Vanaf Mactan kan men met een ‘pumpboat’ ook een bezoek brengen aan het meer oostwaarts gelegen Olango Island, dat omgeven wordt door zandstranden, koraalriffen en mangroven. De overtocht wordt gemaakt vanaf Angasil Wharf (dicht bij Shangri La’s Resort) en het normale tarief bedraagt circa 15 pesos per persoon (bij voldoende passagiers; zou men apart een boot willen gebruiken dan moet gerekend worden op een prijs van enkele honderden pesos). Aan de zuidkant van Olango Island strekt zich een omvangrijk getijdengebied uit. Bij laagwater kan men over het wad lopend kleinere eilandjes bereiken (bij voorkeur onder begeleiding van een gids). Een belangrijk deel van de getijdenzone van Olango Island heeft een beschermde status gekregen als wadvogelreservaat. De vogels die hier vooral gedurende de periode augustus-maart in aantallen van honderden tot duizenden exemplaren pleisteren en overwinteren zijn vooral afkomstig uit broedgebieden van Noordoost-Azië. Onder de vogels bevinden zich soorten die ook bekend zijn van Europese waddengebieden, bijvoorbeeld regenwulpen en steenlopers. Van de bedreigde Chinese zilverreigers pleisteren op Olango tijdens de wintermaanden soms meer dan 100 exemplaren. Duikplaatsen nabij Olango Island worden regelmatig bezocht door gezelschappen van de strandhotels op Mactan. Soms worden ook uitstapjes gemaakt naar meer geïsoleerde duikplekken, zoals het rifgebied van de Danajon Bank noordelijk van Bohol en Cabilao Island voor de westkust van Bohol. Tot de meer spectaculaire diersoorten welke soms waargenomen worden op deze duiklocaties behoren ondere andere hamerhaaien en (planktonetende) walvishaaien.

Langs de oostkust van het eiland Cebu zelf bevinden zich ook enkele strandaccommodaties. Circa 1,5 uur rijden noordelijk van Cebu City bevindt zich te Sogod het exclusieve en prijzige Alegre Beach Resort. Ongeveer even ver vanaf de hoofdstad in zuidelijke richting kan men bij Argao terecht bij betrekkelijk goedkope strandhotels zoals Bamboo Paradise Beach Resort en Mahayhay Beach Resort.

Het plaatsje Oslob aan de zuidoostkust van Cebu heeft de laatste jaren steeds meer bekendheid gekregen omdat men hier relatief gemakkelijk walvishaaien kan zien. De hier vertoevende walvishaaien (tot circa 10 exemplaren) blijven pleisteren op deze locatie doordat ze dagelijks door lokale vissers vanuit peddelbanca´s gevoerd worden met kleine garnalen (“uyap”). De walvishaaien zijn zo vertrouwd geraakt aan deze situatie dat ze zich totaal niet storen aan snorkelaars of duikers in hun nabijheid. Als men hier walvishaaien wil bekijken dan moet men zich eerst melden bij het Whale Shark Watching Centre in de barrio  Tan-awan, Oslob. De entree kost 70 pesos. Voor een excursie in een peddelbanca (circa een half uur) bedraagt vervolgens de prijs voor buitenlandse toeristen thans 300 pesos als men alleen vanuit het bootje de walvishaaien wil gadeslaan en 1000 pesos indien men tevens wil gaan snorkelen. Een snorkelset en een onderwatercamera kan desgewenst ook gehuurd worden. Het verdient aanbeveling vroeg in de ochtend te gaan, omdat dan doorgaans de zee nog erg kalm is en de walvishaaien gevoerd gaan worden. Later op de dag is er vaak sprake van wat meer wind en golfslag. Whale Shark Watching is ook erg populair bij Filippijnse toeristen en reken er daarom op dat er regelmatig tientallen bezoekers tegelijk aanwezig kunnen zijn die dan in verschillende peddelbanca´s op excursie gaan.

