De oudste instrumenten zijn de blaasinstrumenten, waarvan de meeste uit de precolumbiaanse tijd stammen. Verschillende fluiten schijnen oorspronkelijk uit het Mexicaanse Tollan afkomstig te zijn, zo staat het althans in de Popop Vuh. Er zijn drie belangrijke blaasinstrumenten die als solo-instrument gebruikt worden. De tzijolaj, een uit oeverriet gemaakte fluit met drie of vier toongaten, wordt vaak tijdens rituelen bespeeld maar fungeert ook als herdersfluit. De ocarina, een fluit in de vorm van een vogelromp, werd al door de oude Maya’s bespeeld en deed ook als afgodsbeeldje dienst. In die tijd werd het fluitje van klei of steen gemaakt, tegenwoordig is het materiaal been, riet of zelfs kunststof. De caracol is een moeilijk bespeelbare, grote tritonmossel, die vroeger vooral in oorlogstijd dienst deed, wat in de annalen van de Cakchiquels beschreven staat. Het wordt ook door de Garifunas aan de Caribische kust gebruikt om de terugkeer van de vissers aan te kondigen.

De tweede groep belangrijke instrumenten zijn de slaginstrumenten. Een grote spleettrom, el tun genaamd, werd vooral bespeeld tijdens rituelen. Deze trom bestaat uit een holle boomstam met gesloten uiteinden, waarbij in de cilinder twee gleuven gesneden zijn. Het middenstuk tussen deze gleuven is ook nog eens in het midden doorgesneden zodat de twee houten tongen tijdens het bespelen met de slaghouten gaan trillen. Een andere trommel is de met hertenvel bespannen tambor, die in de Popol Vuh atabal genoemd wordt en in drie verschillende groottes voorkomt. De grootste wordt tijdens processies op de rug gedragen en door een tweede persoon bespeeld. Dan zijn er nog de ratels bestaande uit tecomates (kalebassen) gevuld met steentjes of zaden en de ayotl of la tortuga. Dit laatste precolumbiaanse instrument wordt gevormd door het schild van een schildpad dat met een houten of benen stok bespeeld wordt, maar tegenwoordig nauwelijks meer gebruikt wordt.

Naast de bovenstaande precolumbiaanse instrumenten zijn er ook met de Spanjaarden verschillende Europese instrumenten mee naar Guatemala gekomen zoals de chirimía, een soort hobo met een melancholische klank die cofradía-processies begeleidt. Andere uit Spanje overgewaaide instrumenten zijn: gitaren, harpen en violen.

Hét traditionele instrument dat populair is bij alle bevolkingsgroepen in Guatemala is de marimba. Dit xylofoon-achtige instrument is waarschijnlijk in de 17e eeuw met de negerslaven uit Afrika geïmporteerd. Toch zijn er vermoedens dat een dergelijk instrument ook door de Maya’s bespeeld werd, maar bewijzen voor deze theorie zijn er nooit gevonden. In het begin van de 18e eeuw werd de marimba in het hele land een geliefd instrument. Het is een slaginstrument dat klanken voortbrengt omdat onder iedere houten klankstaaf een klankkast in de vorm van een tecomate (uitgeholde kalebas) bevestigd is. Bij de diepe klanken zijn over de openingen van de kalebassen trilplaten van spinnenwebben aangebracht, die een zacht snorrende toon voortbrengen. De moderne instrumenten hebben klankkasten van hormigo-hout versierd met houtsnijwerk.

De marimba werd heel lang bespeeld door één muzikant die in elke hand een houten hamer met een rubberen punt hield waarmee hij de klankstaven bespeelde. Later verscheen de dubbele marimba en nu worden wel drie of vier grote marimba’s gelijktijdig door zo’n tien tot vijftien man bespeeld. Ook wordt de marimba vaak door een fanfarekorps begeleid.

De marimberos oefenen en spelen meestal op het gehoor en ze hebben een groot repertoire. De orkesten zwerven in bussen door het land en spelen op feesten in alle provincies. Je komt ze vaak tijdens fiestas op de Parque Central tegen. Iedere stad heeft zijn eigen marimba-orkest als het er al niet meer zijn.