Buiten de betrokken landen om hadden Engeland, Frankrijk, Portugal en België, de landen die in oostelijk Afrika geïnteresseerd waren, al een verdeling gemaakt. In 1876 vond een conferentie tussen die landen plaats op initiatief van koning Leopold II van België, teneinde te voorkomen dat de ‘beschaafde’ landen tegen elkaar ten strijde zouden trekken om het bezit van Oost-Afrika.

De International African Association kon echter niet verhinderen dat Duitsland zijn eigen gang ging en met de oprichting van de Duitse Vereniging voor de Kolonisatie van Afrika, de knuppel in het hoenderhok gooide. Duitsland stuurde dr. Karl Peters naar Tanzania, die de daar levende volkeren bescherming beloofde van de Duitse overheid. De heersende chiefs gingen daarmee akkoord en men tekende verdragen, onder het toeziend oog van de Duitse staatsman Bismarck. Deze belegde in 1884 de Berlijnse conferentie en verklaarde dat grote stukken van het huidige Tanzania onder Duits bestuur zouden komen. Als beweegreden werd o.a. aangevoerd dat de slavernij moest worden afgeschaft, een belofte die 35 jaar later onder internationale druk pas officieel werd nagekomen.

De Engelsen deden precies hetzelfde met andere volkeren: bescherming beloven en koloniseren. Strubbelingen konden niet uitblijven en in 1886 werd een Brits-Duitse conferentie belegd over de verdeling van de landen in Oost-Afrika. Er werd een rechte lijn door de gebieden getrokken. Kenia en Uganda werden Brits, alles wat zuidelijker lag, waaronder Tanzania, kwam onder Duits bestuur, maar pas in 1890 waren alle onenigheden de wereld uit. Het was vreemd genoeg een Noordzee-eiland dat daarin een belangrijke rol speelde. Tijdens de conferentie van Helgoland werd dit eiland door de Britten aan de Duitsers overgedragen, in ruil waarvoor de Britten het protectoraat van Zanzibar kregen. Opnieuw was Engeland erin geslaagd om een strategische zet van betekenis te doen.

Eindelijk, in 1898, konden de Duitsers het gehele gebied daadwerkelijk beheren. Mkwawa, chief van het Hehevolk, verzette zich hevig tegen de Duitse kolonisatie. Hij was de leider van de oorlog tegen de Duitsers in 1891 en gaf pas in 1898 zijn verzet op toen hij in een val van de Duitsers liep. Hij pleegde zelfmoord. Nog steeds wordt Mkwawa als nationale held vereerd.

Het duurde tot 1905 voordat alle verzet tegen de Duitse overheersing gebroken was en er brak een korte periode van betrekkelijke rust aan. De Eerste Wereldoorlog ging ook niet voorbij aan Oost-Afrika. Britten en Duitsers leefden daar als elkaars naaste buren, maar waren evengoed in oorlog. Hoewel de Britten verreweg de meeste manschappen in het gebied stationeerden, de Duitsers hadden generaal Von Lettow-Vorbeck, een strateeg van grote klasse. Het duurde tot november 1918 voordat de Britten, met steun van Indiase, Zuid-Afrikaanse en Belgische troepen, de Duitsers uit het gebied verdreven hadden.

Het verdrag van Versailles bepaalde dat Tanzania onder Brits bestuur zou komen. Het land kreeg de naam Tanganyika en kwam onder verantwoordelijkheid van het Britse ministerie voor Koloniale Zaken. De eerste gouverneur van het gebied werd generaal Byatt. Vanaf het moment dat de Britten Tanganyika bestuurden werd toegestaan dat de lokale bevolking, zij het zeer beperkt, invloed had op het bestuur. Engeland had geleerd van het verzet tegen de Duitsers.

In 1922, het jaar waarin de slavernij (opnieuw) officieel werd afgeschaft, werden de eerste politieke partijen opgericht en in 1926 werden de eerste Afrikanen, zij het onofficieel, daadwerkelijk bij het bestuur betrokken. Ze werden als waarnemers toegelaten tot de wetgevende vergadering.

In 1929 werd de Tanganyika Africa Association (TAA) opgericht, een organisatie die het nationale gevoel bij de Tanganyikanen stimuleerde en in feite de basis vormde voor het zelfbestuur van het land. Na de Tweede Wereldoorlog werd een begin gemaakt met de verzelfstandiging van het land. De Britten zouden de voorbereidingen daartoe treffen onder toezicht van de Verenigde Naties.

In 1953 werd de voorzitter van de TAA, Julius Nyerere, als eerste president van het land aangewezen. De naam van zijn partij werd in 1954 veranderd in: Tanganyika African National Union, kortweg TANU. Tijdens gecombineerde verkiezingen voor de Wetgevende Vergadering won de TANU met grote meerderheid en werd de partij officieel tot het landsbestuur toegelaten. Het motto van de TANU was: Uhuru na Umoja, vrijheid en eenheid.

In 1960 werd de eerste regering onder Tanganyikaans bestuur gevormd met Julius Kambarage Nyerere als minister-president, waarbij hij gouverneur Richard Turnball opvolgde. Op 9 december 1961 werd Tanganyika onafhankelijk van Engeland, waarbij het toetrad tot de landen van het Britse Gemenebest.