Een van de weinige mogelijkheden om als toerist in het binnenland van Antarctica te verblijven, is het basiskamp Patriot Hills. Het kamp ligt op 80°19'Z 81°28'W in de Ellsworth Mountains op een hoogte van ruim 800 m.

Het kamp bestaat uit een groot aantal goed geïsoleerde tenten en biedt plaats aan 50 gasten. De tenten hebben houten vloeren en er is de luxe van het slapen op echte bedden. Er zijn gemeenschappelijke ruimten zoals een restaurant en een bibliotheek. In het restaurant worden culinaire hoogstandjes gemaakt van verse groenten, zelfs vers fruit ontbreekt niet. Er zijn toiletten, maar (nog) geen douches.

Patriot Hills is geopend van november tot halverwege januari. In die periode is het 24 uur licht. De temperatuur in de omgeving van het kamp varieert van -30° C tot net onder het vriespunt. Het is echter de wind die de gevoelstemperatuur bepaalt.

De omgeving van Patriot Hills bestaat uit een immense ijsvlakte onderbroken door nunataks (bergtoppen die boven een ijsvlakte uitkomen) en bergruggen waar zich gletsjers tussendoor wringen. Het kamp kon hier gebouwd worden omdat er een mooie vlakke baan blauw ijs ligt. Blauw ijs is heel oud en daardoor zeer dicht en stevig. Het is daardoor goed bruikbaar als landingsbaan voor zware vliegtuigen, waarmee mensen en materialen vanuit Punta Arenas ingevlogen kunnen worden. De vliegtijd bedraagt ongeveer 4,5 uur. De vlucht brengt u over Vuurland, de Bellinghausenzee en de Ellsworth Mountains.

De enige dieren die u in deze omgeving kunt tegenkomen zijn vogels zoals zuidpooljagers en sneeuwstormvogels. Op blootliggende rotspunten zullen nog korstmossen en misschien zelfs levermossen groeien. Verder is het landschap onmetelijk groot, ruig en onherbergzaam. Het kleurenpalet bestaat uit ontelbare variaties van wit en blauw.

Het kamp dient als basis voor diverse activiteiten zoals skitochten door de Ellsworth Mountains, sneeuwscootertochten, klimexpedities naar Mount Vinson, expedities naar de geografische zuidpool (onder andere de Last Degree) en een kampeerreis naar een keizerspinguïnkolonie.

Reizen naar dit gedeelte van Antarctica, zeker de ski- en klimexpedities, vragen veel meer voorbereiding dan de scheepsreizen. De mee te nemen persoonlijke uitrusting en andere materialen zijn niet in een algemene lijst weer te geven. Indien u dit soort reizen boekt, hoort u een persoonlijke lijst te ontvangen. Ook dient er een persoonlijk gesprek plaats te vinden en is een medische keuring vereist.

Er bestaan plannen om het kamp in de komende jaren te verplaatsen naar een nabijgelegen gebied waardoor er een betere landingsbaan aangelegd kan worden. Tevens zullen er dan meer activiteiten mogelijk zijn.

Kamperen bij de keizerspinguïns

Vanaf Patriot Hills vliegt u in circa 6 uur over het Ronne-ijsplateau naar het zuiden van de Weddellzee. Hier wordt een kamp opgezet in de omgeving van de keizerspinguïns. U verblijft hier enkele dagen en kunt in deze periode zo lang als u wilt bij de pinguïns blijven. Er zijn hier niet alleen pinguïns, maar ook Weddellzeehonden met hun jongen die op het ijs liggen en sneeuwstormvogels die in het achterliggende gebergte nestelen.

Beklimmen van Mount Vinson

Mount Vinson werd in 1966 voor het eerst beklommen door een gecombineerde groep van de American Alpine Club en de National Science Foundation. Sindsdien staat deze berg bekend als de ‘Seventh Summit’. De berg ligt op 78°35'Z 85°25'W, is 21 km lang, 13 km breed en is 4897 m hoog. Het is daarmee de hoogste berg op Antarctica. Voor goed geoefende bergbeklimmers is dit een van de grote uitdagingen.

Voor de beklimming wordt de groep naar de voet van Mount Vinson gebracht. Hier wordt een basiskamp opgezet van waaruit de klimexpeditie kan beginnen. Na afloop wordt de groep weer opgehaald en teruggebracht naar Patriot Hills.

