Moskou

Swipe

De Arbat

De grote weg naar het westen van Rusland, richting Smolensk en West-Europa, begint bij de Lenin-bibliotheek tegenover Aleksandrovski Sad. Het strakke moderne ontwerp van de architecten Sjtsjoeko en Gelfreich kwam na 30 jaar werken gereed in 1958. Op de trappen van de bibliotheek staat een standbeeld van Dostojevski. Aan de overkant bevindt zich een van de grootste boekwinkels van de stad, Moskva. Langs de straat die hier naar een verdwenen klooster Vozdvizjenka heet, staan vele huizen uit het begin van de 19e eeuw, gebouwd na de verwoestingen van de Franse legers. Op nummer 5 bevindt zich het Sjtsjoesev Architectuurmuseum. Opmerkelijk is verderop het woonhuis van de rijke koopman Arseni Morozov uit 1899, die de buitenkant liet decoreren met Jacobsschelpen vanwege zijn interesse voor Spanje. De huizenblokken ten zuiden van de straat Vozdvizjenka staan op de plek waar in de middeleeuwen het dorp Vagankovo lag en wordt daarom Staroje Vagankovo genoemd. In het zijstraatje Starovagankovski staat direct achter het Architectuurmusem een huis uit de 17e eeuw en even verderop het huis van de schilder Serov. Op de kruising met de Boulevardring ligt het Plosjtsjad Arbatskie Vorota met twee metrostations onder de naam Arbatskaja. Bij het oudste uit 1935, van de Fiijovskaja lijn, is het entreegebouw opgezet in de vorm van de vijfpuntige Sovjet-ster, het station 100 meter verder, op de Arbatsko-Pokrovskaja lijn is fraai gedecoreerd met bogen en vergulde kandelaars. Tussen die twee in staat de oudste nog opererende bioscoop van Moskou, de Choedozjenstvenni Kino uit 1909.

De Arbat straat

Vanaf Arbatskaja Plosjtsjad is te zien hoe de stedenbouwkundigen in de Sovjettijd een nieuwe uitvalsweg dwars door de oude wijk hebben aangelegd. De Novy Arbat is in ieder geval breed genoeg voor het drukke verkeer en wordt omgeven door fantasieloze bouwwerken in beton en glas. Af en toe is een oud kerkje gespaard voor de slopershamer, al wordt het dan geheel overschaduwd door een strakke torenflat.
De vroegere hoofdweg gaat, vanaf het plein gezien meer links, over in de straat Arbat, die zijn naam heeft gegeven aan de gehele wijk daaromheen. In de 16e eeuw woonden hier dienaren en arbeiders die aan het hof verbonden waren. In die tijd waren in de Starokojoesjenny pereoelok, de tweede zijstraat links, de stallen van het hof. De oude Arbat is nu een van de bekendste straten van Moskou geworden en in de jaren 90 omgezet in voetgangersgebied. De straat is een gezellige verzameling van souvenirstalletjes, cafés, kunstwinkeltjes en restaurants, gelardeerd met een bonte groep straatartiesten en portrettekenaars. De 19e- en vroeg 20e-eeuwse huizen vormen een passend decor. Op de kop staat het restaurant Praga, sinds 1872 een trefpunt voor artiesten, acteurs en schrijvers. Ongeveer halverwege staat het moderne gebouw uit 1921 van het Vachtangov Sttatstheater. Ervoor beeldt de fontein van Turandot een van de meest succesvolste producties uit. Schuin ertegenover staat een woningcomplex uit 1914 dat nu het Centrale Acteurshuis is. Bekijk al wandelend over de Arbat in het zijstraatje Krivoarbatski pereoelok op nummer 10 even het huis van de constructivistische architect Melnikov uit de jaren dertig, dat in die tijd weinig werd gewaardeerd. Terug op de Arbat is op nummer 53 een museum in een huis waar Poesjkin drie maanden heeft gewoond. Aan de overzijde van de straat is een standbeeld van Poesjkin en zijn geliefde Natalia. Aan het einde van de Arbat torent het Ministerie van Buitenlandse Zaken boven de Tuinring uit, een van Stalins ‘Zeven zusters’. Zoals alle bouwwerken uit deze vroege jaren vijftig is de gevel geen eenvormig vlak en opgesierd met allerlei fijne decoraties.

Poesjkin-museum

Meer zuidelijk in deze wijk, op Volchonka tegen de rivier Moskva aan bevindt zich het Poesjkin-museum van Schone Kunsten. Het is gevestigd in een classicistisch gebouw uit 1912. De collectie bevat veel schilderijen van 17e-eeuwse Hollandse en Vlaamse meesters, waaronder enkele Rembrandts en kopieën van beroemde beeldhouwwerken. Sinds enkele jaren wordt tevens de ‘Schat van Troje’ tentoongesteld, de juwelen en het goud dat Heinrich Schliemann in Turkije vond en waarvan men tientallen jaren vreesde dat het in Berlijn verloren was gegaan in het oorlogsgeweld. De rijke collectie 19e-eeuwse impressionisten is verhuisd naar de aparte afdeling links naast het hoofdgebouw. Hier zijn schilderingen van Monet, Cézanne, Van Gogh, Gauguin, Picasso en Matisse te zien.

Christa Spasitelja

Aan de overzijde van de Volchonka, tegenover het Poesjkin-museum verrijst (weer) de Chram Christa Spasitelja (Christus-Verlosser)-kathedraal. De meer dan 100 meter hoge kerk was in het midden van de 19e eeuw gebouwd ter herdenking van de overwinning op Napoleon. Het ontwerp van de grootste Russisch-orthodoxe kerk was geïnspireerd op de Aya Sofia in Istanbul. Door allerlei vertragingen duurde de bouw van 1839 tot 1883. Stalin liet de kerk in 1931 opblazen om er een 300 meter hoog Sovjetpaleis te kunnen neerzetten. Met daarop een Lenin-standbeeld van nog eens 100 meter zou dit gebouw het hoogste ter wereld moeten zijn. Toen men de funderingen had aangebracht bleek de grond zo vlak bij de Moskva te drassig om een zo zwaar bouwwerk te dragen. Na de dood van Stalin werd het project daarom afgeblazen. De veel te zware betonnen fundering was jarenlang in gebruik als groot openluchtzwembad. In de jaren tachtig werd dit echter gesloten omdat het Poesjkin-museum klaagde dat de stoom de schilderijen in het museum aantastte. Na 1991 heeft de Russisch-Orthodoxe kerk de grond teruggekregen en de kerk is in een tiental jaren herbouwd. Op de onderste verdieping is in de kerk een expositie over de geschiedenis van het bouwwerk. Standbeelden van de tsaren Aleksandr II en Nikolaj II staan in de laaggelegen tuin ten noordoosten van de kerk.

10 prachtige bestemmingen in De Arbat en Rusland