Sinds 1958 wordt in Spoleto het Festival dei Due Mondi gehouden in juni/juli, bedoeld als ontmoeting tussen de Italiaanse en de Amerikaanse cultuur. Er treden bekende artiesten op; er zijn opera-, toneel-, dans- en literatuurvoorstellingen.

De aanvankelijk Etruskische stad beleefde een bloeitijd onder de Romeinen (Spoletium) en een volgende, toen het van de 6e tot de 8e eeuw hoofdstad van het Longobardische hertogdom Spoleto was. In 1247 werd het een ‘comune’, in de 14e eeuw werd de stad bij de Kerkelijke Staat ingelijfd.

Bezienswaardigheden

Duomo. De voorgevel is een meesterwerk uit de 12e eeuw, met een 15e-eeuwse renaissance-portico. De klokkentoren stamt uit de 12e eeuw, het mozaïek aan de façade is door de Byzantijn Solsterno gemaakt (1207). De gevel heeft vijf roosvensters in het midden en nog eens drie in het bovendeel.

Het interieur is in de 17e eeuw in barokstijl gerenoveerd. In de Capella Eroli zijn fresco’s van Pinturicchio; de grafmonumenten van Orsini en van Filippo Lippi zijn door diens zoon Filippino Lippi in 1469 gemaakt, op verzoek van Lorenzo de’ Medici. In een kapel naast het koor hangt een verweerde afbeelding van Maria (12e eeuw), een geschenk van keizer Barbarossa.

Hoogtepunt van het interieur van de dom vormen de fresco’s van Filippo Lippi in de apsis (1467-’69).

Opzij van de majestueuze trappen vóór de dom ziet men de drie apsiden van de sobere 12e-eeuwse Sant’Eufemia.

De Ponte delle Torri (brug met de torens). Over de Via del Ponte komt men aan een terras onder de Rocca, met een schitterend uitzicht op de Monteluco, die met eiken en olijfbomen is bedekt. De brug is zo’n 230 m lang en 80 m hoog, zij werd in de 14e eeuw door Gattapone gebouwd over een Romeins aquaduct, dat als fundering diende. De (voetgangers) brug heeft tien gotische bogen en eindigt bij een fort.

De San Gregorio Maggiore, buiten het centrum gelegen, is Romaans, uit de 12e eeuw en gewijzigd in de 14e eeuw. Op de wanden van het Baptisterium links van de portico bevinden zich fresco’s. De toren is gebouwd met blokken steen van oudere gebouwen. Het koor heeft Romeinse zuilen.

De San Salvatore, ca. 2 km uit het centrum, is een van de oudste kerken van Italië, gebouwd door monniken uit het Midden-Oosten in de 4e eeuw, maar in de 9e eeuw veranderd. Er zijn Romeinse materialen gebruikt, ook voor de zuilen in het interieur.

De San Ponziano (12e eeuw), buiten de stad, is zuiver Romaans. In het portaal bevinden zich voorbeelden van de Cosmatenkunst en kostelijke reliëfs. In de crypte zijn archeologische vondsten en 14e-/15e-eeuwse fresco’s te zien.

Naast de Drususboog staat de 11e-eeuwse Sant’Ansano, gebouwd op een Romeinse tempel, waarvan gedeelten nog zichtbaar zijn. De crypte staat op de antieke tempelvloer en heeft Byzantijnse fresco’s.

De San Nicolo en het bijbehorende klooster worden thans gebruikt als cultureel centrum; ook is er de Galleria d’Arte Moderna gehuisvest.

De S. Domenico is van wit-rose gestreept marmer (13e eeuw); het portaal is gotisch. Binnen zijn interessante fresco’s en een 14e-eeuws crucifix te bewonderen.

De S.S. Giovanni e Paolo is Romaans, uit de 12e eeuw; er zijn fresco’s, o.a. een vroege afbeelding van Franciscus van Assisi.

De S. Pietro ligt buiten de stad, onder de Monteluco. De façade is prachtig versierd met beelden; het is een hoogtepunt van de Romaanse sculptuur in Umbrië. De bouw is al in de 5e eeuw begonnen; de façade is uit de 13e eeuw. In het beeldhouwwerk kan men Lombardische, Provençaalse en antiek-Romeinse motieven bespeuren.

De Arco di Druso, de Romeinse boog uit de 1e eeuw, is opgericht om de overwinning van Drusus op de Germanen in het Rijnland te eren.

De Ponte Sanguinario is een mooi voorbeeld van Romeinse civiele bouwkunst uit de keizertijd.

Het Romeinse Amfitheater uit de 2e eeuw is zwaar gehavend; latere bouwers hebben er veel materiaal weggehaald.

Het Palazzo Comunale (stadhuis) stamt uit de 13e eeuw, maar werd in de 18e eeuw volledig gerestaureerd. De toren is nog uit de eerste periode. Onder het gebouw ligt een fraai Romeins huis, de Casa Romana, met een mozaïekvloer, versieringen in marmer en brons en fresco’s. Op de eerste verdieping bevindt zich de pinacotheek. (Open: ’s zomers 10-13 en 16-19, ’s winters 10-13 en 15-18 uur, ma. gesloten). Pronkstukken zijn twee fresco’s van Spagna (16e eeuw) en een drieluik van Alunno (15e eeuw).

Op de Piazza della Libertà staat de imposante Fonte di Piazza uit 1748, naar Romeins voorbeeld gebouwd. Dicht hierbij werden resten van een Romeins theater uit de 1e eeuw blootgelegd.

Bij de top van de Monteluco ligt een franciscanenklooster, dat door Franciscus zelf is gesticht. Van hier heeft men een prachtig uitzicht.