Een interessante duik- en snorkelplek nabij de zuidpunt van Cebu vormt het kleine Sumilon Island, dat zichtbaar is vanaf het bovengenoemde Whale Shark Watching Centre. Om het eilandje te bereiken moet men een boot huren te Mainit, gelegen iets ten zuiden van Oslob.

Nadat u heeft deelgenomen aan de walvishaai-excursie kunt u eventueel nog een andere toeristisch interessante locatie in de omgeving bekijken: de Tumalog Falls. Deze watervallen bevinden zich in het heuvelachtige achterland van Oslob en kunnen via een steile bergweg bereikt worden per ‘habal-habal’ (achterop de motorfiets).

Aan de westkant van Cebu ligt bij Moalboal stellig een van de fraaiste duik- en snorkelplaatsen van de gehele provincie. Dit vooral bij jeugdige toeristen populaire oord kan men bereiken door een bus te nemen vanaf de Cebu City Southern Bus Terminal (reistijd circa 3 uur). Het feitelijke strandoord bij Panagsama Beach bevindt zich circa 3 km vanaf het plaatsje Moalboal en is bereikbaar via een smal weggetje (indien de bus niet tot bij het strand rijdt moet men een tricycle nemen). Langs het strand is een klein vakantiedorp ontstaan, bestaande uit merendeels eenvoudige en goedkope accomodaties en enkele restaurantjes. Het koraalrif bevindt zich direct bij het smalle strand. Een grote aantrekkingskracht van Moalboal is behalve de gemoedelijke vakantie-sfeer vooral het feit dat zowel verhuur van duikapparatuur als duikinstructie hier erg goedkoop zijn. Een ander gunstig aspect is dat men bij Moalboal vaak erg helder zicht heeft zodat er meestal goede mogelijkheden zijn voor onderwaterfotografie. Het loont de moeite om eens te gaan kijken bij James Dive Resort, waar men talloze fraaie onderwateropnamen kan bewonderen welke in deze omgeving gemaakt zijn door de sympathieke en zeer bekwame Koreaanse duikexpert James Jung. Vanaf Moalboal worden regelmatig duikexcursies gemaakt naar Pescador Island, dat als een kleine tafelrots oprijst in de Tañon Zeestraat tussen Cebu en Negros. De onderwaterwereld van Pescador Island is zeer gevarieerd en boeiend. Behalve de vele soorten kleurrijke koraalvissen kan men er ook regelmatig zeeslangen observeren. Deze dieren zijn weliswaar giftig, maar niet agressief. Snorkelaars kunnen gewoonlijk voor een gering bedrag meevaren als er een duiktrip wordt gemaakt naar het eiland.

Iets ten zuiden van Moalboal ligt Badian Island, waar het dure Badian Island Beach Resort is gevestigd. Ook hier wordt duikapparatuur verhuurd. Een interessant excursiedoel in dezelfde streek vormen de Kawasan Falls. Om de watervallen te bereiken moet men een circa halfuur lange wandeling maken stroomopwaarts langs de rivier vanaf Matutinao (bereikbaar met de bus vanaf Moalboal; navragen wanneer de laatste bus teruggaat). Het pad loopt door een mooi dal met weelderige vegetatie en aan de voet van de watervallen kan men heerlijk zwemmen in het koele en heldere water. Er bevindt zich ook een klein restaurant en men kan er eventueel overnachten in enkele nipahuisjes.

De laatste jaren zijn enkele kleinere eilanden nabij de noordpunt van Cebu beter bereikbaar geworden voor toeristen doordat hier recentelijk strandaccommodaties zijn gevestigd. Een van deze eilandjes is het lieflijke, slechts 2,5 km lange en 1 km brede Malapascua Island. Het prachtige witte zandstrand en de talloze kokospalmen passen perfect bij het verwachtingspatroon dat men in het algemeen heeft van een tropisch eiland.

