Te vinden in: Semuliki n.p. en het zuidelijke gedeelte van het Queen Elizabeth n.p.

Bosbok

Hoewel veelvoorkomend, is de bosbok moeilijk te vinden. Dat heeft te maken met zijn leefgebied, bebossing of hoog grasland en waterrijke gebieden. Bovendien is ook deze antilopesoort van nature zeer schuw. Het zijn geweldige springers die met hun 80 centimeter hoogte gemakkelijk een obstakel van 2 meter nemen. De kleur varieert tussen geelbruin tot grijs, oudere dieren zijn donkerder van kleur dan jonge. De hoorns staan iets gedraaid en kunnen bij mannetjes ongeveer 60 centimeter lang worden. Ze leven van bladeren en vruchten die ze ook uit de grond halen. Er wordt op hen gejaagd door alle grote roofdieren, maar doordat ze graag in het water en in drassige gebieden vertoeven, valt er ook nog wel eens een ten prooi aan krokodillen. Vluchtende bosbokken zijn herkenbaar aan hun rechtopstaande staart.

Te vinden in: vrijwel alle n.p. en w.r.

Dikdik (Günther’s)

De dikdik behoort tot de kleinste onder de antilopen, en zijn nauwelijks 40 centimeter hoog. Ze zijn bruingrijs tot grijs en hebben korte, spitse hoorns en een kort staartje met een witte punt. Men treft ze aan in lage en doorgaans dichte bebossing. Ze zijn zeer geliefd bij roofdieren. Meestal leven ze in paren, de jongen blijven bij hen totdat ze volwassen zijn. De dikdik dankt zijn naam aan het waarschuwingssignaal dat ze voortbrengen als er gevaar dreigt.

Te vinden in: Kidepo Valley n.p.

Duiker

Er bestaan meer dan 15 soorten duikers, in grootte variërend van 55 centimeter tot bijna 1 meter. Negen soorten treft men in Uganda aan. Meestal wordt het onderscheid gemaakt aan de hand van de kleur van de vacht. Zo is er onder andere een blauwe, een rode en een zwarte voorhoofdsduiker. De meest voorkomende is de gewone duiker, ook wel Grimm’s duiker, savanneduiker of bosduiker genoemd. Deze heeft een aantal kleuren, en lijkt enigszins gespikkeld, hoewel de onderzijde bijna wit is. Ze hebben een rossig of zwart kuifje, waardoor ze ook nog wel kroonduiker genoemd worden. Hun hoorns zijn recht en ongeveer 15 centimeter lang, aan de onderzijde enigszins geribbeld. De gewone duiker kunt u, behalve in moerasgebieden en woestijnen, overal aantreffen al verblijven ze bij voorkeur in een omgeving waar ze zich kunnen verbergen. Ze kunnen lang zonder water en leven in hoofdzaak van bladeren en vruchten. In tijden van schaarste jagen ze ook wel op parelhoenders. Ze hebben vele natuurlijke vijanden, waaronder grotere slangen, roofvogels en bavianen. Trekt meestal zelfstandig de wereld in.

Te vinden in: in vrijwel alle n.p. en w.r.

Elandantilope

De elandantilope is gemakkelijk herkenbaar. Ze hebben de hoogte van een koe, zijn grijsachtig tot diep roodbruin en over de flanken voorzien van een variabel aantal witte strepen. Hun oren zijn lang en spits en staan enigszins opzij. Opmerkelijk is ook de halskwab. Hun gewicht bedraagt ongeveer 700 kilogram. De hoorns van het mannetje kunnen 1,25 meter lang worden, die van het vrouwtje ongeveer 70 centimeter, bij beide zijn ze schroefvormig. Ze leven in een savannegebied maar komen ook in de omgeving van bossen voor. Hun voedsel bestaat uit bladeren, knollen en vruchten. Als er voldoende voedsel met veel vocht aanwezig is (ze zijn berucht bij boeren die knolgewassen of bijvoorbeeld meloenen verbouwen) hebben ze geen water nodig. De leeuw is zijn grootste vijand, hoewel hyena’s het ook vaak op jonge dieren voorzien hebben. Ze leven in kleine groepen. De reuzen- of Lord Derby-elandantilope, waarvan het mannetje bijna 1000 kilo kan wegen, is zeer zeldzaam, maar wordt soms nog waargenomen in het uiterste noorden van Uganda, echter uitsluitend ten westen van de Albert Nijl.

