Na de invasie in de Varkensbaai wilde Castro een duidelijke waarschuwing naar de VS laten uitgaan. Ze waren dan ook op Amerikaans grondgebied gericht, om, in voorkomende gevallen, een eventuele aanval afdoende te kunnen beantwoorden. De Sovjet-Unie kreeg hiermee vaste voet aan de grond in Centraal-Amerika. Dat was niet naar de zin van de VS die zich rechtstreeks bedreigd voelden.

De spanning in de gehele wereld liep hoog op en uiteindelijk haalde de Sovjet-Unie onder druk van de internationale samenleving de raketten weg. Zeer tot ongenoegen van Castro, die zelfs geen stem in het kapittel heeft gehad. Het Cubaanse leger was door de opgelopen spanningen in opperste staat van paraatheid en op tal van plaatsen maakte men zich op om de Amerikanen te kunnen bestrijden als het tot een invasie zou komen.

Che Guevara, een guerrillastrijder van huis uit, minister van Industrie en directeur van de Cubaanse Nationale Bank, maar vooral meester in het voeren van guerrillaoorlogen, nam, met zijn staf, zijn intrek in de grotten nabij Palma. Het voormalige hoofdkwartier is te bezichtigen en voor sommige Zuid-Amerikanen (Guevara was een geboren Argentijn en stierf uiteindelijk in Bolivia) is het een soort bedevaartplaats geworden.

Jammer, want de Cuevas de Los Portales zijn in de eerste plaats prachtige brokken natuurschoon, gelegen in een schitterende omgeving. Dat hier een commandante, zonder twijfel van grote betekenis voor het verloop van de Cubaanse geschiedenis, ooit zijn tenten opsloeg, zou eigenlijk bijzaak moeten zijn.

In 1948 liet José Manuel Cortina (kijk bij: ‘Parque Nacional La Güira’) er enkele terrassen aanleggen. Als u naar het noorden reist komt u aan de kust bij Puerto Esperanza, een oud vissersdorpje. We noemen het hier omdat u vanuit deze plaats de veerboot kunt nemen naar het van fraaie stranden voorziene eiland Cayo Levisa. De naam herinnert aan de oercultuur van de oorspronkelijke bewoners. Een paar dagen uitrusten op dit eilandje is een plezier van de eerste orde, vooral als u van kreeft houdt.

Als u verder reist in de richting van Havana via de autopista, passeert u San Diego de Los Baños, een kuuroord met geneeskrachtige bronnen.