In de 2e eeuw was Córdoba uitgegroeid tot de Colonia Patricia, de hoofdstad van het Romeinse Spanje. De stad bracht in die tijd ook grote zonen voort, zoals de beroemde filosoof en tragedieschrijver Seneca.

De stad kwam onder de Moren tot grote bloei en ontwikkelde zich tussen de 9e en 11e eeuw tot het op Bagdad na belangrijkste Islamitische bolwerk. Om dat te onderstrepen verrees in Córdoba de grootste moskee die ooit buiten Mekka zou worden gebouwd.

Tegenwoordig telt Córdoba ruim 325 duizend inwoners, maar in de tijd van de islam moeten het er tweemaal zoveel zijn geweest. Door onderlinge twisten werd de stad een gemakkelijke prooi voor de oprukkende christelijke legers. Córdoba viel in 1236 in handen van Fernand lll van Castilië die de Moren uit de stad verdreef.

Omdat ook de Joden uit angst voor onderdrukking massaal wegtrokken, raakte de stad in verval. Het 21ste eeuwse Córdoba drijft op het toerisme en de productie van wijn, maar er is ook veel maak- en transportindustrie. De stad is aangesloten op het Spaanse hogesnelheidsnet waardoor steden als Madrid, Barcelona, Sevilla, Málaga en Zaragoza snel en gemakkelijk bereikbaar zijn.

Het oude stadscentrum ligt op de rechteroever van de rivier. Komende vanuit Granada of Sevilla rij je na het oversteken van de 223 meter lange Puerto Fiomano, de Romeinse brug, direct het centrum in en beland je bij het belangrijkste historische monument, de moskee-kathedraal. Komt u uit het noorden, volg dan de borden 'Mezquita'.

Córdoba heeft een aantal prachtige oude wijken met een onmiskenbaar oriëntaalse sfeer, zoals Al Medina en Ajarguía. Ten noorden en westen van de moskee ligt de bekendste wijk, de Barrio Judería. Deze voormalige joodse wijk bestaat uit smalle, karakteristieke witgekalkte stegen en straatjes. De fleurige en van prachtig smeedwerk voorziene balkons met overhangende geraniums, vormen een ware bloemenhemel.

Niet minder weelderig zijn de patio’s die voor verrassende fotogenieke of filmische doorkijkjes zorgen en die vaak fraai betegeld zijn. Hoewel de winkels volledig op het toerisme zijn ingesteld, is er na enig zoeken ook origineel Córduaans filigreinwerk en traditioneel goudleer en marokijn (fijn geiten- of schapenleer) te vinden.

De meeste mensen komen niet verder dan de mooie, maar overbekende Calleja de las Flores, het 'bloemenstraatje' van Córdoba zoals dat in alle toeristenfolders wordt aangeprezen. Met je rug naar de ingang van de moskee, ligt het straatje schuin aan je rechterhand.

Verderop in deze wijk liggen nog tal van interessante straten met de meest merkwaardige winkeltjes, cafés en tavernes. Een groeiend aantal daarvan heeft echter de deuren moeten sluiten als gevolg van de aanhoudende crisis in Spanje. Andere straten dan het bloemenstraatje zijn minder gecultiveerd en daardoor wat authentieker. Het centrum van de stad strekt zich verder naar het noorden uit, rond de Plaza de las Tendillas.

Bezienswaardigheden 

De moskee-kathedraal (Mezouita Catedral) of kortweg La Mezquita, geldt als het hoogtepunt van de islamitisch-religieuze bouwkunst in Spanje. Met de bouw ervan is in 785 begonnen op de plaats van een Visigotische kerk in opdracht van Abderrahman I. Tot twee maal toe werd de moskee vergroot en kreeg aan het eind van de 10e eeuw onder Almancor zijn huidige omvang.

