León Viejo is de plek aan Lago Xolotlán waar de restanten van het oude León liggen. Sinds 2000 staat het op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en de opgraving ziet er onderhouden uit. Te zien zijn de fundamenten van de stad en verschillende geconserveerde bouwwerken. Veel ligt nog onontdekt onder de grond. León Viejo is lang in de vergetelheid gebleven totdat in de jaren zestig op Nicaraguaans initiatief opgravingswerkzaamheden begonnen. In 2000 zijn de stoffelijke resten van de stichter van de stad, Francisco Hernández de Córdoba en zijn indirecte moordenaar Pedrarias Dávila gevonden. Landgenoot Dávila liet hem op het plein onthoofden wegens vermeende ontrouw aan de Spaanse Kroon.

Vanaf de heuvel heb je een mooi uitzicht op het meer en de vulkanen. Dagelijks geopend van 8.00 tot 17.00 uur behalve op nationale feestdagen; toegang $1 inclusief Spaanstalige gids. Men rekent een toeslag voor het meenemen van een (video-)camera. Neem een vroege bus naar La Paz Centro om ’s middags de laatste bus naar León terug te halen. Vanuit La Paz Centro rijden ieder uur bussen naar León Viejo. La Paz Centro zelf is ook een bezoek waard; het heeft een kerkje, Casa de Cultura en staat bekend om z’n aardewerk.

De Telica is een van de meest actieve vulkanen van het land en onderdeel van een vulkaangroep met dezelfde naam. Vulkaan Santa Clara behoort ertoe en de kokendhete modderpoelen van San Jacinto staan ermee in verbinding. De Telica heeft een hoogte van 1061 meter en een dubbelkrater met een doorsnede van 700 meter. De meest actieve is 120 meter diep. De vulkaan is te voet bereikbaar vanuit het stadje Telica en vanaf de bronnen van San Jacinto. Dit zijn uitputtende dagtochten die je beter onder leiding van een gids kunt maken. Een andere optie is overnachten aan de voet en een beklimming voor zonsopgang om zo vanaf de kraterrand de zon te zien opkomen. Beide tours kun je boeken via tourbureaus in de stad.

De Cerro Negro, ofwel de ‘zwarte heuvel’, is Nicaragua’s jongste vulkaan, ontstaan in 1850. Vanwege recente uitbarstingen zijn de flanken onbegroeid en bedekt met zwarte as en brokken vulkanisch gesteente. De koon is 500 m hoog en vanaf de kraterrand heb je een fantastisch uitzicht op de omgeving en de andere vulkanen van de Maribiosketen. Alhoewel de klim naar boven maar een paar uur hoeft te duren, is hij niet eenvoudig. Je glijdt gemakkelijk weg door het zand en losliggend gesteente, de brandende zon doet de rest. Het beste is dan ook om vroeg in de morgen te beginnen. De terugtocht zal een stuk sneller gaan en het is zelfs mogelijk om dat per snowboard te doen (zie hotel Mi Pueblo). Openbaar vervoer komt niet in de buurt van de Cerro Negro maar in León zijn veel touroperators die de trip organiseren.

De 1258 m hoge Momotombo ligt oostelijk van León, aan Lago Xolotlán. Vanwege zijn ligging en fraaie koon een van ’s?lands symbolen en een beklimming zeker waard. Vanaf 1524 zijn er 14 erupties vermeld waarvan de laatste plaatsvond in 1905. Aan de zuidelijke voet wordt sinds 1982 elektriciteit gewonnen uit een geothermaal veld en deze bron voorziet ongeveer 35% van het land van stroom. Momotombo heeft in het meer een broertje van 391 meter hoog; Isla Momotombito.

Met 1745 m is de actieve San Christóbal de hoogste vulkaan van het land. Hij is onderdeel van een vulkaangroep van vijf. Ook Casita behoort hiertoe. Deze veroorzaakte in 1998 tijdens Mitch een enorme modderstroom waarbij ruim 1500 mensen omkwamen. De vulkaangroep ligt bij Chinandega.

