De pottenbakkers

Minder bekend als het Durbar Square, maar zeer bezienswaardig, is het Khumha Twa, het plein van de pottenbakkers (Khumha = pottenbakker). Vanaf de top van een kleine pagode overspannen lange lijnen met gebedsvlaggetjes het plein. Duizenden potten staan op het plein te drogen in de warme zon. Houten ringen en oude rubberen wielen dienen als draaischijven waarop de pottenbakkers hun aardewerk vervaardigen. De pottenbakkers van Bhaktapur maken het aardewerk van speciale zwarte klei (dyo-cha) die zij uit de bodem van de vallei delven. De beste zwarte klei komt uit de bodem rondom het dorp Sipadol, gelegen ten zuiden van Bhaktapur. Veel pottenbakkers beginnen zich zorgen te maken over het afnemende aanbod van geschikte zwarte klei in de Kathmanduvallei. Door de groeiende bevolking neemt de bebouwing en het aantal landbouwgronden toe, met als gevolg dat er steeds minder (vruchtbare) zwarte klei beschikbaar komt voor de pottenbakkers. Het Khumha Twa ligt ten noorden van het trolleybusstation (over de brug) en ten zuiden van het Durbar Square en het Taumadhi Tole.

Durbar Square

Paleis met de 55 vensters

Op Durbar Square staat het prachtige paleis met de 55 vensters, vernoemd naar het aantal ramen in de voorgevel van de oostelijke vleugel. Het deel van het paleis dat men het ‘paleis met de 55 vensters’ noemt ligt rechts (oostelijk) van de Gouden Poort. Dit 15e-eeuwse paleis is beroemd door het vele mooie houtsnijwerk dat aan de binnen- en buitenzijde ervan is aangebracht.

De Gouden Poort

De toegang naar de belangrijkste binnenhof van dit paleis wordt gevormd door de mooiste poort van het land: de Gouden Poort ook wel Sundhoka genoemd, die in het jaar 1753 voltooid werd. De Gouden Poort is niet echt van goud, maar van verguld koperwerk. Het is echter prachtig gegoten met afbeeldingen van de godin Taleju (met de 10 armen) en de mensvogel Garuda (boven Taleju). De godin Taleju (Parvati of Kali, de vrouw van Shiva) was de beschermster van de Mallafamilie. Op de twee grote trommels, die u passeert als u naar het binnenhof wandelt, werd geslagen als er gevaar dreigde voor het koninkrijk.

Taleju Chowk (Dalajutempel)

Dit belangrijkste binnenhof van het paleis noemt men het Taleju Chowk (Dalajutempel). De bijbehorende tempel is alleen toegankelijk voor hindoes. Het houtsnijwerk rondom de deur is prachtig uitgewerkt met tientallen afbeeldingen van goden.

Sundari Chowk

U kunt wel een bezoek brengen aan het Sundari Chowk, waar de koningen hun bad namen.

Naga Pokhari

Ten noordoosten (rechts achter) van het paleis ligt de Naga Pokhari, de waterput van het paleis die door middel van een onderaards en ruim 10 km lang kanaal is verbonden met een waterbron. De waterput is vernoemd naar de twee grote afbeeldingen van slangen (naga) die over de waterput staren. Fraai is de vergulde waterspuwer. Let op: verwar de Naga Pokhari niet met het waterbassin dat ten westen van het paleis ligt.

