De verdamping van het grote wateroppervlak zorgt voor overvloedige regens in de kuststreek van het meer waardoor deze tot de vruchtbaarste van Afrika behoort. Op z’n diepst is het ongeveer 75 meter en het bevat vele eilanden. De bevolking in de aangrenzende gebieden leeft van de visvangst, het meer herbergt een onvoorstelbare hoeveelheid vis in grote verscheidenheid. De bekendste vis is de nijlbaars, waarvan het gewicht kan oplopen tot meer dan 200 kilo. Deze werd in de jaren vijftig van de 20e eeuw opnieuw geïntroduceerd om de welvaart van de vissers te verhogen en een zekere voedselreserve te kweken. Helaas, de bevolking (de potentiële afnemers), vinden de vis niet lekker en hebben moeite om hem te stomen. Drogen in de zon, een gebruikelijke manier om vis te conserveren in Afrika, was met zo’n grote vis al helemaal onmogelijk. De nijlbaars heeft nauwelijks natuurlijke vijanden of het zou de krokodil moeten zijn maar de stand daarvan gaat in het meer met sprongen achteruit. Evengoed, meer dan 80% van de gevangen vis in Lake Victoria is de nijlbaars en de consumptie en de export ervan worden dan ook voortdurend gestimuleerd. Men is niet aan het meer geweest als men geen nijlbaars gegeten heeft, een smakelijke hap overigens.

Om dezelfde reden wordt de sportvisserij steeds belangrijker. In het meer wordt ook veel talapia gevangen welke hoofdzakelijk wordt gebruikt voor lokale consumptie. Een bijzonder vreemde kostganger in het water is de longvis. Het woord zegt het al, de vis haalt adem via een longensysteem waar een andere vis dit door kieuwen doet. Men zegt dat dit door de tijd is geëvolueerd, het geslacht zou al meer dan 300 miljoen jaren oud zijn.

De vegetatie rond het meer is uitbundig, op de drassige ondergrond komen veel rietsoorten voor en groeit metershoge papyrus. Als gevolg van de aanwezigheid van de bilharzia kan in het meer niet gezwommen worden en het is dus ook gevaarlijk om blootsvoets door het vaak drassige land eromheen te lopen.

In het meer liggen twee beschermde natuurgebieden: Rubondo National Park en het Saanane National Park. In het meer bevinden zich overigens nog honderden andere eilanden(jes).

Lake Victoria is slechts gedeeltelijk ontstaan als gevolg van dezelfde aardbewegingen als die welke de Afrikaanse slenk (Rift Valley) tot gevolg had. Het staat vast dat er op dezelfde plaats al meer dan 20 miljoen jaar geleden een meer was. Het was de ontdekkingsreiziger Speke die als eerste blanke het meer aanschouwde. Het duurde tot 1875 alvorens een andere beroemde ontdekkingsreiziger, Stanley, het gelijk van Speke bewees dat de Nijl zijn oorsprong vond in Lake Victoria. Dat was alleen mogelijk door vanaf de Ripon Falls, via Murchison Falls de ruim 6600 kilometer lange tocht naar de Middellandse Zee af te leggen, over en langs de Nijl.

Het meer is ook van betekenis voor de verbinding tussen de diverse landen. In vroeger tijd was het zelfs veiliger om het meer over te steken met een bootje dan er omheen te trekken, ondanks het gebrek aan navigatiemethoden en het verraderlijke weer. Tegenwoordig zijn er veerdiensten vanuit Mwanza naar zowel Kenia als Uganda.