Quetzaltrekkers organiseert wandeltochten en trekkings naar verschillende vulkanen in de omgeving. De organisatie is al negen jaar actief in Guatemala en net zoals daar worden de opbrengsten gebruikt voor hulp aan straatkinderen en kinderen uit risicogroepen. Je kunt kiezen uit tochten van één tot meerdere dagen en prijzen liggen tussen C250 en C900. 98459763. www.quetzaltrekkers.com.

Op een afstand van nog geen drie kwartier met de bus liggen aan de Pacifische kust de stranden van Poneloya en Las Peñitas. Een welkome afwisseling, ook voor de Leónesen, van het hete León en nog niet overspoeld door massatoerisme. Het brede en lange strand wordt geflankeerd door huizen en enige hotelletjes en restaurantjes. De weg ernaartoe is al de moeite waard met een uitzicht op graslanden en begroeiing die steeds lager wordt naarmate je de kust nadert. Tegenover vissersdorpje Las Peñitas ligt La Isla Juan Venado. Het is een eiland en natuurreservaat waarvan het 22 km lange strand bekend staat als legplaats voor zeeschildpadden. Ook kun je hier een grote variëteit aan vogels spotten. De verschillende soorten zeeschildpadden en krokodillen die er voorkomen worden door uitroeiing bedreigd vanwege de jacht op hun eieren, vlees, schild of huid. Inmiddels zijn er projecten van de grond gekomen die dit proberen te voorkomen. De entree voor het reservaat is C30 voor volwassenen en C5 voor kinderen. De legperiode van de zeeschildpadden loopt van augustus tot december en je kunt hun nachtelijk bezoek aan het strand onder leiding van een gids gadeslaan. Een prima uitvalsbasis is Hotel La Barca de Oro, direct gelegen aan het reservaat met uitzicht op de oceaan. De baai voor de deur is geschikt om te zwemmen. Hiermee moet je aan het strand voorzichtig zijn vanwege de sterke stromingen. Ook kun je een kajak huren om op eigen gelegenheid de mangroves van het reservaat te verkennen. Voor groepen is het interessant om een boot met gids te regelen. De Franse eigenaresse Sandrine is een uitstekende gastvrouw en kan eventueel nog massages, Spaanse les of een kapper regelen waarbij ze de lokale bevolking betrekt. Haar man Esteban komt uit El Lagartillo en hij kan je alles vertellen over dit gastvrije en artistieke dorpje dat tussen León en Estelí ligt.

Een tweepersoonskamer met badkamer en fan kost $15 per nacht en eenzelfde kamer met airco $25; 9317-0275, www.barcadeoro.com.

Hotel Barca de Oro is het eindpunt van de bus uit León en deze gaat terug via Poneloya vanaf 5.30 tot 18.40 uur, iedere 55 minuten. Wandelen naar Poneloya over het strand is mogelijk in een uur. Andere hotels langs het strand zijn:

La Montaña waar je $15 betaalt voor een grote kamer, groot bed, eigen badkamer en fan en $20 voor eenzelfde kamer met airco en een bad met behoorlijke afmetingen.

Mi Casita heeft nette, in vrolijk rood en blauw geverfde kamers voor C210 per nacht zonder badkamer en C270 voor een kamer mét, allen met fan en tweepersoonsbed. 9852-9766/852-9792.

Supaya beach hotel met zwembad en overdekt terras met uitzicht op zee; $29 voor een kamer met drie bedden, badkamer en airco, $21 voor eenzelfde kamer met fan en $35 voor een grote kamer met airco en uitzicht op zee.

De hotels hebben allemaal een restaurant met zeezicht en het is raadzaam om te reserveren in de periodes rond kerst, Oud en Nieuw en Semana Santa in maart/april.

