Antarctica

Swipe

Politiek en toerisme

De Antarctic Treaty

Tijdens de ontdekkingsreizen werden steevast de nieuw ontdekte gebieden geclaimd door het land van waaruit de expeditie georganiseerd en gefinancierd was. Niet alleen het vergroten van gebieden maar vooral de rijkdom aan walvissen en zuidelijke zeeolifanten waren van groot belang voor de industrie vanwege de toenemende vraag naar smeerolieproducten. Later werd ook duidelijk dat Antarctica belangrijke grondstoffen heeft of zou kunnen hebben. Het politieke klimaat tijdens de koude oorlog en de alreeds lopende conflicten over dubbele landclaims heeft men doen beseffen dat er voor Antarctica een andere en vreedzame weg van samenwerking zou moeten worden gekozen.

Gedurende het derde Internationaal Geofysische Jaar (1957-1958) werd hiertoe besloten door twaalf naties (Argentinië, Australië, België, Chili, Frankrijk, Groot Brittannië, Japan, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, de Sovjetunie, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Zij bouwden in korte tijd vijftig stations voor wetenschappelijk onderzoek op Antarctica. Uit deze tijd stamt onder andere de grote Amerikaanse basis McMurdo. Om het ingenomen standpunt vast te leggen, werd in 1959 door deze twaalf landen de Antarctic Treaty opgesteld en ondertekend.

De belangrijkste punten (in verkorte versie) die in het verdrag zijn vastgelegd zijn:

Artikel 1. Antarctica zal alleen voor vreedzame doeleinden gebruikt worden. Geen enkele vorm van militaire activiteit wordt toegestaan. Militair personeel en militaire uitrusting mag wel worden ingezet ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek.

Artikel 2. Vrijheid van onderzoek en samenwerking, zoals geldig tijdens het Internationaal Geofysisch Jaar, zal worden gehandhaafd.

Artikel 3. Wetenschappelijke onderzoeksprogramma’s, personeel, waarnemingen en resultaten van onderzoek mogen worden uitgewisseld.

Artikel 4. Zolang het verdrag geldig is, zal geen enkele claim op (gedeelten van) Antarctica worden erkend.

Artikel 5. Nucleaire explosies en radioactief afval zijn verboden op Antarctica.

Artikel 6. De Antarctic Treaty is geldig op alle zeeën, land en ijs ten zuiden van 60° ZB.

Artikel 7. Op alle locaties zullen waarnemers van de lidstaten vrije toegang hebben. Voortgang van onderzoek dient gemeld te worden evenals het inzetten en vestigen van militair personeel op onderzoeksbases.

Artikel 8. Waarnemers zoals genoemd in artikel 7 en personen zoals genoemd in artikel 3 vallen onder jurisdictie van het land van herkomst.

Artikel 9. Er dienen regelmatig bijeenkomsten te worden gehouden van de lidstaten, waarbij informatie dient te worden uitgewisseld en beslissingen betreffende het beheer dienen te worden genomen. Consultatieve bijeenkomsten dienen vrij toegankelijk te zijn voor alle lidstaten die onderzoek doen.

Artikel 10. Geen van de lidstaten zal activiteiten ontplooien of deelnemen aan activiteiten van derden, die indruisen tegen de gedachte van het verdrag.

Artikel 11. Onderlinge geschillen tussen de lidstaten dienen onderling opgelost te worden. Indien dit niet mogelijk blijkt, kan het Internationaal Gerechtshof om een uitspraak gevraagd worden.

Artikel 12. Tussentijdse wijzigingen kunnen uitsluitend bij unanieme beslissing worden doorgevoerd. 30 jaar na het van kracht worden van het huidige verdrag kunnen wijzigingen of toevoegingen in een algemene vergadering door ieder van de lidstaten worden voorgelegd.

Artikel 13. Het huidige verdrag moet door iedere lidstaat worden ondertekend en geratificeerd. Iedere lidstaat van de Verenigde Naties kan toetreden of voorgedragen worden als lid van de Antarctic Treaty Committee.

Artikel 14. Het huidige verdrag, opgemaakt in het Engels, Frans, Russisch en Spaans, dient tevens opgenomen te worden in de overheidsarchieven van de Verenigde Staten van Amerika. Gecertificeerde kopieën dienen naar de overheden van de ondertekenende lidstaten te worden verzonden.

10 prachtige bestemmingen in Antarctica