De beste manier om deze mooie, maar verlaten streek te bezoeken is door middel van een georganiseerde twee- of driedaagse wandel/jeeptocht. Openbaar vervoer is er nauwelijks. Vanaf Sucre loopt via het plaatsje Punilla een deels geplaveide bergweg, die de Cordillera de los Frailles via Chataquila oversteekt, een landschappelijk zeer mooie weg die via Chaunaca naar Potolo loopt.

El Bramadero (Sucre 30 km) is verklaard tot een beschermd bos en leent zich uitstekend voor wandelingen in de omgeving en excursies naar de rotstekeningen van Incamachay en Pumamachay. Hier ligt de aangename lodge Refugio Andino El Bramadero, reservering in Sucre, 96455592, met kamers, bungalows en maaltijden. 2 km hiervandaan, te midden van een mooie omgeving met bergen en pijnboombossen ligt Cajamarca, een perfecte plaats voor wandelen of uitrusten. Een legende vertelt dat Cajamarca een bevoorrechte plaats was, waar de Inca en zijn zonen voor langere tijd verbleven. Hostelling International, Guillermo Loayaza, 199, 96440471, www.jbh-bolivien.de, heeft cabañas voor twee en vier personen en een herberg voor grote groepen. De gasten leren over herbebossing en verstandig gebruik van water en kunnen zelf deelnemen aan deze projecten. Er vertrekt een bus om 7 uur vanaf Av Juana Azurday de Padilla in Sucre naar Potolo en je stapt uit bij de kruising Silvico. Vandaar is het 7 kilometer lopen. Het is beter om een taxi te huren in Sucre (US$10-15).

Precolumbiaans pad van Chataquila naar Chaunaca

Dit onlangs gerestaureerde pad, dat voorheen gebruikt werd voor transport van goederen door karavanen van lama’s, begint op 35 km van Sucre bij Santuario de Chataquila op 3650 m en daalt af naar het plaatsje Chaunaca (2985 m). De 6 km lange afdaling loont zich uitstekend voor een mooie 2 à 3 uur durende wandeling door het fascinerende berglandschap van de Cordillera de los Frailes.

Op de pas staat de Iglesia Chataquila met de populaire Virgen de la Exaltación (Maagd van de verheerlijking), die jaarlijks op 16 september vereerd wordt door vele pelgrims. Bovendien is dit volgens sommige historici een belangrijke historische plaats omdat de leider van het inheemse verzet, Tomás Katari, hier vermoedelijk vermoord werd.

Wandeltocht Pumamachay via Incamachay naar Chaunaca

Vanaf Chataquila (3650 m) begint een recentelijk aangelegd pad dat onderlangs de grillige bergkam van de Cordillera de los Frailes loopt en schitterende vergezichten biedt, tot aan de krater van Maragua toe. Na 2 tot 3uur lopen is de afslag naar Pumamachay, waar een gloednieuwe lodge staat waar overnacht kan worden. Hier moet tevens entree betaald worden en er gaat een bewaker mee. Na een vrij lastige afdaling van 20 minuten langs grillige steenformaties is de ingang van Pumamachay (3500 m), waar met een sleutel de toegang tot de grot wordt geopend. In de duisternis van de grot zijn pinturas rupestres (rotsschilderingen) te onderscheiden, die bestaan uit antropomorfische en geometrische afbeeldingen, die afkomstig zijn van de 1500 jaar oude Huruquillacultuur. De afbeeldingen zijn deels verwoest door een dynamietexplosie enige jaren geleden. 20 minuten verderop ligt Incamachay, waar onder een schuin overhangende rotswand, diverse in goede staat gebleven rotsschilderingen te zien zijn. De schilderingen zijn in rood en wit en stellen antropomorfische, zoömorfe en geometrische figuren voor. Ze zijn vermoedelijk 2500 jaar geleden gemaakt door de Saucescultuur. Vanaf hier loopt een pad dat afdaalt naar het plaatsje Chaunaca.

