De FYDEP is ook verantwoordelijk voor het exploiteren van de bossen en de minerale bronnen zoals aardolie en het aanleggen van wegen. De naam Petén betekent ‘eiland’ en was in eerste instantie de naam van het eiland in het meer van Petén Itza waarop de hoofdstad van het departement Flores gelegen is. De regio heette vroeger Mayab dat ‘land van de Maya’s’ betekende.

De Maya’s bouwden hier tweeduizend jaar geleden hun nederzettingen en brandden eveneens de jungle weg om hun maïsakkers aan te leggen. Zij legden wegen aan en dreven handel via rivieren. Hun grote ceremoniële centra bleven, hoewel door vegetatie overwoekerd, eeuwenlang bestaan. Het is nog steeds een groot raadsel waardoor hun cultuur vrij plotseling ineenstortte en van de aardbodem verdween.

Een latere groep Tolteekse Maya-immigranten uit de Yucatán bouwden nog een nederzetting in het meer van Petén Itza. De Petén-regio was het laatste gebied in Guatemala dat pas in 1697 door de Spanjaarden veroverd werd. Zij keken echter nauwelijks naar het gebied om en bouwden er alleen maar enkele verspreide nederzettingen in de jungle.

Het regenwoud in de Petén is qua grootte het zevende tropische regenwoud in de wereld en heeft 150 verschillende boomsoorten per ha. De dierenwereld is eveneens zeer gevarieerd en bestaat uit apen, roofkatten, tapirs, neusberen, herten en vele vogel- en insectensoorten. Een aantal hiervan is als symbool opgenomen in de Maya-religie. Verder bestaat de Petén uit kleine heuvels, dalen en savannes die behalve de Maya-bergen lager dan 500 m zijn.

Het gebied wordt door een aantal rivieren doorsneden, die uitmonden in de Caribische Zee en de Golf van Mexico. De bodem bestaat uit dikke lagen sedimentair kalkgesteente als gevolg van het feit dat tweehonderd miljoen jaar geleden een groot deel van de Petén zee was. Later werd een plateau gevormd en erosie deed het huidige landschap ontstaan.

Economisch gezien is deze regio nauwelijks van belang; de producten van de Petén vormen slechts 2% van het bruto nationaal product. Vooral één product is hier verantwoordelijk voor: het ‘oro blanco’ (witte goud) in de vorm van chicle, de grondstof voor kauwgom, afkomstig van de chicozapote-boom. Aan het eind van de 19e eeuw begon men met de winning hiervan en nog steeds wordt er zo’n 50.000 kilo per jaar gewonnen. Andere producten die in deze regio geproduceerd worden zijn: maïs, bonen, tabak, palmolie, cacao, katoen, rijst, koffie, suikerriet en pinda’s. In het zuidoosten van het departement bevinden zich uitgestrekte wei-degebieden met extensieve veeteelt. De kaalslag voor de winning van landbouwgrond is een probleem evenals het grootgrondbezit met zijn extreme eigendomsverhoudingen. Een ander probleem is de verbouw van drugs en dat is ook een reden voor controle. Ondanks al deze problemen zijn er gelukkig nog grote delen van de Petén waar de natuur onbedorven is gebleven, zodat hier nog vele vogels en dieren voorkomen die in andere delen van het land al lang verdwenen zijn.

Als je over de Petén vliegt, zie je grote stukken ontgonnen land, vooral langs de wegen die inmiddels aangelegd zijn. Je ziet echter ook dat nog een groot gedeelte onaangetast is.

Reizen naar de Petén

De bezienswaardigheden in de Petén bestaan uit de regenwouden en de oude ceremoniële Maya-centra die over het departement verspreid liggen. Slechts enkele zijn opgegraven en gerestaureerd, de meeste zijn geheel door vegetatie overwoekerd of liggen onder de junglebodem.

De meeste bezienswaardigheden, zoals Tikal, zijn het makkelijkst vanuit Flores, de hoofdstad van de Petén, te bereiken. Maar het is ook leuk om in Tikal, middenin de jungle, een of meerdere nachten te verblijven.

Vier luchtvaartmaatschappijen verzorgen dagelijks directe vluchten naar Flores.

Flores ligt 515 km over de weg van Guatemala Ciudad verwijderd. De busrit vanuit Guatemala Ciudad naar Flores duurt 8 tot 10 uur. Met een huurauto is het 6 uur rijden.Het landschap onderweg valt erg tegen omdat het meeste tropische oerwoud langs de weg is gekapt. Kortom, je moet goed bedenken of je niet gaat vliegen, hoewel dit uiteraard een stuk duurder is. De busreis kost Q130, een enkele vliegreis $70. Een mogelijkheid om de tocht te bekorten, is na een bezoek aan het Caribische gebied bij El Relleno aan de Río Dulce op te stappen, of bij de kruising La Ruidosa op de Carretera al Atlántico. In Flores kun je jeeps huren om de omgeving te verkennen. De vlucht van Guatemala Ciudad naar Flores duurt nog geen uur en is vooral heel interessant als het een beetje helder weer is. Je ziet het landschap geleidelijk veranderen van geplooide bergen in tropisch regenwoud waarboven nevels hangen. De weg lijkt een loodrechte streep. Ook zie je het meer van Izabal en de Río Dulce ver beneden je liggen.