In de muziekgroepjes wordt vaak het harmonium gebruikt. Oorspronkelijk komt dit instrument uit India; het werkt in beginsel hetzelfde als de ons bekende accordeon. Op Durbar Square in Kathmandu wil men nog wel eens mannen zien die zich vermaken met het spelen op dit instrument.

Gaines

Het dorpje Batulechaur in de omgeving van Pokhara is bekend om de aldaar wonende gaines, een soort minstreels die voor de bevolking liedjes ten gehore brengen. Deze liedjes verhalen vaak over Nepals rijkgeschakeerde en met legenden doorweven verleden. In ruil voor hun optreden geeft de bevolking de gaines voedsel, geld of goederen. De gaines begeleiden zichzelf op een soort handgemaakte viool, de saranghi. De in Nepal opgevoerde dansen zijn niet zo verfijnd als bijvoorbeeld Zuid-Indiase of Balinese en Javaanse dansen, maar ze zitten vol fleur en vrolijkheid.

Theater

Ga eens kijken wat het Nationaal Theater Rashtriya Nach Ghar in Kathmandu (Kantipath, Rani Pokhari) op het programma heeft staan. In dit theater worden elke avond (’s winters driemaal per week) voorstellingen gegeven. De voorstellingen bestaan hoofdzakelijk uit toneeluitvoerin-gen en traditionele muziek en volksdans. Volksdansen worden opgevoerd in enkele hotels in Kathmandu, Patan en Pokhara.

Speciale muziekinstrumenten

Tijdens boeddhistische kloostermeditaties en feesten (zoals bijvoorbeeld tijdens de dansfeesten op het Mani-Rimdu-festival), maakt men gebruik van speciale muziekinstrumenten, zoals dongs, ook wel chodongs, dungchens of ragdungs genoemd. Dit zijn trompetten van soms wel vijf meter lang. Deze lange trompetten worden uitsluitend in paren bespeeld, liefst op het dak van een klooster. Zij worden tevens gebruikt als ontvangst- en signaalinstrument. Verder bespeelt men grote schelptrompetten, hobo’s (gyaling), bekken (bogdjal), handbellen (drilbu) en fluiten van menselijk dijbeen. Deze instrumenten hebben tot taak om demonen en kwade geesten te verdrijven. Vooral de fluit van menselijk dijbeen speelt hierbij een belangrijke rol. Voorts maakt men gebruik van slaginstrumenten. De unieke daramu is een handtrommel van hout en incidenteel van twee mensenschedels gemaakt, waaraan twee leren balletjes zijn bevestigd die tegen het trommeloppervlak slaan wanneer de trommel in de hand gedraaid wordt. De dansen worden uitgevoerd volgens vaste regels, die staan beschreven in het boek de Chamyig. Elk klooster heeft zijn eigen dansmeester, in de regel een hooggeplaatste monnik in de kloosterhiërarchie.

Blaasorkesten

Opmerkelijk zijn de vele blaasorkesten, bestaande uit enkele klarinetten, trompetten, drie eufoniums (kleine tuba’s), een grote trom, een midden-trom en soms een (dure) grote tuba. Zij verdienen vooral hun brood met optredens tijdens trouwerijen. Van oorsprong zijn blaasorkesten een Europees fenomeen, maar in de loop der tijd zijn zij helemaal omgevormd tot typisch Nepalese orkesten. Het eerste blaasorkest in Nepal speelde exclusief voor de vroegere Rana-koningen en zijn familie. Een dergelijk orkest bestond uit ruim 110 personen en oefende zes dagen per week om vier keer per jaar voor de koning op te treden in het koninklijk paleis. Andere uitvoeringen waren volstrekt verboden: het blaasorkest was er alleen voor de Rana’s. Nadat de Rana’s in 1951 van de troon gestoten waren, kwamen er overal in Nepal blaasorkesten. Op dit moment zijn er tientallen blaasorkesten in Nepal; ieder orkest heeft ongeveer 11 bandleden. Zij spelen onder meer marsmuziek, Nepalese volksliedjes en Hindi-filmsongs. Deze bandleden komen allen uit de kaste van de Damai, de kleermakers. Zij zijn zowel kleermakers als muzikanten. Tegenwoordig zijn er ook muzikanten uit andere kasten zoals de Tamangs die op doedelzakken spelen en de Kasai, uit de kaste van de slagers, die op de trommels slaan.