Visvangst en toerisme vormen de belangrijkste inkomstenbronnen voor de lokale bewoners. De laatste jaren geniet Malapascua Island steeds meer populariteit bij duikers omdat het een van de beste locaties in de Filippijnen is voor ontmoetingen met verschillende soorten haaien. De bijzonder elegante voshaaien vormen stellig de topattractie. Ze kunnen waargenomen worden bij de Monad Shoal, een op circa 25 m diepte gelegen onderwaterplateau in de nabije omgeving van Malapascua. Het is de enige plek ter wereld waar men dagelijks kans heeft de zeldzame voshaai te observeren. De eerste waarnemingen werden gedaan door Dik de Boer van Exotic Island Dive and Beach Resort, de pionier qua duikactiviteiten op Malapascua.

 

Op circa 15 km afstand van Malapascua ligt het onbewoonde en rotsige Isla de Gato (´katteneiland´), dat befaamd is geworden vanwege de grote aantallen giftige zeeslangen die hier in de vorige eeuw door lokale vissers zijn gevangen. Ten gevolge van overexploitatie is de zeeslangpopulatie helaas sterk gereduceerd. Tegenwoordig heeft Isla de Gato een beschermde status als marien reservaat en vormt het een aantrekkelijke duiklocatie. Ervaren duikers kunnen er in een onderwatertunnel op 25-30 m diepte slapende wittiphaaien bewonderen. Tevens biedt het eiland een grote verscheidenheid aan andere zeedieren, zoals kleurrijke naaktslakken, zeepaardjes, inktvissen en dergelijke: allemaal geliefde doelwitten voor onderwaterfotografen. Boven water vormt de steile rotskust van het 83 m hoge eiland een mooie broedlocatie voor een kolonie brilsterns.

Behalve de Monad Shoal en Isla de Gato zijn er in de omgeving van Malapascua nog verscheidene andere interessante duiklocaties. Malapascua kan bereikt worden per uitleggerboot vanuit het plaatsje Maya op de noordkust van Cebu.

Ook het noordwestelijk van Cebu gelegen Bantayan Island heeft fraaie stranden. Bij het plaatsje Santa Fé bevinden zich enkele toeristenaccommodaties. Circa 50 km ten noordoosten van Cebu City liggen de Camotes Islands. Het is echt verrassend om vast te stellen hoe weinig de infrastructuur hier tot dusver ontwikkeld is, ondanks de relatief korte afstand van het hectische ‘downtown’Cebu. Pas recentelijk heeft men een gedeelte van het beperkte wegennet op de eilandengroep voorzien van een beton- of asfaltlaag. Hoewel deze verharde wegen redelijk begaanbaar zijn is er gelukkig nog steeds erg weinig autoverkeer. Het belangrijkste transportmiddel is hier dan ook de motorfiets. Voor personenvervoer zijn de motorfietsen soms voorzien van een verlengde zitplaats. Dergelijke voertuigen worden lokaal aangeduid met de term ‘habal-habal’. De belangrijkste plaatsen op de Camotes Islands zijn San Francisco op het eiland Pacijan en Poro op het gelijknamige eiland Poro. Onderling zijn deze twee hoofdeilanden van de Camotes-archipel verbonden door een smalle landbrug die omzoomd is door een mangrovestrook. Het heuvelachtige landschap van de eilanden is vooral begroeid met kokospalmen. Het hoogste punt wordt gevormd door Mount Three Peaks (363 m) op het eiland Poro. Dicht in de buurt hiervan bevindt zich een uitzichtpunt vanwaar men een deel van de Camotes-archipel kan overzien, terwijl zich in het noordoosten de contouren aftekenen van het eiland Leyte. De kustzone van de Camotes Islands heeft op veel plaatsen een rotsachtig karakter, maar op enkele plekken bevinden zich fraaie, idyllische zandstranden die nog amper door toeristen bezocht worden. Op het eiland Pacijan vormt het 650 hectare grote zoetwatermeer Lake Danao een aantrekkelijk excursiedoel voor natuurliefhebbers. Er is een dagelijkse bootverbinding tussen Cebu City en Poro. Men kan de eilandengroep ook bereiken vanuit de plaats Danao (noordelijk van Cebu City) en vanuit Isabel op Leyte. Op de laatste twee trajecten varen grote uitleggerboten.