Dit is nu precies het probleem in Nepal. Door de groeiende bevolking is er steeds meer voedsel nodig en dus zijn er steeds meer landbouwgronden nodig om dit voedsel te verbouwen. De bomen worden gekapt en moeten plaatsmaken voor akkers. Voorts heeft de groeiende bevolking een grote dagelijkse behoefte aan brandhout en timmerhout: gemiddeld 1,5 kilo per persoon per dag. Niet alleen de bomen verdwijnen in het vuur, maar zelfs de ondergroei zoals bamboe en struikgewas wordt gebruikt om eten te kunnen koken. Met de groei van de bevolking groeit ook de veestapel. De bossen leveren droog veevoeder. Bovendien snijden de Nepalese vrouwen gras en bladeren om het vee van voedsel te voorzien. In de droge winter is het gras verdord en klimmen de boeren en boerinnen in de bomen om alle takken met bladeren te kappen. Het gevolg is dat er kale bomen overblijven, die minder kans hebben zaden te vormen en dus komen er ook minder jonge boompjes. De inwoners van Nepal trekken steeds hoger de bergen in op zoek naar brandhout. In de gebieden boven de 3000 m is herbebossing echter nauwelijks mogelijk. Een bruikbare loofboom heeft op deze hoogte honderd of meer jaren nodig om een stam van veertig centimeter doorsnee te ontwikkelen. Ook het toerisme heeft zijn invloed op het ontbossingsproces langs de bergpaden. In de lodges en guest-houses langs de bekendere en bewoonde routes, met name rond de Annapurna (‘schenker van het leven’) en de Mount Everest (‘goddelijke moeder van de aarde’), moet voor veel trekkers gekookt worden. Een klein dorp langs een dergelijke trekkingsroute verstookt een hectare bos per jaar. Zo verdwijnt jaarlijks drie procent rododendronwoud. Natuurlijk probeert de overheid het gebruik van aardgas en kerosine in lodges te stimuleren, echter nog niet met voldoende resultaat. In totaal is in circa vijftien jaar een derde van het bosbestand verloren gegaan. De problemen zijn dus onvoorstelbaar groot en we kunnen gerust stellen dat er in Nepal sprake is van een ecologische crisis. In Nepal is men zich terdege bewust van deze problematiek, maar afdoende oplossingen zijn niet gemakkelijk te vinden. Men kan aan de bevolking moeilijk vragen hun water en eten niet te koken, of ze verbieden landbouwgronden te ontginnen om voedsel voor hun gezinnen te verbouwen en ze vertellen dat ze hun vee maar van honger moeten laten omkomen. Men probeert de bevolking bewuster te maken, zodat men zuiniger met hout gaat omspringen, maar daar is veel meer voorlichting voor nodig. Er worden door hulporganisaties oventjes ontworpen, die weinig kosten en economisch met energie omspringen, maar in de cultuur van veel Nepalezen passen deze moderniteiten niet. Zij missen bijvoorbeeld de gezelligheid, het licht en de warmte van een open houtvuur.

Electriciteit: stroom op rantsoen

Er worden grote stuwdammen gebouwd en er verrijzen indrukwekkende elektriciteitscentrales. De plattelandsbevolking kan hier echter nauwelijks van profiteren. Veel dorpen liggen ver weg, met als gevolg dat het aanleggen van kabels vaak onbegonnen werk is. Bovendien moet de bevolking voor deze energie betalen terwijl hout op het platteland gratis is. Misschien zullen kleine turbines die dicht bij de dorpen onder bijvoorbeeld een watervalletje worden aangebracht in de toekomst beter aanslaan en kan men in toenemende mate gebruik gaan maken van zonne-energie. Thans wordt echter nog steeds meer dan 70% van de Nepalese energievoorziening geleverd door houtverbranding, in totaal ruim elf miljoen kubieke meter hout per jaar.

