Het relatieve zit ’m in het feit dat de bouw van toeristenhotels en vakantiecomplexen door een betere wetgeving minder een wildwestkarakter heeft dan langs de Spaanse costas, hoewel daar intussen ook een planologische rem op is gezet. Maar de druk op het gebied blijft toenemen door de groei van het toerisme.

Jaarlijks strijken er in het zuiden van Portugal ruim 4 miljoen toeristen neer, het grootste deel afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Duitsland en Nederland.

In het verleden vertaalde die druk zich ook in het grote aantal verkeersongelukken op de enige weg langs de kust die alles en iedereen met elkaar verbond, de Estrada Nacional 125. Deze werd in de Portugese pers ‘de gevaarlijkste weg van Europa’ genoemd. Sinds het gereedkomen van de snelle en comfortabele A22, de auto estrada die vanaf de Spaanse grens tot ver voorbij Lagos in het westen van Algarve loopt, is dat leed geleden.

Algarve wordt in het westen van de Planicies gescheiden door de Serra de Monchique, in het oosten door de Serra do Caldeirão. Het is een over het algemeen dunbevolkt gebied met enkele drukke agglomeraties. Zoals de provinciehoofdstad en luchthaven Faro, de vissershaven annex badplaats Lagos, en de badplaatsen Albufeira en Portimão.

Highlights

De stranden van Algarve

Langs de zuid- en westkust vindt u zowel toeristische als stille stranden. Faro bijvoorbeeld koestert zijn overvolle stadsstrand. Maar even verderop liggen stranden waar geen sterveling te bekennen is. Er zijn prijswinnende stranden, zoals Praia da Marinha. Volgens Michelin een van de tien mooiste stranden van Europa. En er zijn stranden die alleen over onverharde paden te bereiken zijn en soms zelfs alleen met een fourwheeldrive. Dat zijn de pareltjes.

De rotsen van Dona Ana

Het bekendste en tevens drukste strand van Lagos is het stadsstrand Praia Dona Ana. Ingeklemd tussen rotsen kun je bij opkomend water al snel geen kant meer op. Maar troost u: vanaf het strand varen bootjes naar de Ponta da Piedade, de overweldigende rotsformaties en baaien waarvan de vormen de fantasie te boven gaan. Een toeristische ‘must see’.

De achtertuinen van Algarve

Algarve telt een viertal beschermde natuurgebieden die wandelend, fietsend of gemotoriseerd een welkome afwisseling vormen voor het lome strandleven. De Serra de Monchique is een van die adembenemende achtertuinen. De groene heuvels met hun subtropische vegetatie liggen als een beschermende hand om verstilde, niet door het toerisme overlopen bergdorpen.

‘Het Westen’

De naam Algarve is afkomstig uit het Arabisch: El Gharb wat ‘het westen’ betekent. En daarmee werd in de 8e eeuw het westelijk deel van het kalifaat aangeduid waarvan het Spaanse Córdoba hoofdstad was. De Moren hebben hier meer dan elders in Portugal hun stempel op de cultuur gedrukt. Die is niet alleen terug te vinden in de oude, bestaande architectuur.

Ook in de moderne huizenbouw worden vaak prachtig opengewerkte terrassen en schoorstenen toegepast. De volksmuziek in Algarve is zangeriger dan in het noorden van Portugal en ook de folklore doet oriëntaals aan. De Arabieren introduceerden in het zuiden van Portugal de meeste van de thans belangrijke cultuurgewassen als sinaasappels, amandelen en vijgen.

Culinaire tradities

Vanzelfsprekend vindt men die invloed ook terug op de spijskaart in de vorm van mierzoete nagerechten en gebak. Ze bestaan vaak uit vijgen of amandelen met veel eigeel en suiker. Probeer ‘figos de ovos’ of ‘morgados’, een van de vele heerlijke variëteiten met marsepein en vruchten, of ‘ovos moles’ (zoete eieren). Er worden zelfs koeken gemaakt van zoete aardappelen!

Maar eerst wordt er gegeten wat de zee te bieden heeft. En dat varieert van de bekende sopa de peixe (vissoep), via canja de enguias (kleine aaltjes), ‘mexilhoes de escabeche’ (een mosselgerecht) en ‘ameijoas na cataplana’ (een gerecht met schelvis) tot gegrilleerde sardinhas. Die worden vaak opgediend met tomaten en scherpe groene pepers en ter plekke op houtskool geroosterde lulas of polvo, waarmee in beide gevallen inktvis wordt bedoeld.