De moskee is rechthoekig van vorm en wordt door solide buitenmuren omsloten die qua stijl geen van alle gelijk zijn; ze zijn gemiddeld een meter of tien dik. Van buiten lijkt de moskee dan ook meer op een fort. De meeste poorten zijn niet meer in gebruik of simpelweg dichtgemetseld. Aan de achterzijde ziet het er zelfs allemaal wat vervallen uit.

De hoofdingang bevindt zich in de noordwestelijke muur, waar naast de 93 meter hoge 17e-eeuwse klokkentoren (de voormalige minaret) de Puerta de Perdón staat. Via deze 'Poort der Vergiffenis' betreed je de gedeeltelijk met arcaden omgeven Patio de los Naranjos. In dit prachtige Moorse voorhof staan naast sinaasappelbomen (waarvan de vruchten niet mogen worden geplukt!) ook schaduwrijke palmen en zorgen klaterende fonteinen voor rustgevende achtergrondmuziek.

Recht tegenover de poort is de hoofdingang van de moskee, al wordt ook vaak gebruik gemaakt van de ingang links in de hoek van de hof.

In het halfduistere interieur rijzen 850 zuilen op van steen, marmer, soms ook van hout. Naar eenvormigheid is in dit wonderlijke woud van pilaren niet gestreefd. Ze torsen dubbele, uit witte en rode kalksteen opgebouwde hoefijzerbogen. Hoewel moeilijk te zien bestaat het plafond voor zover dat nog in takt is uit prachtig ingelegde houten delen.

Het bouwmateriaal voor de moskee hebben de Moren overal uit door hen bezet gebied gehaald. Niet alleen in Afrikaanse en Spaanse steden werden delen van bestaande gebouwen afgebroken en naar Córdoba verscheept, ook op rooftochten door het zuiden van Frankrijk werden de meest uiteenlopende zaken vergaard.

Midden in de moskee staat iets wat even bizar als fascinerend is: een kathedraal! Een idee van Karel V. De keizer was na de eerste fase van de bouw echter danig geschokt, evenals de bevolking van de stad. Hij verweet zijn bouwmeesters 'iets unieks te hebben afgebroken, om iets gewoons te creëren'.

Waarschijnlijk had de keizer bij het geven van de opdracht iets anders in gedachten. Er waren wel eerder christelijke kapellen in de moskee gebouwd nadat deze in 1238 tot rooms-katholieke kerk was gewijd. Maar Karels bouwmeesters waren in hun ijver te ver doorgeschoten.

Met de bouw van de kathedraal is in de 16e eeuw begonnen en het karwei duurde bijna 250 jaar. De lange bouwtijd leverde een overladen, bijna wulps interieur op met barokke, platereske en rococo decoraties. Het koor wordt gerekend tot het mooiste van Spanje en is hoofdzakelijk het werk van de beeldhouwer Corejo die er in de 17e eeuw aan werkte.

Ondanks de enorme afmetingen van de kathedraal en de tientallen kleine maar bijzonder mooie kapellen en nissen langs de muren, verdwijnt dat alles in het eindeloze palmenwoud van pilaren en bogen. Helemaal achter in de moskee licht in het halfduister de indrukwekkende mihreb op, de islamitische gebedsnis, een geschenk van de Byzantijnse keizer Constantijn Vl.

De Mezquita wordt beheerd door het bisdom van Córdoba. Dat heeft het monumentale complex ooit op omstreden wijze in bezit gekregen en baat het uit voor eigen rekening. Tegelijkertijd stelt het bisdom alles in het werk om van de aanduiding 'moskee' af te komen. Onder meer door het gebruik van het woord in combinatie met 'kathedraal' of 'Córdoba' in handels- of productnamen te verbieden. De Andalusische regioregering heeft tot nu toe vergeefs geprobeerd de moskee-kathedraal tot publiek eigendom te verheffen, maar vindt daarbij de in Spanje nog altijd machtige katholieke kerk op haar weg. 

