte sirene (zachte witte schapenkaas) of, in een enkel geval, kaškaval (harde gele schapenkaas) over gestrooid is. De samenstelling van de salade varieert met de seizoenen. U maakt de salade zelf op smaak met olijfolie, azijn, peper en zout. Ook heel bekend is de rodebonensalade met spek en uien. Salades worden ook gemaakt met vis, meestal tonijn, als hoofdingrediënt. Warme voorgerechten zijn minder bekend maar als u eens een soepje wilt proberen dan is spinaziesoep een aanrader.

In de toeristengebieden worden veelal, als hoofdgerecht, producten van de grill geserveerd. Bulgarije is Balkan en Balkan is grill nietwaar? De Bulgaren zijn de producten van de grill weliswaar niet vergeten, maar tegenwoordig is er heel wat meer mogelijk dan schapenvlees van de grill. Heel bekend is de banitsa, een gebak van bladerdeeg met ei, kaas, yoghurt, olijfolie en azijn. Ook stoofpotjes eten de Bulgaren graag. Jachina, gemaakt van groenten, vlees en uien, behoort tot de favorieten en ook dit gerecht kan behoorlijk pittig gemaakt worden.

Bulgaren doen nu eenmaal veel met kruiden. Wandel eens over een markt en het wordt vanzelf duidelijk dat de Bulgaren niet tevreden zijn met de smaak die de natuur aan de producten meegaf. Al naar gelang u zich in het land ophoudt kunt u kennismaken met lokale gerechten, yoghurt met paprika en rode pepers, varkensvlees met zwarte bonen, karbonade met gebakken aardappels en rode bonen (dat lijkt heel West-Europees, wacht maar even af tot u het voorgeschoteld krijgt!). In westelijk Bulgarije wordt u nogal eens vergast op bansko kapama gemaakt van lamsvlees, spek, kip en zuurkool.

Aan de kust brengt u vanzelfsprekend een bezoek aan een van de vele visrestaurants. De vissoep is doorgaans van uitstekende kwaliteit. Als de Bulgaren een lekkere vismaaltijd willen nuttigen dan kiezen ze voor een gegrilde makreel of gestoofde forel met gebakken aubergines in tomatensaus. Verder eten de Bulgaren ook nog gerechten die zijn overgebleven uit de tijd dat de Turken over het land regeerden. Wat te denken van de gecombineerde groente- en vleesschotel met gevulde aubergines? Een pittig maaltijdje, door de Bulgaren ‘imam bajalda’ genoemd hetgeen zoveel betekent als ‘de imam valt hiervan flauw’.

Bieren worden in Bulgarije in veel plaatsen gebrouwen en er zijn dus tientallen merken. Toch zijn er maar een paar merken die overal te koop zijn en die bovendien smaken als thuis. Bieren worden veelal in flesjes geserveerd, maar de grotere restaurants bieden ook bier van de tap, althans van een van de grotere merken. Voordat u uw Belgische of Nederlandse biertje bestelt, voorradig bij de meeste etablissementen en in elke supermarkt van enige omvang, moet u beslist even kennismaken met Kamenitza, Zagorka en Astika. Dat zijn, maar dat had u al begrepen, geen namen van Bulgaarse schonen, maar de meest gangbare biermerken.

De Bulgaarse wijnen mogen zich in een nog steeds groeiende populariteit verheugen. ’t Is natuurlijk een kwestie van smaak, maar zowel onder de rode als onder de witte wijnen bevinden zich meer dan smakelijke exemplaren. U zult namen herkennen als cabernet, riesling en sauvignon. Laat dat u er niet van weerhouden om ook eens een rode wijn van het soort Gumza, Mavrud of Melnik te proberen of, voor de liefhebbers van rosé: Pamid. Witte wijnen van klasse zijn Tamyanka en Dimyat. Voor alle wijnen geldt dat de kwaliteit behoorlijk uiteen kan lopen, afhankelijk van de plaats waar ze worden geproduceerd.

Wilt u wat pittigers dan komt u in de categorie ‘brandy’ terecht, een jeneversoort die meestal wordt gemaakt van druiven of rozijnen. Let op het jaar van aanmaak, een behoorlijk drankje uit deze categorie is ten minste drie jaar oud. Ook hierbij speelt traditie en de grondsoorten waarop het basismateriaal werd verbouwd weer een belangrijke rol. Meestal is de brandy genoemd naar de plaats van herkomst en bij de Pomoriiska, de Trojanska, de Slivenska Perla of de Roussenska Bisserna is dat ook meteen duidelijk, maar als u een Euxinogradska aangeboden krijgt, dan wordt dat, met wat minder topografische kennis van Bulgarije, al een stuk ingewikkelder.

Er worden in Bulgarije ook cognacs gemaakt. Soms zou je wensen dat, gezien de prijsstelling, deze bij ons te koop zouden zijn. Diverse soorten kunnen de competitie met hun Franse soortgenoten uitstekend aan. Denk daarbij aan de de overbekende Pliska, de betere Preslav en de uitstekende Euxignac.

Bulgarije kent niet alleen verschillende soorten koffiehuizen, ook de koffie zelf is er in velerlei soorten. De Turkse invloeden zijn op dit gebied nog sterk merkbaar en worden ook in ere gehouden. Er is één ding waar u op moet letten, buiten het feit of u cappuccino, espresso of wat de uitbater verder voor u in de aanbieding heeft, bestelt. U moet ook de koffiesoort bestellen. Op het menu ziet u diverse soorten espresso en dergelijke staan in verschillende prijsklassen. Dat heeft te maken met de kwaliteit van de koffie die de basis vormt voor uw kopje koffie.