In het departement El Progreso ligt even ten noorden van de Carretera al Atlántico voorbij de kruising met de weg naar Cobán de bezienswaardige plaats San Agustín Acasaguastlán. Zij ligt te midden van uitgestrekte suikerrietvelden. Uit precolumbiaanse ruïnes en de vondst van keramiek blijkt dat hier Maya’s gevestigd waren. Op het terrein bevinden zich graven die gedeeltelijk geplunderd zijn en stèles die sterk doen denken aan die van Quiriguá zodat men veronderstelt dat er contact met deze stad is geweest. Al vanaf de Maya-tijd werd hier jade gevonden en deze industrie kent dankzij het toerisme nu weer een opleving. Ook andere mineralen zijn hier te vinden, die in het museum van Estanzuela (zie hieronder) uitgestald liggen. Deze plaats telt bijna 4000 inwoners en de naam betekent ‘plaats van de reigers en lijsters’. Men maakt hier keramiek en muziekinstrumenten, zoals de chirimía (een soort hobo). Op 28 augustus viert men een fiesta. Busmaatschappij Guastatoya, 8 Avenida 19-49, zone 1, vertrekt ieder halfuur richting departement El Progreso. De eersteklas Pullmanbussen van Rutas Orientales, 19 Calle 8-18, zone 1, en Litegua, 15 Calle 10-42, zone 1, vertrekken regelmatig en stoppen in plaatsen als El Rancho, Teculután en Río Hondo.

Even verderop langs deze grote weg in de buurt van Teculután liggen de watervallen van Pasabien, waar een aantal grote en luxehotels te vinden is zoals Motel Longarone, 99347126, dat 73 kamers telt ($40) en een grote tuin met zwembad bezit. Hotel el Atlántico, 99347160, met 44 kamers en twee zwembaden is iets goedkoper ($25,30). Beide hotels hebben goede restaurants. Bij de watervallen kun je zwemmen en het koude water van de Río Pasabien is in dit warme klimaat zeer verfrissend. Deze watervallen liggen in het departement Zacapa.

De weg naar Esquipulas

Bij Río Hondo leidt een zijweg in zuidelijke richting naar Zacapa en Chiquimula en uiteindelijk Esquipulas. Negen km vóór Zacapa ligt Estanzuela, waar het interessante Museo de Paleontología Bryan Petterson gevestigd is dat 1 km vanaf de kruising met de grote weg ligt. In het dal van de Río Motagua zijn vele prehistorische vondsten gedaan zoals het skelet van een 30.000 jaar oude mastodont, de voorloper van de olifant, en de slagtand en het skelet van een enorm gordeldier. Deze skeletten van reuzendieren zijn in het museum te zien evenals lokale mineralen, fossielen, aardewerk, een Chorti-graf en beeldhouwwerken. Het museum is geopend van di. t/m zo. van 9.00-17.00 uur. De inwoners van Estanzuela wonen in witgepleisterde huizen; het dorp ligt op 180 m hoogte. Op 22 november viert men fiesta. Met een minibus vanuit Zacapa is Estanzuela te bereiken.

Zacapa is de hoofdstad van het gelijknamige departement. De streek tussen deze stad en Puerto Barrios heeft behoorlijk te lijden gehad van de orkaan Mitch die in november 1998 voor 8 dagen onafgebroken regen zorgde waardoor een moddervloed uit Honduras het gebied bereikte en de Río Motagua buiten haar oevers trad. Het is een fraai stadje met een mooie kathedraal en een kleurige markt. De naam betekent ‘grassige plaats’, terwijl de streek vanwege de droogte en ontbossing juist vrij onvruchtbaar is. Met irrigatiewater uit de Río Motagua is er fruitteelt mogelijk, maar het belangrijkste gewas is tabak. Ook wordt er vee gehouden en is er zuivelindustrie. Zacapa is altijd een handelscentrum geweest en werd in 1896 een spoorwegknooppunt. Drie kilometer buiten de stad zijn zwavelbronnen te vinden. Op 8 december is er een fiesta. Je kunt overnachten in Hotel Wong, 6 Calle 12-53, zone 1.

Vanaf het busstation in zone 1 aan de 19 Calle/9 Avenida vertrekken vele bussen naar Zacapa. Het busstation in deze stad ligt een kilometer buiten het centrum.

