Oman is een land met middeninkomens. In 2011 bedroeg het Bruto Binnenlands Product per capita US$ 29.600 (Nederland: US$ 42.900, België: US$ 38.500).

Import en export

In 2012 importeerde Oman voornamelijk machines, transportmiddelen, voedsel en vee. De belangrijkste importlanden waren de Verenigde Arabische Emiraten (24 procent), Japan (13 procent) en India (8 procent). In hetzelfde jaar exporteerde het sultanaat voornamelijk olie, vis, metaal en textiel. China (32 procent), Japan (13 procent), de Verenigde Arabische Emiraten (10 procent) en Zuid-Korea (10 procent) waren de voornaamste exportlanden.

Arbeid en gastarbeid

De werkzame bevolking bestaat ruwweg uit Omanieten, expats en gastarbeiders. Omanieten werken massaal voor de overheid (politie, leger, douane en ministeries) die hen ‘van de wieg tot het graf’ steunt. Weinig ambtenaren werken de officiële 35 uren per week; nevenactiviteiten en bijbanen worden ruimschoots tijd gegund. De particuliere sector is een minder populaire (maar relevante) werkgever; deze kan echter niet concurreren met de riante salarissen en pensioenen die de overheid biedt.

Expats zijn werknemers die door hun bedrijf voor een bepaalde tijd naar een organisatieafdeling of -partner in het buitenland worden gezonden. Hun Oman-deal bestaat uit (onder andere) onderdak, een auto, lidmaatschap van plaatselijke clubs en scholing voor kinderen. In Oman werken expats uitsluitend in de particuliere sector.

Gastarbeiders uit India, Pakistan, Bangladesh, de Filipijnen en Nepal bouwen wegen in zinderende hitte, werken in hotels, onderhouden parken en zijn ‘servants’ voor Omaanse gezinnen. De meerderheid is ongeschoold en probeert maandelijks wat verdiend geld naar (meestal door armoede geteisterde) familie in het thuisland te sturen. Meer dan enkele riyals betreft het echter niet.

Aardolie en diversificatieprogramma’s

In 1964 werden verkoopbare hoeveelheden olie in de bodem van het sultanaat gevonden. Drie jaar later begon Petroleum Development Oman de productie en export van deze waardevolle vloeistof. Door het ontbreken van hooggeschoolde Omanieten, werden Europeanen verzocht om de olie-industrie te managen en toekomstbestendig te maken. Tegenwoordig produceert Oman 850.000 tot 910.000 vaten per dag, aanzienlijk minder dan marktleider Saudi-Arabië (10.520.000 vaten per dag).

Het land kabbelt op olie, die de functie van levensader heeft overgenomen. Van de inkomsten (die zeventig procent van de staatskas vormen) wordt onder andere de ‘Renaissance’ veiliggesteld, het dure programma waardoor zich Oman ontwikkelt tot modern land. Echter, inkomsten fluctueren door de instabiele prijs van olie, de waarde van de Amerikaanse dollar en de economische situatie in afzetlanden. Ook is Omans olieput niet bodemloos: de resterende 5,5 miljard vaten zullen over zestien tot twintig jaar verkocht zijn. Om welvaart en werkgelegenheid in de (nabije) toekomst veilig te stellen, werd in 1996 opdracht gegeven voor:
• diversificatie: ontwikkeling van aardgasvelden, industrieën en toerisme;
• privatisering: verkoop van overheidsbedrijven, uitbreiding van de aandelenmarkt en de ontwikkeling van een liberaal investerings-klimaat;
• implementatie van Omanisatie: geleidelijk vervangen van expats door hoogopgeleide Omanieten.

In 1998 werd verhoging van de BTW en omzetbelasting toegevoegd.

Aardgas

Waar aardolie is, zijn gasvelden. Deze worden ontwikkeld door Petroleum Development Oman; de voorraad werd in 2011 geschat op ruim 849 miljard kubieke meter. Tegenwoordig wordt (onder andere) in Sayh An Nuhaydah, Sayh Ar Rawl en Barik (Al Wusta) naar aardgas geboord. Dit gas wordt door pijpleidingen naar de fabriek van Oman LNG getransporteerd. Deze is gesitueerd in Qalhat en produceert vloeibaar aardgas dat dient als brandstof voor Omans elektriciteitscentrales en wordt geëxporteerd.

Elektriciteit

Omans elektriciteitscentrales zijn eigendom van verschillende bedrijven en de overheid, hoewel het aantal particuliere centrales toeneemt. Barka II Power and Desalination Plant, Manah Power Plant, Sohar Power and Desalination Plant, Al Kamil Power Plant, Al Rusayl Power Plant, Wadi Al Jizzi Power Company, ACWA Power Barka en Al Ghubrah Power and Desalination Plant hebben leveringscontracten met Oman Power and Water Procurement Co. Deze centrales werken op gas en op stoom; andere centrales werken op aardolie. Omans elektriciteit is bestemd voor de binnenlandse markt.

Mijnsector

Kopererts wordt gedolven in de mijn van Shinas (Al Batinah North). Chromiet wordt sinds 2006 gedolven in de mijn van Wadi Mahram (bij Samail). Bij deze mijn bevindt zich een installatie die chroomconcentraten met een zuiverheidpercentage van 36 tot 46 procent vervaardigt. Deze concentraten worden geëxporteerd naar China en India. In Rakah (bij Yankul) wordt goud gedolven (jaarlijks enkele honderden kilo’s). Sohar Aluminium is ’s lands aluminiumsmelter. Daarnaast produceert het bedrijf metaal in de vorm van lingots.

Havens

De overheid van het sultanaat heeft recent een miljard euro vrijgemaakt voor de ontwikkeling en diversificatie van diepzeehavens.

Port of Sohar (joint venture tussen de Omaanse overheid en Havenbedrijf Rotterdam) is een diepzeehaven met een containerterminal; deze richt zich op logistiek, petrochemie en metaalvervaardiging. Het achterland wordt gevormd door de dichtbevolkte kuststrook (Al Batinah North en Al Batinah South), Muscat, de Verenigde Arabische Emiraten en Saudi-Arabië.

Port of Salalah bestaat sinds 1998 en is de eerste milieuvriendelijke diepzeehaven in dit deel van de wereld. De moderne containerterminal is ruim twee kilometer lang; in 2008 werd opdracht gegeven voor de bouw van (onder andere) cruiseschipfaciliteiten. Salalah en omgeving vormen het achterland.

Port of Duqm Company (joint venture tussen de Omaanse overheid en Consortium Antwerpse Haven) bevindt zich aan de kust van Al Wusta. De haven bestaat sinds enkele jaren en beschikt over een droogdok (waarin schepen worden gerepareerd) en een vrachtterminal. In 2012 besloot de overheid om (in het kader van diversificatie) een raffinaderij toe te voegen. Er is geen sprake van direct achterland, maar olieuitvoer zal het belang van de politiek gevoelige Straat van Hormuz verkleinen.

Landbouw en visserij

Landbouw draagt slechts 1,5 procent bij aan het Bruto Binnenlands Product. Desondanks is dit een stabiele sector die reeds eeuwenlang bestaat. Op de velden van Al Batinah North en Al Batinah South groeit graan, gerst en fruit. Ook deze sector ligt aan het ‘diversificatieinfuus’ van de overheid. Hiervan vormen de enorme proefboerderijen van de sultan, te vinden in alle delen van het land, voorbeelden. Visserij is hét bestaansmiddel van kustdorpen. Gevangen vis wordt op de markten verkocht of geëxporteerd.