Ook krijgt Nepal nu te maken met de gevolgen van het opwarmen van de aarde. De gletsjers slinken in lengte en er is de afgelopen tien jaar een afname van neerslag te bespeuren. Het gevolg is dat er minder water door de rivieren stroomt en de turbines in de elektriciteitscentrales minder elektriciteit kunnen opwekken. Bovendien neemt de vraag naar elektriciteit toe, met name in de Kathmanduvallei. Het stroomverbruik neemt in Kathmandu zo snel toe, vooral door de snel groeiende bevolking en de toename van het gebruik van elektrische apparaten, dat het verbruik van stroom op rantsoen is gesteld. Dit houdt in dat de inwoners van de hoofdstad 7 uren per dag zonder stroom zitten. Momenteel gaat dit in twee blokken van 3 en 4 uren. Deze blokken zijn van tevoren vastgesteld zodat een ieder precies weet wanneer de stroom in zijn of haar wijk uitvalt. Veel buitenlanders die in Kathmandu wonen, en bijvoorbeeld gebruik maken van Internet, passen hun dagelijkse ritme aan op dit schema. Zij gaan uit eten als er geen stroom is en blijven thuis om te internetten als er wel stroom is. In de betere hotels zult u hier niet veel van merken, omdat zij overschakelen op dieselgeneratoren die stroom opwekken, maar voor de plaatselijke bevolking is dit uiteraard wel een probleem.

Herbebossingsprojecten

Er zijn overal herbebossingsprojecten gestart, maar het zal duidelijk zijn dat alleen het planten van jonge bomen op kale hellingen de ontbossing niet tot stilstand zal brengen. Vandaar dat veel bossen onder staatsbosbeheer zijn geplaatst en de Nepalezen verplicht zijn een vergunning aan te vragen voor iedere boom die ze kappen, dit geldt in sommige gebieden ook voor het kappen van dode bomen. Het valt echter te betwijfelen of een arme boer in de verlatenheid van het Nepalese landschap zich veel van deze wetgeving zal aantrekken.

Groene revolutie: boeren in de schulden

Het uitbreiden van de landbouwgronden wil men bestrijden door de opbrengst van de reeds bestaande landbouwgronden te verhogen. De gedachte is dat als men zorgt voor meer oogst per hectare men eventuele honger kan bestrijden en er dus niet meer landbouwgrond nodig is. Een bijkomend voordeel is dat de welvaart vervolgens toeneemt en daarom de bestedingen in de industriële en dienstensector toenemen. Op deze wijze zou de Nepalese economie omhooggestuwd kunnen worden. De resultaten laten echter te wensen over. Voor hogere oogsten zijn kwalitatief betere zaden nodig. Deze zaden kosten meer geld. Dit geld kan maar door een gering aantal boeren worden opgebracht. Veel boeren gaan dus schulden aan. Sommigen moeten hun schuld afbetalen in natura. Voor iedere geleende 100 rupies moeten zij na de oogst rijst ter waarde van 133 rupies terugbetalen. Op deze manier raken de boeren een groot deel van hun rijst kwijt aan geldschieters. Voorts blijkt in de praktijk dat alleen het gebruik van betere zaden niet voldoende is voor een grotere oogst. Er moet ook aan andere eisen worden voldaan zoals ziektebestrij-ding, betere bemesting en goede irrigatie. Als de inkomsten vervolgens ontoereikend blijken te zijn en men de schulden niet kan afbetalen, ko-men sommige boeren voor het trieste feit te staan dat zij door schulden hun land verliezen aan kooplui en geldschieters.

Een conclusie

Concluderend kan men zeggen dat het voor de Nepalese bevolking en de Nepalese overheid zeer moeilijk zal worden het tempo van de versnelde erosie in de greep te krijgen met alle catastrofale gevolgen van dien. En niet alleen in Nepal! Het is niet onmogelijk dat er een verband bestaat tussen de steeds geringer wordende wateropslagcapaciteit van de Nepalese bodem en het toenemende aantal overstromingen in het noordelijk deel van India en in Bangladesh. Het regen- en smeltwater uit de Himalaya stroomt namelijk steeds directer door deze laaggelegen gebieden naar zee.