Uitkijkend over het plein staat, in brons vereeuwigd, wijlen minister-president (van 1963 tot 1967) Johan Adolf Pengel. ‘Hulde aan het Surinaamse volk’ staat bij zijn voeten te lezen. De eerste premier van creoolse herkomst is, ondanks verdenkingen van corruptie, altijd erg populair geweest bij grote delen van het volk. Schuin tegenover Pengel heeft ook de overleden politicus Jagernath Lachmon een standbeeld gekregen. De Hindostaanse leider was een voorstander van de verbroedering tussen creolen en Hindostanen en vormde samen met Johan Pengel een aantal coalitiekabinetten.

Achter het beeld van Jopie Pengel staat het ministerie van Financiën, oorspronkelijk bedoeld als stadhuis. De stenen voor het gebouw werden vanaf 1836 met zeilschepen uit Nederland aangevoerd. Boven het gebouw steekt een hoge houten torenklok uit. De toren werd aangebracht naar het voorbeeld van het stadhuis van Groningen in Nederland. Aan de voorgevel van het gebouw werd in 1913 ter gelegenheid van het gouden emancipatiefeest (50 jaar afschaffing slavernij) een plaquette aangebracht met de afbeelding van koning Willem III, die ten tijde van de emancipatie koning was van Nederland.

Rechts van het torentje van Financiën staat een pand, gebouwd in 1772 als woonhuis, dat in 1785 werd verhuurd aan de beruchte Susanna du Plessis. Deze echtgenote van een slaveneigenaar stond bekend als een wrede en hardvochtige vrouw. Zo zou Susanna du Plessis tijdens een vaartocht het huilende kindje van een slavin eeuwig het zwijgen hebben opgelegd door het hoofdje van het jammerende kleintje onder water te houden. Het Du Plessis-gebouw, dat de twee stadsbranden van 1821 en 1832 overleefde, huisvest tegenwoordig een milieu-instituut.

Uiterst links op het Onafhankelijkheidsplein bevindt zich het Hof van Justitie dat rond 1790 uit rode bakstenen werd opgetrokken. Het oorspronkelijke gebouw was van hout en diende als woonhuis voor een rijke plantage-eigenaar. In het historische gebouw wordt nog steeds recht gesproken.

De noordzijde

Via een boropasi (sluiproute) in het gras kunt u doorsteken naar het Presidentieel Paleis aan de noordelijke kant van het Onafhankelijkheidsplein. Het voormalige gouvernementspaleis dateert uit 1730 en heeft lange tijd op instorten gestaan. In 1995 stelde de toenmalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Van Mierlo financiële middelen ter beschikking om het gebouw, ter gelegenheid van de twintigjarige srefedensi (onafhankelijkheid), te restaureren. Maar de president houdt zich meer op in het schuin achter het paleis gelegen kabinetsgebouw. Het voormalig gouverneurshuis wordt slechts bij officiële gelegenheden gebruikt.

De oostzijde

Langs de oever van de Surinamerivier staat het modern ogende gebouw van De Nationale Assemblee, de Surinaamse Tweede Kamer. Voorheen was hier Buitensociëteit Het Park gevestigd, waar de Surinaamse elite kon dansen. Vlak ernaast, dicht bij de steiger, staat een hoge witte zuil, eerbetoon aan Surinaamse vrijwilligers in het Nederlandse leger die het leven lieten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naast het monument is een herdenkingsboom geplant voor de Hindostaanse immigranten die hier voor het eerst voet aan wal zetten.

Op de oostkant van het grasplein is een vlaggenplatform gecreëerd dat de band met bevriende naties symboliseert.

De zuidzijde

Opvallend op het historische plein is de moderne glazen constructie van het Congresgebouw. In het gebouw vinden conferenties plaats, tentoonstellingen en allerhande gelegenheidsbeurzen.