Op veel plaatsen in Ratnapura en omgeving krijgt u steentjes te koop aangeboden, van allerlei kleuren en in een klein flesje. Vele mensen graven op hun eigen land naar ruwe stenen, gaan met een vol zakje naar de markt en verkopen daar de stenen aan opkopers uit de stad. Met simpele werktuigen haalt men de stenen uit de bodem, uit de bedding van de Kalu Ganga en uit de aangeslibde gronden langs de oevers. Overal ziet u in de velden rieten afdakjes staan boven de schacht of het gat en vaak zijn ook de schatgravers zelf te zien. Alleen als het hard regent zult u vergeefs naar hen zoeken. Veel mijnen zijn tijdens regendagen gesloten, omdat er water in de schachten staat. Een aantal edelsteenmijnen ligt op ca. 200 m van het busstation. In een vaak drassig grasveld staan de rieten overkappingen waaronder de schachten zich bevinden. De diepste mijnschacht reikt tot ongeveer 35 m. U kunt rustig naar de mijnen wandelen. Het zandige en kleiachtige materiaal wordt met mandjes omhoog getakeld. Daarna wordt de substantie gewassen, waarna de (half-edelstenen overblijven. Het is een imponerend gezicht om deze bruingebrande mannen aan het werk te zien.

De musea in Ratnapura

In Ratnapura kunt u in verschillende musea informatie krijgen over edelstenen. Dit zijn het National Museum, het Gemmological Museum en het Ratnapura Gem Bureau and Museum. De eigenaar van het Ratnapura Gem Bureau and Museum leidt een opleidingsinstituut voor jonge kunstenaars, die juwelen, koper en zilver leren bewerken. Hij is gespecialiseerd in het aanpassen van traditionele sieraden aan moderne stijlen. In een goed ingerichte zaal zijn onder meer theeserviezen, boboompjes, kleine dagoba's, lampjes, hangers, kettingen en broches te zien, alles van zilver en verfraaid met edelstenen. Men ziet er ook oude zilveren doosjes, een schaakspel en een grote waaier, oude munten (ook Nederlandse uit de 18de eeuw) en een serie ola-boeken. In een andere zaal liggen fossielen, stenen waarvan in het Singalees en het Engels de namen worden vermeld, oude beeldjes, borden en kristallen voorwerpen en afbeeldingen van het zoeken, wassen en zeven van edelstenen. Op de binnenplaats zijn jongens bezig met slijpen; ze brengen met een soort strijkstok een schijf aan het draaien en houden daar de steen tegenaan. Het museum ligt langs de weg naar Getangama en is per bus bereikbaar. Langs de weg naar Badulla ligt het Archeological Museum. Hier staan de fossiele resten van onder andere olifan ten, nijlpaarden en neushoorns tentoongesteld. De fossielen zijn alle in de directe omgeving van Ratnapura gevonden.

Tempels

Tegenover het postkantoor, vlak bij het busstation, staat een boeddhistisch tempeltje. Het is gebouwd te midden van een vijver en omringd door gebeeldhouwde lotusbloemen. Het tempeltje bevat een afbeelding van Boeddha. Via de Resthouse Road, die begint ten zuidoosten van het busstation, kunt u een heuvel beklimmen. Op de top ziet u een reusachtig boeddhabeeld, staande op een lotusbloem. De toegang tot het terrein wordt bewaakt door twee wachterstenen en voor de trap liggen twee maanstenen. Het tempelterrein wordt gedragen door tientallen gebeeldhouwde olifantjes. Vanaf de heuvel heeft u een fraai uitzicht op de stad Ratnapura en haar bergachtige omgeving. In het noordoosten rijst de beroemde Adam's Peak op.

De rubberfabriek

Bij de theefabriek, even buiten Ratnapura, leidt de weg door een rubberplantage naar een rubberfabriek. Onderweg ziet u een fraai hindoetempeltje tussen de palmen en vaak ook theepluksters die, met de mand op de rug, terugkeren van de theepluk; het zijn hindoemeisjes, die soms in beide neusvleugels een gouden sieraadje hebben aangebracht. In de fabriek worden de stenen kuipen gevuld met latex dat met chemicaliën wordt vermengd en daarna tot lange witte vezels wordt gedraaid. Vrouwen spannen de vezels op draaiende houten molens en spreiden ze vervolgens opgevouwen op lange tafels uit. Na vijf dagen op de droogzolder te hebben doorgebracht, worden de vellen geperst; meisjes knippen er de vuile stukken uit, waarna zes vellen tot één laag, al of niet geribd, worden geperst en opgerold.