Het is een cultuur vol ceremonieel. Men is attent voor elkaar en iedereen tracht sportief en mooi te zijn. En al zouden alle toeristen tegelijk naar het strand toe gaan dan nog zouden zij te midden van de honderdduizenden carioca’s en andere Brazilianen een onopvallende minderheid vormen.

De belangrijkste hotelwijken heten Copacabana, Leme en Ipanema/Leblon. De hotels die daar aan de oceaan liggen zijn duur tot zeer duur, maar die in de zijstraten en de straten die evenwijdig lopen met het strand (de Av. Nossa Senhora de Copacabana, de Rua Barata Ribeiro etc.) zijn van een vergelijkbaar niveau en veel goedkoper. De prijzen van de driesterrenhotels aan het strand bedragen zeker het dubbele van die in de secundaire straten, die bovendien vaak rustiger zijn. Verwarrend is de Avenida NS Copacabana. Dat is niet de strandboulevard van de wijk. Dat is de Av Atlantica. Av Copacabana is de eerste straat parallel aan de Atlantica.

De stranden

Copacabana

Dit is het strand en het stadsdeel dat het meest tot de buitenlandse verbeelding spreekt. Het begon in 1923 met de bouw van het Copacabana Palace Hotel dat voor die tijd het meest luxehotel van heel Zuid-Amerika was. Al spoedig daarna kwamen er casino’s, restaurants en nog meer hotels, frequent bezocht door de prominenten uit de wereld van de film en de (politieke) society. Maar toen in de jaren vijftig van de 20e eeuw de casino’s verboden werden verloederde Copacabana. Ook de invloed van criminelen en prostituees haalde meer en vaker het nieuws dan waarvoor deze strandboulevard bedoeld was. Begin 1990 kwam er evenwel een grote facelift o.l.v. Oscar Niemeyer.

De boulevard werd verbreed en het 4 km lange strand vernieuwd. Het strand is ‘s avonds verlicht, er zijn om de 500 meter horecapunten, met ondergrondse toiletten. Nu verpozen er weer een half miljoen carioca’s in een weekend. Op het strand wordt gezond en gesport, geflirt en muziek gemaakt. Ook als u niet meedoet op het strand, is het een feest te observeren hoe de carioca’s strandleven invullen. Zie de inzet en de discipline van de volleyballers, volg de activiteiten van degenen die bij willen kleuren en hun huid met water en olie in de juiste conditie brengen, waardeer de koopman die zonnebrillen, crèmes of ijslolly’s tracht te verkopen, luister naar de muziek.

Zeker zo interessant is de boulevard. Volg de mensen die er wandelen, flaneren of zaken proberen te doen op de mozaïekvlakken. Let ook op het verkeer op de Avenida Atlantica: twee keer drie, dus zes banen leiden het verkeer allemaal een kant op en ‘s avonds na 5 uur allemaal de andere kant op! Voor verkeersdeskundigen in ons land een aandachtspunt! En zie, in het weekend zijn drie banen helemaal beschikbaar voor trimmers en amateur-fietsers! Wie langs de terrassen van de restaurants aan de woonzijde wandelt is ook een paar uur zoet om van alle scènes te genieten.

Copacabana is bekend vanwege het strand, maar het is ook een woonwijk, een zeer intensief bewoonde woonwijk met meer dan 2 miljoen inwoners. Het is ook een dure woonwijk. Iedereen woont op maximaal vier blokken van de strandboulevard. Er zijn winkels in alle denkbare prijsklassen, met een zeer ruim assortiment, van dagelijkse levensbehoeften tot dure sieraden en paramedische behandelingsklinieken. Want de lichaamscultuur is voor de Brazilianen een serieuze zaak. Niet alleen de kleur, maar vooral aan de vorm, de lijnen mag niets mankeren. Plastische chirurgie en schoonheidssalons doen in deze wijk goede zaken. Fitness kan onder alle soorten begeleiding geactiveerd worden. Cosmetica mag bij de eerste levensbehoeften gerekend worden. U begrijpt, we hebben het hier over de welvarende elite van Rio.

Deze uitbundige weelde roept uiteraard spanningen op met de bewoners van de favela’s, die bergopwaarts, maar vlakbij wonen. Het strand is van de carioca’s. Jammer dan voor de toeristen, maar zij zijn een onbeduidende minderheid. Zij mogen er zijn, zij mogen observeren, genieten, maar de eigen inwoners bepalen de sfeer en wat er gebeurt.

Al heeft een hotel aan het strand vijf sterren en vertoeft de directie in alle kerkelijke en politieke netwerken, het strand is en blijft van de inwoners, die op luttele afstand in favela’s wonen. Want door alle tegenstellingen heen weet iedere Braziliaan dat drie dingen voor iedere Braziliaan gratis zijn: de zon, de zee en de liefde. Op feestdagen, en die zijn er nogal wat in Brazilië, is er altijd wel een reden een deel van het feest op het strand te vieren. Bijvoorbeeld op oudejaarsavond loopt de hele stad leeg naar de stranden om elkaar daar op het moment suprème een gelukkig nieuwjaar te wensen. Het is dan uitbundig feest. Dank aan de God van de zee, Iemanja en “Gelukkig nieuwjaar. Dit jaar zal het ons beter gaan”.

