Varus (ook bekend als Publius Quinctilius Varus) was de gouverneur van Germania aan het begin van onze jaartelling. Hij zou het nooit zover geschopt hebben als hij niet getrouwd geweest was met Claudia Pulchra, een achternicht van keizer Augustus. Na een aantal posten in Rome en Syrië werd hij in het jaar 7 door de keizer als gouverneur naar Duitsland gezonden. Hij kreeg daar te maken met Germaanse stammen die onder leiding stonden van Arminius. Deze vechtersbaas had gediend in het Romeinse leger en had zich daarin zodanig onderscheiden dat hij niet alleen het Romeinse burgerrecht had verworven, maar zelfs tot ridder was geslagen.

Ook in een groot man schuilt soms een klein hart: heimwee bracht hem terug naar zijn eigen volk, de Cherusken, een Germaanse stam in de buurt van Hamburg. Bij zijn terugkeer ondervond hij de onderdrukking door Varus aan den lijve. Hij was wreder dan zijn voorgangers Drusus en Tiberius tezamen, waarschijnlijk om zijn onbekwaamheid als veldheer (hij had het bevel over drie legers met een totale sterkte van 20.000 manschappen) te maskeren. Arminius besloot zijn volk van de Romeinen te bevrijden.

De gelegenheid daartoe deed zich voor toen Augustus besloot om de grens van het Romeinse rijk van de Elbe op te schuiven naar de Rijn. Arminius gaf een kleine groep soldaten van de stam der Cherusken opdracht om een aanval uit te voeren op de Romeinse kwartieren. Daar kwam natuurlijk niets van terecht en de gevangengenomen opstandelingen vertelden Varus dat er een opstand uitgebroken was onder de machtigsten der Germaanse stammen en dat deze van plan waren de Romeinse legers aan te vallen en hun kwartieren te veroveren. De kleine groep Cherusken moest wel meedoen om tweespalt tussen de Germaanse stammen onderling te voorkomen. De hun toegewezen taak was echter te zwaar en zodoende waren ze in krijgsgevangenschap beland. Ze haalden Varus over om zijn troepen in één winterkwartier samen te trekken om zo gezamenlijk de winter door te komen en de versterkingen, die pas in het voorjaar zouden arriveren, af te wachten. Als in leven gelaten krijgsgevangenen waren ze bereid om de troepen van Varus naar dat centrale punt te begeleiden. Een aantal van de legeraanvoerders doorzag de list, maar Varus geloofde het verhaal en gaf opdracht om de legers voor de tocht gereed te maken.

Er was echter een probleem: ze moesten door een gevaarlijk en de Romeinen onbekend moerasgebied maar de Germanen beloofden dat er, met hen aan het hoofd van de stoet, een vrije doortocht geregeld kon worden. Zo gingen 3 legioenen van in totaal 20.000 man op pad met in hun gevolg onder andere belastingambtenaren, kooplieden en natuurlijk slaven. De weg was lang en de weg was smal, voor de Romeinen onbekend. Tijdens een noodweer vielen de troepen van Arminius de legioenen van Varus in de flanken aan en het werd een ware slachtpartij die enkele dagen duurde. Niet één volgeling van Varus ontsnapte. En Varus zelf? Volgens sommige verhalen zou hij zelfmoord gepleegd hebben door zich in zijn zwaard te werpen, andere verhalen laten Varus gevangennemen door de troepen van Arminius. Vaststaat dat zijn hoofd werd opgestuurd naar Rome en dat keizer Augustus er nog lange tijd barre nachten van heeft gehad. Het gevleugelde gezegde: Varus, Varus, geef me mijn legioenen terug schijnt aan die nachtmerries ontleend te zijn.