Marokko

Swipe

Amazigh (Berber) muziek

Deze muziek heeft een hele oude traditie waarbij zang en dans mondeling overgedragen worden. Zij kan per regio, stad of bergdal heel verschillend zijn. Tijdens moussems (jaarmarkten), bruiloften en begrafenisceremonies wordt rituele muziek gespeeld, waarbij fluiten, trommels en handgeklap de boventoon voeren.

In de Rif en de Midden-Atlas kunnen ook imdyazn (professionele rondreizende musici), eigenlijk een soort troubadours, ingehuurd worden, die meestal uit vier personen bestaan. De leider, de amydaz (dichter) draagt teksten voor die geïmproviseerd worden en actuele onderwerpen bevatten. De presentatie is vaak vol humor. De instrumenten bestaan uit trommels, eventueel een rabab (eensnarig strijkinstrument) en de ghaïta (klarinet met een dubbel riet). Deze troubadours zijn afkomstig uit de Hoge Atlas en Noord-Marokko en hun muziektraditie behoort tot de Noord-Afrikaanse muziekstroming Izran, waarbij eeuwenoude volksliederen van vader op zoon overgedragen worden. Heftige emoties en politieke meningen kunnen ook via de izran vertolkt worden. Bekend is de groep Tarwa n Chigh Mohand (Zonen van Cheigh Mohand) en de vrouwengroep Bnet Marrakech.

Andere muziekgenres in de Rif zijn: inûrây, een soort geïmproviseerd duel tussen zang en poëzie, zhid, mystieke zang van vrouwen en aîta, krijgsliederen vergezeld door mannendansen. In de Rif zijn ook protestzangers actief onder wie de bekende Mimoun Walid.

Dan is er in de Midden-Atlas ook nog dorpsmuziek waarbij mannen en vrouwen gezamenlijk zingen en dansen. De bekendste dansen zijn de ahouache, afkomstig uit de westelijke Hoge Atlas, en de ahidous, afkomstig uit de oostelijke Hoge Atlas. Bij de ahouache bespelen de mannen de bendir, een soort tamboerijn van een houten ring met een geitenvel en twee gekruiste snaren. Professionele ahidous-gezelschappen worden geleid door een cheikh, die de izran voorzingt en in voortdurende dialoog met zijn groep is. Mouha Hussein is een befaamde cheikh.

Een ander soort muziek is de rwais van de Chleuh Imazighen (Berbers) uit de Souss-vallei, waarbij commentaar gegeven wordt op recente gebeurtenissen. Het is een soort muziektheater waarbij de raïs (leider) fraai gekleed is en ondersteund wordt door zangers, een rabab, twee lotars (luiten) en een nakous (cimbaal). Ahmed Amentag is een beroemde raïs. Een vrouwengroep in dit genre heet raysat. Raysa Fatima Taabamrant is een van de bekendste vrouwelijke raysat. Moderne souss-muziek wordt gespeeld door de groepen Oudaden en Izenzaren.

In Nederland is de groep Imetlaa (www.imetlaa.com) zeer actief om de Amazigh (Berber) muziek te promoten en contacten aan te gaan met andere muzieksoorten zoals flamenco. Imetlaâ combineert op swingende wijze traditionele Amazigh (Berber) muziek uit de Rifstreek met latin-, rock- en dance-invloeden. De traditionele percussie-instrumenten adjun en darabouka geven de muziek een krachtige ‘drive’.

10 prachtige bestemmingen in Marokko