National Art Gallery

Links van de Gouden Poort bevindt zich de National Art Gallery, een klein museum waar fraaie thankas, surrealistische dierschilderingen en 25 stenen beelden te zien zijn (geopend: za.-ma. en wo. en do. 10.00-17.00 uur; di. gesl.; uw ticket is eveneens geldig voor de andere nusea in Bhaktapur). Vroeger was dit het Malathi Chowk, het westelijk deel van het paleis; alleen daarom is het al bezienswaardig. Veel van de ongeveer 200 schilderingen (in het Nepalees pauwa’s) stammen uit de 18e eeuw en komen uit het koninklijk paleis in Kathmandu. Opmerkelijk zijn de vele afbeeldingen van Bhairab, de vernietigende gedaante van de god Shiva. De grootste schildering noemt men de Krishna Lita en geeft het leven van Krishna weer, zoals opgetekend in de Bhagavad-Gita, ‘het lied van de heer’. Hierin verklaart Krishna aan de held Arjuna het wezen van god, de wereld en de ziel. De figuur Krishna is blauw getekend. Bijzonder zijn verder de boekomslagen uit de 11e eeuw, met afbeeldingen van de 10 incarnaties van de god Vishnu. Achter glas, in een soort gele schouw, staat het topstuk van het museum: het beeld van Hari Hara die Vishnu en Shiva verenigt. Zijn twee rechterhanden dragen de symbolen van Vishnu; de linkerhanden de symbolen van Shiva. De schilderingen van fabeldieren (half olifant, half vogel, enzovoort) stammen uit de 18e eeuw. Veel van de schilderingen die in het museum staan zijn in de loop van de tijd gerestaureerd. Bijzonder zijn de schilderingen die koning Bhupatindra Malla in de 17e eeuw op de muren van een zaaltje aanbracht (de man wiens beeltenis op de zuil voor de Gouden Poort troont). Of de schilderingen werkelijk van de hand van de koning zijn blijft een vraag. De Mallakoningen pronkten nogal met hun artistieke kwaliteiten. Het zaaltje is alleen bereikbaar via het museum, maar hoort eigenlijk bij het oostelijk deel van het paleis. Als u het zaaltje niet kunt vinden, dan kunt u een gids van het museum vragen of hij het u wil tonen.

Batsalatempel

Tegenover het paleis staat de 17e-eeuwse Batsalatempel, gewijd aan de godin Batsala, die versierd is met prachtige artistieke motieven. De tempel staat op drie terrassen en is een goed voorbeeld van de sikhara-stijl, een terracotta bouwkunst die uit India stamt. Twee olifanten en twee paarden bewaken de toegang tot de tempel. De tempel is vooral bekend om de bronzen bel die op het terras staat. Men zegt dat het door deze bel geproduceerde geluid de klank van de dood is. Sommige mensen zeggen dat de honden in de omgeving beginnen te blaffen als de bel geluid wordt; daarom spreekt men over de barking bell. De bel werd geplaatst door koning Bhupatindra Malla en luidde tijdens zijn regeerperiode het ingaan van de avondklok in. De grote bel (er staan er twee) werd in 1737 geplaatst door zijn zoon Ranajit Malla, de man die ook verantwoordelijk was voor de bouw van de Gouden Poort. Deze bel luidt men om de ochtendpuja aan te kondigen ter ere van de godin Taleju.

Standbeeld van koning Bhupatindra Malla

Recht tegenover de Gouden Poort staat een zuil die wordt bekroond met het 18e-eeuwse standbeeld van koning Bhupatindra Malla. Met zijn handen op haast christelijke wijze gevouwen eert de koning de godin Taleju. De zetel van de koning wordt gedragen door vier leeuwen. Op hun beurt staan zij op een stenen lotusbloem die gedragen wordt door een slang. De verwevenheid van het hindoeïsme en het boeddhisme komt hier prachtig symbolisch tot uiting: een hindoekoning en incarnatie van Vishnu, net als Boeddha gezeten op een lotusbloem.

Chyasilin Mandap

Het achtkantige tempeltje rechts voor de Batsalatempel, aan de andere zijde van de bel, is de Chyasilin Mandap. Het is een exacte kopie uit 1990 van een tempeltje dat bij de aardbeving van 1934 verwoest werd.

Siddhilakshimitempel

Achter de Chyasilin Mandap staat de 17e-eeuwse Siddhilakshimitempel. Deze tempel is opgetrokken in de Indiase sikhara-stijl, maar geplaatst op een traditionele Nepalese onderbouw van terrassen. Het terracotta bouwwerk is gebouwd ter ere van de godin Siddhilakshimi. Sommigen nemen aan dat dit een vroegere naam is voor de godin Lakshmi, de godin van rijkdom en welvaart en vrouw van Narayan (Vishnu). Hier bestaat echter geen zekerheid over en het lijkt waarschijnlijker dat we hier te maken hebben met een geheime godin uit het tantrisme. Dieren en wachters flankeren de trap die omhoog voert naar het heiligdom. De kleding van de wachters is typerend voor de 17e eeuw.

Pashupatinathtempel van Bhaktapur

Recht achter de Batsalatempel (gerekend vanaf het paleis) staat de Pashupatinathtempel van Bhaktapur. Het heiligdom bevat een kopie van de lingam die in de beroemde Pashupatinathtempel van Kathmandu staat. De tempel staat bekend om zijn erotisch houtsnijwerk in de dakstutten en werd gebouwd in het jaar 1682 door koning Sumati Jaya Jitamitra Malla, de vader van koning Bhupatindra Malla.