El Sauce

El Sauce is een klein, rustig plaatsje in de heuvels op de route naar Achuapa en Estelí. Overnachten kun je er in hotel/bar El Viajero, C50 per persoon voor basic kamers met dito badkamer, fan en twee bedden; aan het tweede blok oost vanaf de noordoosthoek van het plein. Een internetcafé, geopend van 8.00 tot 18.00 uur, vind je in de straat achter de grote kerk. Verder is er een aantal pulperías en een comedor. Of eet voor weinig bij de fritanga op een van de hoeken van de hoofdstraat. De bus naar Achuapa vertrekt om 13.00 uur en het tochtje kost C10.

Achuapa

Achuapa is een goede uitvalsbasis voor een bezoek aan het artistieke bergdorpje El Lagartillo en als stop onderweg naar Estelí. Het heeft een keur aan pulperías en comedores en er zijn ten minste twee overnachtingsmogelijkheden; hotel El Caminante ligt in het eerste blok oost vanaf de noordoosthoek van het plein. Men vraagt er C50 voor een kamer zonder eigen badkamer en C100 voor een kamer mét. Voor reizigers op budget is er hospedaje Ruiz, vanaf de zuidwesthoek van het plein in het eerste blok aan de linkerkant, C25 per persoon met fan en gemeenschappelijke badkamer. De bus naar Estelí gaat om 5.00, 6.00 en 13.00 uur en doet er tweeënhalf uur over. Voor El Lagartillo stap je na een half uur uit bij de afslag naar het dorp, C5. Er gaan hiervandaan géén bussen naar San Juan Limay.

El Lagartillo

Absoluut de moeite waard is een bezoek aan El Lagartillo, een dorpje op een paar uur afstand van Estelí. Deze bijzondere leefge-meenschap is erg gastvrij, artistiek en bestaat uit zeventien families. Twaalf zijn aan elkaar verwant en dragen de naam Perez. Men heeft er een theatergezelschap, een groep muzikanten en verschillende folkloristische dansgroepjes. Het theatergezelschap stond al tweemaal op de planken tijdens het Nationale Volkstheaterfestival in León en Managua. De families werken nauw samen in comités om de levensstandaard van het dorp te verhogen. De bewoners zijn daarnaast erg open naar vreemden en menig reiziger heeft zijn of haar hart verloren aan een van de leden van de gemeenschap. Sommigen wonen hier dan ook nog, getrouwd en wel. Het dorp heeft geen elektriciteit en de tv heeft zijn intrede nog niet gedaan. Dat betekent dat men zich ’s?avonds geregeld vermaakt met praten, muziek maken en rum drinken. Maar ook deze idyllische plek is niet verstoken gebleven van oorlogsgeweld. Een van de voorbeelden is het verhaal van Tina, de schoonmoeder van de in Lagartillo gestrande Engelsman Paul. Zij verloor man en dochter tijdens een overval op het dorp door de Contra’s, in 1984. Langs de kant van de weg staat een windmolen met verwijzingen naar de strijd. Het is als monument voor de gevallenen opgericht.

In de omgeving kun je wandelen, bijvoorbeeld naar de schitterend gelegen waterval El Salto. Het is een klautertochtje van een uur waarbij je waarschijnlijk niet helemaal droog blijft. Een andere optie is Las Brisas, dat wat dichterbij ligt. Zo klein als het is, El Lagartillo heeft een school voor het leren van de Spaanse taal, Hijos del Maíz (www.hijosdelmaíz.net). De kosten zijn $120 per week voor vier uur privé-les per dag (vijf dagen), inclusief logies en drie maaltijden per dag.

Verder heeft een aantal families eenvoudige slaapplaatsen waar ze niets voor rekenen. Een vrijwillige bijdrage stellen ze natuurlijk wel op prijs. Neem afhankelijk van welke kant je komt de bus naar Achuapa of Estelí en geef aan de chauffeur door dat je wilt uitstappen bij El Lagartillo. Hij zet je af bij een afslag vanwaar het nog vijftien minuten wandelen is naar het centrum van het dorp.