Te vinden in: Kidepo n.p., Pian Upe w.r. en Lake Mburo n.p.

Grant’s gazelle

Van de twee meest voorkomende gazellesoorten in Oost-Afrika zijn de Grant’s gazellen de grootste. De bovenzijde is bruin van kleur, de onderzijde is wit. De kop is voorzien van een witte streep en de onderzijde van de kin is eveneens wit. De staart is voorzien van een fraaie zwarte kwast. De hoorns kunnen bij het mannetje ongeveer 75 centimeter lang worden, bij het vrouwtje ongeveer 40 centimeter. Ze zijn iets naar achteren gebogen, buigen aan het uiteinde weer terug en zijn voorzien van een aantal zwarte ringen. Ze leven op grasvlakten, in steppegebieden en in struiksavannen, waar ze zich voornamelijk met gras en bladeren voeden. Het zijn prooidieren voor de leeuw en de luipaard, maar jonge dieren vormen ook een smakelijke maaltijd voor hyena’s, slangen en roofvogels. Ze kunnen lang zonder water. Ze trekken er in groepen op uit, het aantal kan variëren van een tiental tot enkele honderden. In Uganda is hun aantal sterk teruggelopen, recente tellingen komen nog tot nauwelijks 100 exemplaren.

Te vinden in: Pian Upe w.r., Matheniko w.r. en Bokora w.r.

Hartebeest

Er zijn vier soorten hartebeesten waarvan er twee in Uganda voorkomen: het Jackson’s hartebeest en het Lelwel hartebeest. Ze zijn nauw verwant aan de topi. Voor beide andere soorten moet u naar Tanzania of naar Kenia. Het hartebeest wordt ongeveer 1,4 meter hoog en heeft een opvallende bouw, het lijf loopt naar achteren af. De lichtbruine kleur met een hoog, donkerder gekleurd voorhoofd zijn kenmerkend voor het hartebeest, maar vooral de geringde hoorns maken het gemakkelijk herkenbaar. De tot 70 centimeter lange hoorns komen vlak bij elkaar uit de kop en staan in een V-vorm. De uiteinden ervan staan enigszins naar binnen gebogen. Het hartebeest leeft in groepen van ongeveer 50 dieren. Hun voedsel bestaat uit gras en bladeren. Vaak zijn ze te zien in gezelschap van zebra’s of, in het Kidepo Valley n.p., van struisvogels. Ze kunnen heel lang zonder water. Als prooidier zijn ze zeer gewild bij alle soorten roofdieren.

Te vinden in: het Jackson’s hartebeest in Kidepo Valley n.p. en Murchison Falls n.p., het Lelwel hartebeest uitsluitend westelijk van de Albert Nijl o.a. in het Ajai w.r.

Impala

De impala wordt tot bijna 1 meter hoog en wordt gerekend tot de fraaiste onder de antilopen. Het is een slank dier dat zich snel kan voortbewegen en die met geweldige sprongen, soms wel 3 meter hoog en meer dan 10 meter ver, zijn belager vaak te snel af is. Ze zijn herkenbaar aan de roodbruine kleur, de lichte vlekken aan de onderzijde van de poten en de zwarte band rond de staart. Het mannetje is de hoorndrager en heeft ongeveer 90 centimeter lange, iets achterover geplaatste hoorns die aan het einde iets teruglopen en voorzien zijn van donkere ringen. Hun voedsel bestaat uit kort gras, bladeren en vruchten van bomen en struiken. Ze leven in groepen waarin plaats is voor maximaal ongeveer 200 dieren, hoewel een groep impala’s meestal uit ongeveer 20 tot 30 dieren bestaat. Jonge mannetjes trekken vaak samen op. Omdat ze slecht buiten vocht kunnen, leven ze meestal in de omgeving van water en vallen, behalve aan vrijwel elke roofdiersoort, ook ten prooi aan krokodillen.