De geografische zuidpool

De geografische zuidpool heeft drie bezienswaardigheden:

– het zuidelijkste punt op aarde, 90°ZB

– de Amundsen-Scottbasis

– het landschap

De geografische zuidpool ligt op een hoogte van meer dan 2800 m, op een grote ijskap die het onderliggende gebergte geheel bedekt. De temperatuur varieert er in de zomer van -30° C tot -15° C. Van 21 september tot 21 maart is het er 24 uur licht, van 21 april tot 21 augustus is het er juist 24 uur donker. Het ijslandschap is geslepen door de wind die hier soms met meer dan 20 meter per seconde voorbij raast. Neerslag is er bijna niet, het is een poolwoestijn. Als er al neerslag valt, is dit in de vorm van ijskristallen, die in de bovenlucht voor de mooiste effecten zorgen. Zo ontstaan bijvoorbeeld bijzonnen en halo’s.

De geografisch zuidpool wordt aangegeven met een bol die exact op 90°ZB staat. Daar de ondergrond een gletsjer is die langzaam (circa 10 m per jaar) naar het noorden drijft, dient de bol ieder jaar te worden verplaatst.

De vlaggenmast die in december 1956 bij de eerste Argentijnse landexpeditie is neergezet, wordt gerekend tot het eerste monument op de lijst ‘Historische plaatsen en monumenten in Antarctica’.

Het vreemde feit doet zich voor dat de tent van Amundsen als een van de laatste items aan de lijst is toegevoegd en daardoor nummer 80 is. Amundsen heeft hier na het bereiken van de pool op 14 december 1911 zijn tent opgezet. Hij heeft hem voorzien van een boodschap aan Scott om hem te laten weten dat hij Scott voor geweest was. De tent is in de loop van de tijd onder de sneeuw verloren gegaan.

Amundsen-Scottbasis

De Amundsen-Scottbasis is gebouwd bij de geografische zuidpool tijdens het International Polar Year in 1957. Omdat men geen gegevens had over de minimumtemperatuur in de winter besloot men de basis gedeeltelijk in te graven. Door sneeuwophoping kwam de basis steeds lager te liggen en is uiteindelijk in 1975 verlaten. Het dak van de oude basis is nu voor een groot deel ingestort. De basis is daarom afgesloten voor bezoekers.

In 1975 is er een nieuwe basis geopend. Een futuristisch koepelvormig gebouw vormde het centrale deel. De koepel diende eigenlijk uitsluitend als bescherming tegen de wind. Men kon zich dan binnen de koepel van gebouwtje naar gebouwtje verplaatsen zonder blootgesteld te worden aan de elementen. De koepel heeft een diameter van 50 m en is 16 m hoog. In de winter bood het station plaats aan 28 mensen. In de zomer wanneer de gebouwen buiten de koepel gebruikt konden worden, was er plaats voor 130 mensen.

Op 12 januari 2008 is ook de koepel met onderliggende gebouwen buiten gebruik gesteld. Twee U-vormige gebouwen op verstelbare palen zijn op datzelfde moment in gebruik genomen. Ze bieden in de winter plaats aan 110 mensen.

Blijft het feit dat de basis gebouwd is op een gletsjer die met een snelheid van 10 m per jaar richting zee schuift. De oude basis is om die reden een aantal keren verplaatst. De huidige basis ligt inmiddels op meer dan 100 m afstand van de pool.

Vanuit de basis wordt hoofdzakelijk onderzoek gedaan op gletsjerkundig, geofysisch, atmosferisch, meteorologisch, astronomisch, astrofysisch en biomedisch gebied. De laagste temperatuur die hier gemeten is, is -82,8° C.

Reizen naar de geografische zuidpool

Er zijn slechts twee mogelijkheden om de geografische zuidpool te bereiken: door de lucht of over de ijskap. Voor veel mensen zal vliegen de enige serieuze optie zijn. Vanuit Punta Arenas organiseert Adventure Network ieder jaar vier tot vijf reizen waarbij u circa vier uur op de geografische zuidpool bent. Hiertoe vliegt u eerst naar het basiskamp Patriot Hills om van daaruit bij de eerste de beste gelegenheid door te vliegen naar de pool. Het is de bedoeling om dezelfde dag nog terug te keren naar het basiskamp, maar op Antarctica zijn deze zaken nooit zeker. Het totale programma, uit en thuis Punta Arenas, duurt zeven tot acht dagen.

De andere optie is om over de ijskap naar de pool te skiën. Dit kan vanaf de rand van Antarctica of vanaf een tussenstation op 89°ZB. De skitrekking vanaf de rand is een echte zware expeditie die veel voorbereiding vergt en door maar weinig mensen kan worden ondernomen. De skitrekking vanaf het basiskamp is bekend onder de naam ‘The Last Degree’. Deze tocht kan gemaakt worden door mensen met een zeer goede conditie, doorzettingsvermogen en het liefst ervaring in soortgelijke gebieden, zoals de Groenlandse ijskap.

Er zijn ook mogelijkheden voor soortgelijke activiteiten waarbij u vertrekt vanuit Kaapstad in Zuid-Afrika. Zie hiervoor pagina 184