De Copacabana-boulevard is bijna 5 km lang. Aan de noordkant tegen de Pão de Açucar aan heet het strand Leme en aan het zuideinde ligt de rotsformatie Arpoadar waar de vissers hun scheepjes meren en surfers van de stroming profiteren.

Ipanema en Leblon

Deze twee wijken liggen naast elkaar met een afwateringskanaal als grens. Hier komen dezelfde Brazilianen als in Copacabana, maar met net een tandje hoger niveau en dus iets meer te besteden. Nabij de boulevard zijn meerdere goede hotels en de trend wordt gezet door twee juweliers van naam: Amsterdam Sauer en M. Stern. Er is zondags een kunstnijverheidsmarkt met allure. Veel authentieke werken van Braziliaanse schilders, bewerkte edelstenen van diverse soorten en originele hebbedingetjes maken een bezoek aan deze zondagsmarkt tot een feest: Van 9.00- 18.00 uur, Praça Gal Osório.

Op de boulevard in deze nieuwe wijk is de klassieke samba-tophit ‘A Garota de Ipanema’ ontstaan. Het meisje van Ipanema, Heloisa Pinheiro, nu moeder van vier kinderen woont en werkt er nog. Naar de dichter Vinicins de Morais, die samen met Tom Joblin de tophit componeerde, werd in Ipanema een straat genoemd.

In Ipanema vindt men de laatste mode in leuke boutiques die vooral gevestigd zijn aan en bij de Visconde de Piraja. In de jaren zestig van de 20e eeuw was Ipanema het Zuid-Amerikaanse hippiecentrum. De zondagse hippiemarkt op het Praça Gal. Osório is daar nog een herinnering aan Het strand is zeker zo mooi als dat van Copacabana, maar soms iets minder veilig. Leblon ligt in het verlengde van Ipanema en wordt daarmee nogal eens in één adem genoemd.

Lagao Rodrigo

Aan de achterzijde van Ipanema ligt het Lagao Rodrigo de Freita, een groot meer waarop veel watersport bedreven wordt en dat via een kanaal, dat de grens vormt tussen Leblon en Ipanema, verbonden is met de Atlantische Oceaan. In een van de omliggende parken staat een permanente kermis. Dit is een prachtige omgeving voor trimmers, andere sporters en muzikanten. Men kan er ook heerlijk wandelen en daarna uitrusten op een leuk terrasje of een ander koel plaatsje. Dit meer is vanaf de Corvocadoberg goed te zien.

Vidigal

Wie vanaf Leblon langs de Av. de Niemeyer naar het zuiden rijdt of loopt passeert Vidigal en de Gaveaberg en komt uit bij São Conrado. Op deze route ziet men Rio op z’n rijkst en z’n armst. Het Sheraton Hotel en de riante strandappartementen vormen een schril contrast met de armoedige favela’s van Vidigal, Rocinha en São Conrado, waar paus Joannes bij zijn bezoek aan Brazilië tijdens een aldaar gehouden dienst deze armoede aanklaagde. De 18 holes golfbaan van São Conrado kan ook een eindbestemming zijn van deze trip. Van de bergtop zweven deltavliegers dromerig over de favela’s en de stranden, de krotten en de villa’s, over alle tegenstellingen heen.

Barra da Tijuca

Met zijn 11 km is dit het langste strand met een nog niet geheel volgebouwde boulevard zodat het er doordeweeks niet al te druk is. Maar er zijn vele bouwactiviteiten, vooral aan de Av. Sernambetiba. Hier is een nieuwe wijk voor de welgestelden ontstaan waar veiligheid gegarandeerd wordt. Alle flats met riante appartementen worden bewaakt en zijn alleen toegankelijk na uitgesproken veiligheidsrituelen.

Iets verderop ligt Pedra da Guaratiba, vermaard om zijn goede visrestaurants; Prainha, trefpunt voor surfers, Praia do Abricó, het enige naaktstrand in de agglomeratie Rio. En nog weer verder het nog nauwelijks ontwikkelde Praia de Gumari. Maar zondags is het er druk, alsof het het enige zonnige strand langs de Atlantische Oceaan is.

Boottocht over de baai

Er zijn dagelijks boottochten over de Guanabarabaai naar Niterói waarvoor men kaartjes kan kopen op de Praça 15 de Novembre 1, Centro, en bij het restaurant Sol e Mar aan de Av. Repórter Nestor Moreira 11 in Botafogo. Bij de boottocht doet men ook het Ilha de Paquetá aan, een van de 84 eilanden in de baai, met enkele historische gebouwen. Dit eiland kan bezichtigd worden en dat is zelfs mogelijk te paard en op de fiets.