Het was bij dit volk dat Europeanen voor het eerst koffie vonden en de Haya hielpen de opbrengst van de struiken te verbeteren. De Haya houden zich dus over het algemeen bezig met de landbouw, ondanks het feit dat ze zich regelmatig op andere plaatsen vestigen. Niet alleen koffie, ook de teelt van bananen is voor hen belangrijk. Ze hebben hun eigen transport- en exportvoorzieningen.

Sociaal en cultureel zijn ze sterk ontwikkeld en hoewel ze veelvuldig in contact komen met andere volkeren, hebben ze, naast de wetten die de centrale overheid hun oplegt, nog veel eigen regels en voorschriften. Ze kennen een matriarchaal stelsel, waarbij de moeder van de man een grote stem in het kapittel heeft.

Ook de Haya hebben een Bantoe verleden.