Ten zuiden van Napels, de antieke oudheden

Swipe

Wandeling door Pompei

Bij de Porta Marina, de poort aan de zeezijde, ligt direct rechts het Antiquarium, waarin een overzicht wordt gegeven van de historie van de stad. Ook ziet men afgietsels van enkele slachtoffers. Verderop staat rechts het restant van de Apollotempel, met beelden van Apollo en Diana. Aan de overkant van de straat op de hoek staat de monumentale Basilica. Hier was de rechtbank en er werden zaken gedaan. De grote ruimte is door zuilen in drie schepen verdeeld; achterin is het podium van het tribunaal.

We komen nu bij het Forum, het politieke, economische en religieuze centrum, met de belangrijkste publieke gebouwen. Aan de oostzijde staat eerst het grote gebouw van Eumachia, de zetel van de wassers, ververs en fabrikanten van stoffen. Dit gebouw heeft een mooie vestibule met zuilen en een portaal met marmerreliëfs. Links daarnaast volgen een tempel voor de verering van keizer Vespasianus met een mooi altaar en de tempel van de Lares, de beschermgoden van de stad. Op de hoek staat het grote Macellum, de overdekte markthal uit de keizertijd. Er zijn sporen van winkels en er zijn ook ankele afgietsels van mensen tentoongesteld. Aan het eind van het Forum staat op een verhoging de belangrijkste tempel van de stad, die voor Jupiter, uit de 2e eeuw v.C. met ernaast een triomfboog. Overal op het Forum ziet men de Vesuvius dreigend op de achtergrond.

Direct achter de Jupiter-tempel staan aan de Via delle Terme de Thermen van het Forum uit 80 v.C., mooi versierd. Daar achter staat aan Via della Fortuna het Huis van de Tragische Dichter (Poeta tragico). Hier is het bekende mozaïek van een hond aan de ketting en de tekst ‘Cave canem’. In de eetkamer zijn nog fresco’s aanwezig, maarde mooiste bevinden zich in Napels. Links ernaast is het grote Huis van Pansa met winkels en huurappartementen en een ruim peristylium met een vijver. Links daarvan begint de Via Consolare waar direct een grote graanmolen annex bakkerij te zien is. De straat loopt verder naar de Porta Ercolano, de grootste van Pompei met drie bogen. Rechts is een flink stuk van de stadsmuur te zien. Buiten de poort loopt de Via dei Sepolcri, geflankeerd door villa’s, winkels en soms monumentage graftombes. Aan het einde staat de Villa van Diomedes, een imposante voorstadsvilla met tuinen, vijvers, zuilengalerijen en fonteinen. In een ondergrondse wijnkelder vond men tussen de amforen de resten van 18 slachtoffers. Aan het einde van de Via dei Sepolcri gaat men rechtsaf naar de befaamde Villa dei Misteri. Dit is wellicht het interessantste huis van Pompei door zijn bouw en decoraties. Door een veranda komt men binnen, passeert een eetzaal en komt dan rechts in de ‘Zaal van de grote muurschildering’, de grootste uit de oudheid (1e eeuw v.C.). De voorstelling is die van de initiatie van een bruid in de Dionysische mysteriën. Een jongeman leest het ritueel voor, een groep van 4 vrouwen verwacht het offer, Silenus zingt; een priesteres zoogt een reebok. De bruid zit geknield; we zien een groep van Silenus met saters, Bacchus (Dionysos) en Ariadne; een jongen, die de occulte fallus onthult van onder een doek, terwijl een gevleugelde figuur een zweep opheft om de bruid te slaan. Dan vlucht de gegeselde vrouw op de schoot van een vriendin; een naakte Bacchant danst; de bruid maakt haar toilet en gaat zitten in haar gewaad. Terug in de eetzaal doorloopt men het atrium naar een mooi peristylium met aangrenzende versierde vertrekken.

Teruglopend naar de stad treft u aan de Via della Fortuna, iets verder dan het Huis van de Tragische Dichter (Poeta tragico), links het Huis van de Faun. Dit is een van de grootste aristocratische huizen, genoemd naar het bronzen beeldje in een peristylium. Het huis dateert uit de 2e eeuw v.C. Het eerste peristylium in omgeven door 28 zuilen; daarachter is een zaal (exedra) met zuilen van rose marmer. Hier ligt een kopie van het beroemde Alexandermozaïek, dat nu in het museum in Napels is.

In de straat achter dit huis rechts staat het beroemde Huis van de Vettii. Het atrium is rijk versierd en ook het peristylium is prachtig, met een tuin en beelden. Rechts daarvan is de grote eetzaal (triclinium), versierd met de mooiste schilderingen. We zijn hier in een wijk met talrijke interessante huizen van de rijkere inwoners van Pompei. Rechts naast de Vettii huis staat het Huis van de vergulde Amortjes (Amorini dorati), goed geconserveerd, uit de tijd van Nero. Het heeft een prachtig peristylium en kamers met fresco’s en bas-reliëfs. Als u de straat Via del Vesuvio rechtdoor oversteekt vindt u na twee blokken rechts het Huis van de Zilveren Bruiloft (Casa del Nozze d’Argento), zo genoemd naar het feest van het Italaanse koningspaar in 1893, het jaar waarin dit huis werd blootgelegd. Het is een van de rijkste huizen van Pompei. Er is een groots atrium op vier hoge zuilen en daarachter een peristylium met een grote zaal erlangs, rijk gedecoreerd; ook is er een fraaie badkamer.