Te vinden in: Lake Mburo n.p. en Katonga w.r.

Koedoe

Er bestaan twee soorten koedoes, de grote en de kleine koedoe. De kleine koedoe onderscheidt zich van zijn grotere naamgenoot vanwege zijn hoogte (ongeveer 1 meter) en het ontbreken van manen, waarvoor in de plaats een fraaie lichte, bijna witte band gekomen is. De koedoe heeft een grijsbruine vacht en wordt ongeveer 1,5 meter hoog. De mannetjes hebben prachtig gedraaide hoorns die langer kunnen worden dan 1,5 meter en manen vanaf de kin tot tussen de voorpoten. Ze zijn gemakkelijk herkenbaar aan een variabel aantal lichte, bijna witte verticale strepen over de flank. Ze zijn vooral in heuvelland te vinden, bij voorkeur in de buurt van water, in kleine groepen van ongeveer 10 dieren. Het zijn geweldige springers en op de vlucht, staart recht omhoog, maken ze van een 3 meter hoge hindernis geen probleem. Ze leven van bladeren en gras en hebben, nét als de andere antilopesoorten, veel natuurlijke vijanden.

Te vinden in: de grote koedoe in Kidepo Valley n.p., de kleine koedoe in Pian Upe w.r.

Oribi

De oribi is een duikersoort, maar wat kleiner en slanker dan de gewone duiker. De hoogte van ongeveer 60 centimeter, de geelbruine kleur en de zwarte staart geven hem een eigen gezicht. Op diverse plaatsen op zijn lichaam zijn witte vlekken aanwezig. De soms iets naar voren staande hoorns zijn aan de onderzijde geribbeld maar kaarsrecht en ongeveer 15 centimeter lang. Kenmerkend is de hoge sprong die hij op de vlucht kan maken. De oribi gedijt uitstekend in hoger gelegen gebieden en kan langere tijd zonder water. In begroeide gebieden is hij moeilijk te vinden, hij mag zich graag verschuilen in hoog gras of dichte bebossing. Hij kan zich gemakkelijk in leven houden tot op een hoogte van 3000 meter. De oribi leeft doorgaans alleen, met uitzondering van de paartijd. Vrijwel elk roofdier jaagt op hem.

Te vinden in: alle n.p. en w.r. met savanne landschappen, m.u.v. Queen Elizabeth n.p.

Rietbok

Er zijn twee soorten rietbokken in Uganda, de bergrietbok en de gewone of bohorrietbok. Met een hoogte van 75 centimeter en een licht- tot roodbruine kleur onderscheidt de rietbok zich nauwelijks van andere antilopesoorten. Wellicht herkent u hem aan de staart, deze is zeer behaard. Van dichtbij is de herkenning gemakkelijker, onder elk oor bevindt zich een onbegroeid stuk huid. De ongeveer 30 centimeter lange, geringde hoorns zijn schuin achteruit geplaatst en komen aan de uiteinden iets naar voren. Hij houdt zich het liefst op in dicht struikgewas, waar hij zich ook verbergt voor zijn vele natuurlijke belagers. Pas op het moment van ontdekking komt hij in actie, hij springt hoog op, slaat met de achterpoten en vlucht, soms het water in. De rietbok leeft van waterrijke grassen en vruchten. Hij trekt er alleen op uit, soms paarsgewijs en een enkele keer in kleine groepjes. De bergrietbok leeft in meer open gebieden en u kunt hem tot op een hoogte van wel 3600 meter aantreffen.

Te vinden in: De bohorrietbok is vrij algemeen, de bergrietbok in het Kidepo Valley n.p.