Chaunaca (2985 m), 45 km van Sucre, is een rustig plaatsje aan het einde van het precolumbiaanse pad in een vallei. Hier bevindt zich het Centro de Información (toerisme) dat soms geopend is. De lokale, aangename Posada Samay Huasi, 96452935, [email protected], heeft goede kamers en maaltijden, en is een perfecte plaats om te relaxen of te wandelen in de mooie omgeving (van te voren reserveren). Van Chaunaca loopt een weg naar de Cráter de Maragua, een wandeling van 6 uur maar deze weg is ook te berijden in het droge seizoen. De bus Sucre-Potolo passeert Chaunaca één keer per dag in de late ochtend.

Maragua (3190 m) is een klein weversplaatsje op 45 km afstand van Sucre, dat midden in de Cráter de Maragua ligt. Binnen deze immense krater met een doorsnede van 8 km, wordt landbouw bedreven. Het landschap is bizar en geeft het idee van een meteoorinslag. De omringende kraterwand is geplooid en levert mooie foto’s op bij zonsopgang en ondergang, wanneer een veelvoud van kleuren gaat leven. Bij de krater zijn fragmenten van obsidiaan te vinden. In Maragua is een complex van rustieke, speciaal ingerichte cabañas met eigen badkamer, open haard en maaltijden, een project uit 2004 van het Peace Corps. Reserveringen in Sucre, Museo del Arte Indigena, San Alberto 413, 96445341. In het gehucht Irupampa, 2 km van Maragua is een simpele lodge waar je kan overnachten in een slaapzaal met gebruik van de keuken. De opbrengsten van de lodge blijven in het dorpje. Op zondag vertrekt er om 9 uur een bus vanaf Yuray Yuray in Sucre.

Alternatief kan je vanaf Quila Quila (4 uur), Potolo (6 uur) of Chaunaca (6 uur)) naar Maragua lopen. In de regentijd stijgt de Río Ravelo op de weg naar Chaunaca en is het soms onmogelijk de rivier over te steken.

Vanaf Maragua is het een interessante wandeling van 3 uur (heenweg) naar de comunidad Niñu Mayu, dat achter de krater ligt. Iets buiten de nederzetting zijn voetafdrukken van dinosaurussen te vinden op de berghelling en fossielafzettingen in rotsen. Hier kan ook eventueel overnacht worden in een eenvoudige lodge.

Quila Quila is een Jalq’a weversdorp op 26 km van Sucre en bestaat uit huizen van adobe met rieten daken. In de plaatselijke koloniale kerk ligt de indianenleider Tomás Katari begraven.1 km buiten het dorp ligt de archeologische plaats Marca Rumi, waar over 15 rotsen verspreid, petrogliefen met antropomorfische figuren, zoals wezens met maskers te zien zijn. Daarnaast zijn er zoömorfe figuren van slangen en lama’s. In de omgeving liggen precolumbiaanse landbouwterrassen. Vanaf Osvaldo Molina (Cementerio) in Sucre vertrekt dagelijks om 6 uur een vrachtwagen naar Quila Quila en deze gaat tussen 12-14 uur terug naar Sucre.

Potolo (3500 m) ligt op 60 km van Sucre en is bereikbaar via een zeer mooie weg via het plaatsje Chaunaca en langs de indrukwekkende kloof van de Río Potolo. Het kale plaatsje is landelijk bekend door zijn Quechuasprekende, etnische groep Jalq’a die in Bolivia hoog aangeschreven staan voor hun uitstekende weefsels, die uit rode zoömorfe en geometrische figuren bestaan met een zwarte of bruine achtergrond. Je kan de wevers thuis bezoeken, die demonstraties geven en kwaliteitsweefsels verkopen. Onderhandel goed over de prijs want de families zijn geneigd het dubbele te vragen. Er is een gemeentelijk museum in het stadje. Er zijn lokale gidsen te contracteren in Potolo.

Albergue Potolo is een in authentieke stijl opgetrokken toeristencomplex met comfortabele bungalows die eigen douches hebben. De lokale bevolking maakt eten klaar en zorgt voor een feest met muziek en dansen. Reserveringen in Sucre bij Museo del Arte Indígena, San Alberto 413, 96445341. Vanaf Yuray Yuray in Sucre vertrekt om 9 uur een bus naar Potolo en vanaf Potolo vertrekt in de vroege morgen een bus naar Sucre.