Toegang en tickets

De moskee-kathedraal is het gehele jaar geopend. Van maart t/m oktober van ma. t/m. za. 10:00- 19:00 u; op zon- en feestdagen van 08:30-10:30 u. en van 14:00-19:00 u. Van november t/m februari van 10:00-18:00 u; op zon- en feestdagen van 08:30-10:30 u. en van 143:00-18:00 u.

In verband met de erediensten op zondag worden een half uur voor sluitingstijd geen tickets meer verkocht. Toegang: € 9,00, kinderen tot 7 jaar gratis. De erediensten zijn voor individuele bezoekers vrij toegankelijk; de moskee kan dan echter niet worden bezocht.

De zegeningen van het internet en online reserveringen hebben La Mezquita nog niet ten volle bereikt, zoals de website www.catedraldecordoba.es laat zien. Online reservering is in de praktijk niet echt noodzakelijk, al doen de jaarlijks meer dan 1 miljoen bezoekers anders vrezen. Voor wie dat wil zijn timetickets beschikbaar.

Overige bezienswaardigheden 

Wie via de Calle Torrijos langs de westgevel van de moskee loopt, stuit aan de overzijde op het het Bisschoppelijk paleis (Palacio Episcopal). Oorspronkelijk was dit de residentie van de laatste Visigotische koning, maar ook de Moorse kaliefen hebben er hun zetel gehad. Nu vergadert het parlement (Congresos) er.

Vanaf de zuidzijde van de moskee-kathedraal loopt de Calle Amador de los Rios langs het beeld van de aartsengel Rafaël (een van de twaalf die de stad rijk is) naar het Nieuwe Alcázar (Alcázar Nuevo). Met de bouw van dit kasteelpaleis is eind 13e eeuw begonnen onder Alfons X. Zijn opvolger Alfons Xl bouwde het af en resideerde er ook.

Het paleis heeft een prachtige mozaïekzaal, de Sala de Mosaicos. Onder in de catacomben bevinden zich de Arabische baden. Tussen mei en september is het paleis met zijn schitterende terrasvormige tuinen met karpervijvers, fonteinen en geschoren heggen, 's avonds sprookjesachtig verlicht.

In het noorden van de oude stad staat het Viana-paleis (Palacio de Viana), een prachtig voorbeeld van 15e-eeuwse architectuur. Het paleis dat kan worden bezichtigd, telt 12 binnenplaatsen en een schaduwrijke tuin.

Córdoba telt verschillende uitstekende musea. In de eerste plaats het Gemeente Museum (Museo Municipal). Een deel ervan is speciaal gewijd aan het stierenvechten.

Het Archeologisch Museum (Museo Arqueológico) behoort tot een van de beste musea op oudheidkundig gebied in Spanje. Er is een belangwekkende collectie oudheidkundig materiaal bijeengebracht uit zowel de prehistorie als de Moorse tijd.

De schitterend gelegen buitenplaats Medina Azahara ("de Zonnestad") zou je een voortzetting kunnen noemen van het Archeologisch Museum van Córdoba. Hier stichtte in 936 emir Abd-ar-Rahman de nieuwe hoofdstad van al-Andalus (Andalusië). De stad kwam maar deels van de grond, want reeds in 1010 werd het door rivaliserende Berberstammen geplunderd en verwoest. Van het 112 hectare grote complex is ca. 10 procent opgegraven en gerestaureerd. Wie geïnteresseerd is in de verfijnde bouw- en decoratiekunst van de islam, kan hier zijn hart ophalen. Medina Azahara ligt ca. 10 km ten westen van Córdoba aan de A-431; na 8 km staat de afslag naar het complex aangegeven.

Evenementen 

Naast een aantal wijnfeesten in augustus en september, wordt er in mei het Feria de los Patios Cordobeses gevierd. Er worden dan ook nationale Flamenco-wedstrijden gehouden.