De volgende plaats is Chiquimula, de hoofdstad van het departement met dezelfde naam. Dit departement is het dichtst bevolkt van de Oriente en het vormt een doorgang naar Honduras. De naam van de stad betekent ‘vlasvink’ en men spreekt er Spaans en Chortí. De stad heeft een aantal interessante kerken, waaronder de Templo Santuario aan de plaza. In 1765 werd de stad zwaar getroffen door een aardbeving waaraan de ruïne van een kerk aan de rand van de stad nog steeds herinnert. In deze periode werden de rijke ertslagen in de omgeving geëxploiteerd. Het centrum bestaat uit een fraaie plaza die door ceibabomen omringd wordt. Chiquimula is een bedrijvige stad met een grote markt.

Naar Copán

Bij Vado Hondo kruist de weg naar Esquipulas de onverharde weg naar de grens met Honduras. Deze mooie, maar zeer bochtige weg loopt door een droog berglandschap en passeert de zustersteden Jocotán en Camotán. De rit duurt inclusief de grensovergang ongeveer twee uur. De stad Jocotán is een handelscentrum voor het omliggende gebied. De naam is afkomstig van een inheemse fruitsoort, de ‘jocote’. Hier wonen de Chortí-Indianen in geïsoleerde nederzettingen, waardoor ze hun taal en cultuur behouden hebben. Slechts weinig mannen en vrouwen dragen nog de originele klederdracht. Deze bestond voor de vrouwen uit een kantachtige huipil boven een blauwe rok, terwijl de mannen geheel in het wit gekleed gingen. Het stadje heeft een koloniale kerk en lemen huizen met een rieten dak. Op Palmzondag en de twee daaraan voorafgaande dagen wordt een fiesta gevierd. Er zijn twee eenvoudige hospedajes om te overnachten.

Camotán ligt een paar kilometer verderop. De naam betekent ‘plaats van de zoete aardappelen’. Hier valt de fiesta op 8 december. De weg van Camotán naar de grens is redelijk, maar kan in de regentijd onbegaanbaar worden.

Het grensplaatsje El Florido ligt een paar kilometer vanaf de Hondurese grens. De weg naar Copán loopt voorbij El Florido. De formaliteiten aan de grens zijn enigszins onduidelijk; aan de Guatemalaanse kant betaal je Q20 en aan de Hondurese kant 15 lempira voor een stempel in je paspoort, hoewel er officieel geen heffingen zijn. Op de terugweg hoeft er inderdaad niets betaald te worden. De waarde van de lempira is ongeveer de helft van die van de quetzal; 100 lempira is 55 quetzal. Je kunt ook een uitgaanspas van 72 uur, die in je paspoort gestempeld wordt, aan de Guatemalaanse kant verkrijgen, zodat men niet kan zeggen dat je een nieuwe entreestempel nodig hebt. Kijk eerst hoe de formaliteiten bij anderen geregeld worden en pas je aan, dan verloopt alles het gemakkelijkst. De gang van zaken bij deze grensovergang schijnt nogal afhankelijk te zijn van de individuele douanebeambte. In Honduras is het een uur vroeger dan in Guatemala!

Van de grens kun je met een taxi of pick-up naar Copán Ruinas dat 11 km verderop ligt. Momenteel worden schandalige prijzen gevraagd door de chauffeurs van de pick-ups. Normaal is 20 tot 30 lempira als je in de cabine mag zitten en de helft als je in de bak moet staan. Dit ritje van een halfuur voert door een weelderig groen landschap over een zeer slechte onverharde weg.

Sinds het idee van de Ruta Maya is dit stadje een veel bezochte plaats geworden waar de toeristenindustrie duidelijk in opkomst is. Hopelijk zal de provinciale sfeer van dit aardige plaatsje met ruim 20.000 inwoners niet aangetast worden.

De beroemde ruïnes liggen één km buiten Copán Ruinas; in de stad zelf is verder niet zo veel te doen. Het centrum wordt gevormd door een keurig Parque Central dat onlangs gerenoveerd is. Hieromheen staat een aantal hotels, het gemeentehuis, de katholieke kerk en het archeologisch museum. Je kunt gaan kijken op de kleine overdekte markt waar tabaksbladeren in grote bundels verkocht worden, want het vruchtbare dal waarin de stad ligt, is een van de belangrijke tabaksgebieden van Honduras. De tabaksstruiken hebben hier fijne bladeren, die gebruikt worden voor sigaren. Vergeet niet een bezoek te brengen aan het kleine, maar interessante archeologische museum op een hoek van de plaza.