Teruglopend naar de grote dwarsstraat en dan naar rechts loopt u langs de grote thermen die tijdens de ramp nog niet voltooid waren. Op de volgende kruising rechtsaf slaand treft u het steegje Vicolo del Lupanare. In de kamers hier was de Lupanare, een bordeel, gevestigd. Aan de muur zijn talrijke toepasselijke afbeeldingen te zien. Grappig is ook dat op verschillende straathoeken in de buurt de richting naar het bordeel wordt aangegeven met de afbeelding van een mannelijk geslachtsdeel. Het steegje uitlopend komt u bij de Thermen van Stabiae, de grootste en best geconserveerde van Pompei. De entree is in de palestra, een ruime binnenplaats, aan drie zijden door een zuilengalerij omgeven. Er is een zwembad en kleedkamers, kleine badkamers en een latrine. Aan de oostzijde de mannenafdeling, met kleedkamers en de drie baden frigidarium (koud water), tepidarium (lauw water) en caldarium (warm water). De vrouwenafdeling had dezelfde voorzieningen, behalve het frigidarium. De stuccodecoraties van gewelven en muren zijn uit de Flavische keizertijd en behoren tot de mooiste voorbeelden uit die periode.

De thermen liggen op het kruispunt van de Via Stabiana en de Via dell’Abbondanza, de hoofdstraat van Pompei met talrijke winkels. Bijna alle huizen hebben een verdieping en aan de voorzijde galerijen en balkons. Linksaf slaand ziet u achtereenvolgens op nr. 22 het huis van M. Epidius Rufus met een grandioos atrium en Corinthische zuilen en op nr. 75 staat de werkplaats van de wolwever Verecundus. Rechts op nr. 7 een wasserij en ververij, op nr. 4 het huis van Lararius met stucwerk en schilderingen. Op nr. 2 volgt het huis van de Cryptoportico, waar men achter het peristylium door een trap kan afdalen in een crypte, die als wijnkelder werd gebruikt, met op het gewelf mooie decoraties. Tegenover de zuidelijke uitgang bevindt zich het huis van Menander, een woning uit de keizertijd. Het fraaie atrium vertoont fresco’s; door de grote eetzaal bereikt men een prachtig peristylium, met vogels en bloemen beschilderd.

Verder langs de Via dell’Abbondanza komen we langs een café (thermopolium), een herberg (caupona), twee fonteinen, op nr. 6 de militaire school, maar bovenal op nr. 5 het huis van Loreius Tiburtinus, een rijk versierd herenhuis met een fraaie tuin. Het atrium heeft een marmeren impluvium, er is een klein peristylium en een lange galerij langs een kanaaltje, geflankeerd door beelden. In de eetzaal zijn fresco’s over de Ilias en Hercules. Op nr. 3 staat het huis van Venus, die op een muur is afgebeeld, dan de Villa Julia Felice, bestaande uit het woonhuis van de eigenares, een badhuis voor publiek gebruik en winkels. Achter het huis van Tiburtinus is de Grande Palestra, een groot vierkant sport- en exercitieterrein met in het midden een zwembad. De Palestra werd aan drie zijden door een galerij omsloten. Tegenover de Palestra ligt het Amfitheater uit 80 v.C., het oudst bekende Romeinse amfitheater; er konden 12.000 toeschouwers in.

Teruglopend naar het drukke kruispunt met de Via Stabiana en dan linksaf komt men bij achter een kleine tempel van Jupiter en een Isistempel bij het uitgaanscentrum van de stad, het Driehoekige Forum. Hier staan de theaters en andere publieke gebouwen. Voorbij de toegang, een vestibule met zuilen, ziet men links de Samnitische sportschool, omringd door zuilen, dan een waterreservoir en achterin rechts de Tempel van Hercules, een archaïsch gebouw uit de 6e eeuw v.C. Van het driehoekige forum bereikt men links de theaters, een groot open en een kleiner overdekt gebouw. Het Grote Theater is gebouwd in hellenistische tijd (200-150 v.C.) in een natuurlijke holte, naar Grieks voorbeeld, en later verbouwd naar Romeinse normen waar 3000 toeschouwers plaats konden nemen. Het Kleine Theater, een elegant bouwsel uit ca. 80 v.C. is eigenlijk een Odeon voor muzikale uitvoeringen en mimespelen en bood plaats voor 1000 toeschouwers.

Ten zuiden van Napels, de antieke oudheden

10 prachtige bestemmingen in Wandeling door Pompei en Campanië