Al deze diculinaire verrassingen krijgen een extra dimensie met goede regionale wijnen die overigens niet tot de toppers behoren. De Portugees zelf maakt het meestal niet zoveel uit wat er te drinken op tafel komt. Bij vooral scherpe gerechten verdient een glas bier vaak de voorkeur.

De betere Vinho Verdes, de Dão-wijnen, een sprankelende Mateus of een mooie muskaatwijn uit de omgeving van Setúbal, zijn in de restaurants langs de Algarvekust nogal prijzig en in de goedkopere restaurants vaak niet te krijgen.

Klimaat

Net als de laagvlakte kampt Algarve met een chronisch gebrek aan neerslag. Dat in de dalen de tuinbouwgewassen er betrekkelijk florissant bijstaan, is uitsluitend te danken aan uitgebreide bevloeiingssystemen. Vaak wordt daarmee zoveel zoetwater aan de putten onttrokken, dat de watervoorziening langs de kust in de problemen komt.

Het is niet ongebruikelijk dat ’s zomers het water plaatselijk enkele uren wordt afgesloten of met tankwagens aangevoerd. Het minst vruchtbaar is het oostelijke deel dat zeker naar het binnenland toe vaak een wat desolate indruk maakt. Dat geldt niet voor de grensstreek met Spanje, waar de Rio Guadiana voor een prachtig groen landschap zorgt.

Het mooiste gedeelte van Algarve is de westelijke kuststrook waar onder invloed van de oceaan relatief de meeste neerslag valt. Het achterland wordt gevormd door de Serra de Monchique, een van de fraaiste berglandschappen van Portugal. Het is een prachtig gebied met een ongelooflijk rijke vegetatie.

Hier bloeien in januari al de amandelbomen en geven wilde oleanders en fleurige camelia’s het landschap een subtropisch karakter. Op kleine kavels wordt katoen verbouwd, rijst of suikerriet. In het landschap domineren de gedrongen carobbomen, zilvergroene olijfbomen en grillig gevormde, maar prachtig bloeiende agaves.

Goede tijden, slechte tijden

Na de Anjerrevolutie in 1974 en de wereldwijde oliecrisis van 1979 liep het toerisme in Portugal terug. Met het herstel van de Noord-Europese economieën begon de curve weer te stijgen en kreeg een boost met de aanleg van de A22, de auto estrada die de dorpen en steden langs de kust aan elkaar breit. Hoewel de Europese economie sinds 2007 opnieuw in een neerwaartse spiraal is beland, is dat nog niet terug te vinden in de statistiek, d.w.z. het aantallen buitenlanders dat zijn vakantie doorbrengt in Algarve.

Algarve is lang een landstreek geweest met soms pijnlijke uitersten: terwijl jachtige binnen- en buitenlandse vakantiegangers het asfalt onveilig makten, trokken uitbundig opgetuigde ezels of ossen hoog opgetaste, krakende karretjes langs ’s heren hobbelwegen.

Intussen verrezen aan de kust grootschalige vakantiecomplexen en urbanisaties met een gemiddelde bezettingsgraad die vele malen hoger lag dan in Spanje. Engelse en Duitse banken hadden in elk denkbaar gehucht wel een eigen filiaal. In Algarve werden de grootste en mooiste golfbanen van Europa aangelegd en er kwamen casino’s.

De dorpen in het achterland – en daar hoefde je echt niet ver voor te rijden – waren vaak niet eens op de waterleiding of riolering aangesloten; sommige hadden geen elektriciteit. Twee werelden leefden naast elkaar en zagen elkaar waarschijnlijk als curiositeit.

Maar dat was twintig jaar geleden. De tijden zijn veranderd. Het achterland is meer gaan profiteren van de toeristenindustrie. Niet in de laatste plaats omdat de hoge bouwprijzen langs de kust het bouwen in het achterland aantrekkelijker maakte. Maar die vreugde is van korte duur: veel klein- en grootschalige projecten zijn vanwege de crisis stilgelegd en liggen er nu half afgebouwd troosteloos bij. Banken hebben filialen gesloten en de verkoop van appartementen en vakantiewoningen - vooral als time-sharing project - stagneert. Daar staat tegenover dat er nu veel koopjesjagers op de markt zijn nu de prijzen van vakantie-onroerendgoed met gemiddeld 25% zijn gedaald.