Spiesbok (Beisa, oryx)

Ook bij dit dier heeft de naam alles met zijn hoorns te maken. Ze zijn kaarsrecht, spits toelopend, voorzien van een variabel aantal ringen en kunnen meer dan 2 meter lang worden. Ze worden ongeveer 1,4 meter hoog en zijn bruin tot lichtgrijs van kleur. De spiesbok leeft in paren of in middelgrote groepen, hoewel de groepsgrootte in tijden van droogte tot meer dan 200 exemplaren kan oplopen. Het is een van de weinige antilopesoorten die de hoorns gebruikt als verdedigingswapen en het spreekt voor zich dat elke aanvaller daar ontzag voor heeft. De moeder verdedigt niet alleen zichzelf maar ook de jongen. Zelfs voor de mens heeft de spiesbok weinig ontzag en is dan ook gemakkelijk benaderbaar hoewel dit met de nodige omzichtigheid dient te geschieden. Ze houden van variatie in de maaltijd, maar lusten vooral vochthoudende grassen en vruchten. Ze kunnen daardoor uitstekend lange tijd zonder water. De leeuw en de luipaard zijn hun voornaamste vijanden, maar vrijwel elk roofdier valt jonge spiesbokken aan.

Te vinden in: Kidepo Valley n.p.

Thomas’ kob (Ugandese kob)

Ze worden Uganda’s nationale antilope genoemd, worden ongeveer 80 tot 120 centimeter hoog en zijn roodbruin van kleur met een grijswitte buik. De kob wordt in kleine kudden van maximaal 40 tot 45 dieren aangetroffen. Ze hebben iets weg van een impala, maar de zwarte streep op de flanken ontbreekt. Hun hoorns zijn gedraaid en staan naar achteren, de uiteinden richten zich echter op.

Te vinden in: Murchison Falls n.p., Queen Elizabeth n.p., Semliki w.r. en Katonga w.r.

Topi

De topi is lichtbruin tot roodbruin van kleur, de onderkant van de buik en de onderpoten zijn veel lichter en lijken soms wel geel. Ze zijn ongeveer 1,25 meter hoog en dragen steil opgaande hoorns die ongeveer 70 centimeter lang zijn. Ze hebben een enigszins lange kop met een zwarte snuit. Hij komt vrijwel overal voor, zowel in savannen als in vochtige gebieden en kan lang zonder water. Hij heeft een beetje agressief karakter en valt, in het nauw gedreven ook mensen aan. Hij leeft van gras en bladeren en in tegenstelling tot andere antilopesoorten die lang zonder water kunnen, is de topi geen liefhebber van vruchten. De meeste grote roofdieren behoren tot zijn natuurlijke vijanden, maar ook de hyena schuwt de strijd met de topi niet en wint het meestal. De kleinere dieren zijn ook een prooi voor klein wild en roofvogels. Meestal vormen topi kleine tot middelgrote groepen, behalve in geval van droogte, dan kan het groepsaantal oplopen tot enkele honderden exemplaren.

Te vinden in: Lake Mburo n.p. en Queen Elizabeth n.p.

Waterbok (Defassa)

De Defassa waterbok is een antilopensoort die er ook zijn mag vanwege zijn hoorns, die overigens alleen door de mannetjes gedragen worden. Ze zijn schitterend gevormd, voorzien van fraaie lichte ringen en lopen iets naar achteren, schuin omhoog en komen aan de punten weer iets naar binnen. Het dier is behalve aan zijn hoorns herkenbaar aan zijn witte snuit, witte wenkbrauwen en witte bef. De waterbok wordt ruim 1,20 meter hoog en u treft hem aan in, de naam zegt het al, waterrijke gebieden. Hij kan ook zwemmen als de beste, zelfs over grotere afstanden, waarbij hij vrijwel geheel onder water verdwijnt. Hij kan niet zonder water en leeft van waterhoudende grassoorten, vruchten en knollen. Alle grotere roofdieren loeren op hem, maar ook de krokodil is er niet vies van. Het is een verwoede vechtersbaas en valt ook mensen aan als hij geen uitweg ziet. De waterbok leeft in kleine tot middelgrote groepen, maar zelden worden er meer dan 20 bij elkaar aangetroffen.

Te vinden in: vrijwel alle n.p. en w.r. waarin voldoende water voorhanden is.

Meer informatie over Uganda?