Qumran en de Dode-Zeerollen

Op een afstand van 20 km ten zuiden van Jericho op de bezette westelijke Jordaanoever liggen de overblijfselen van de kloostergemeenschap Qumran (Nationaal Park van Qumran; geopend: dgls. 8.00-16.00 uur). Tussen 150 v. Chr. en 70 n. Chr. bouwden de essenen hier een klooster op de fundamenten van een dorp dat in de 9e tot 6e eeuw v. Chr. was bewoond. De essenen (‘vromen’) waren zeer wetsgetrouwe joden die verontwaardigd waren over de manier waarop veel joden in Jeruzalem hun godsdienst beleden. Volgens hen was het een vorm van heiligschennis dat de functie van koning en hogepriester door dezelfde persoon vervuld werd. Zij keerden zich tegen deze ‘slechte hogepriester’ en de ‘leugenprofeet’, die heidense praktijken in de tempel toestond. Daarom trokken de meeste essenen uit Jeruzalem weg. 200 van hen bouwden een klooster met een gemeenschapshuis te Qumran waar zij voor studie samen kwamen, zelf woonden zij in grotten en tenten. De gemeenschap leefde zonder privé-bezit samen in een commune. Het klooster werd in 31 v. Chr. door een aardbeving verwoest, maar werd daarna weer opgebouwd en in gebruik genomen. De essenen verwachtten de komst van de Messias die de aarde van ongerechtigheid zou zuiveren, opdat hun God weer bij zijn volk zou kunnen wonen. Hun leider werd beschreven als de ‘leraar van de gerechtigheid’.

Lees meer

Zij noemden zichzelf ‘kinderen van het licht’ die een eeuwige strijd voerden met de ‘kinderen van de duisternis’. Zij bestudeerden de oude geschiedenis van Israël; als ware monniken kopieerden zij oude manuscripten en schreven zij alles over hun eigen godsdienstige overtuiging op in boekrollen. Omstreeks 68 n. Chr. naderden de Romeinen Qumra, waarop de essenen besloten om hun boekrollen in 11 grotten te verbergen waar zij 2000 jaar bleven liggen.

De Boekrollen

Omstreeks 68 n. Chr. naderden de Romeinen de commune van de essenen in Qumran. Daarop verborgen de essenen hun tekstrollen in aarden kruiken en brachten ze snel in veiligheid in 11 grotten. De ingangen van de grotten maakten zij vakkundig dicht zodat de Romeinen de boekrollen niet konden vinden. Vervolgens werden de tenten en het klooster van de 200 essenen door de Romeinen in brand gestoken. Onopgemerkt bleef de bibliotheek van de essenen 2000 jaar in de grotten liggen totdat twee 14-jarige bedoeïenenjongens in 1947 zeven aarden kruiken vonden met kostbare boekrollen. Zij brachten de boekrollen naar Bethlehem en vervolgens kwamen zij in Jeruzalem terecht. Daar werden zij gekocht door een lid van een Syrisch klooster die de Dode-Zeerollen mee naar New York nam. Vervolgens werden ze verkocht aan een anonieme koper, dit bleek later de archeoloog en generaal in het Israëlische leger Yigal Yadin te zijn die de boekrollen weer mee terug nam naar Israël. Hier werden ze bestudeerd en in het ‘heiligdom van het boek’ in het Israëlmuseum te Jeruzalem tentoongesteld. Na de eerste ontdekking van de boekrollen werden er 10 andere grotten in Qumran gevonden die in totaal 51 kruiken met boekrollen bleken te bevatten. De meeste kwamen in het bezit van het Israëlmuseum, slechts twee rollen kwamen in Jordanië terecht en zijn aldaar te bezichtigen in het museum van Amman. Men trof in de grotten onder andere een Jesaja-rol aan, het boek Leviticus, het boek Genesis, het boek Job, een commentaar op Habakuk, de rol van de lofprijzingen en een overzicht van de leefregels van de essenen. Men kreeg manuscripten in handen die in de 1e eeuw v. Chr. waren geschreven; de oudste geschriften die men tot op dat moment in handen had stamden uit de 9e en 10e eeuw. Men was verbijsterd over hoe betrouwbaar de mondelinge overlevering van het Oude Testament door de eeuwen was geweest. Heel veel informatie uit de veel jongere manuscripten kwam overeen met wat de essenen eeuwen eerder hadden genoteerd.

Het is waarschijnlijk dat Johannes de Doper een essener was of in ieder geval bij de essenen heeft gewoond. Men veronderstelt dat ook Jezus van Nazareth tijdens zijn jeugdjaren enige tijd onder hen verbleef: ‘Het kind groeide op en de Geest beheerste hem meer en meer. Hij verbleef in de woestijn tot de dag, waarop hij zich aan Israël in het openbaar vertoonde’ (Luc. 1-80). Er zijn zeker raakvlakken te vinden tussen de leer van de essenen en de leer van Jezus, er zijn echter ook verschillen.

De overblijfselen van het klooster van de essenen zijn in 1951 door de archeologen aan het licht gebracht. Zij vonden er een toren, een scriptorium (een schrijfruimte waar boekrollen werden geschreven en gekopieerd), een keuken, rituele baden, een pottenbakkerij, verblijfsruimten, opslagruimten en waterreservoirs. Naast de overblijfselen heeft men een zelfbedieningsrestaurant gebouwd. Vanaf de achterzijde van het opgravingsterrein heeft u een goed zicht op de grotten waarin de eerste aarden kruiken met boekrollen werden gevonden. De grotten zijn ook zichtbaar vanaf de weg die langs de westoever van de Dode Zee loopt.