Zo spectaculair als dit landschap bij de reiziger overkomt, zo hebben deze landschappen hun eigen verborgen gevaren, vooral voor die reizigers die zich niet op hun tocht hebben voorbereid en vooraf de te verwachten condities niet te weten zijn gekomen. Daar moest tot voor enkele decennia iedereen rekening mee houden, want de binnenlanden waren tot het midden van de jaren veertig van de 20e eeuw grotendeels nog niet onderzocht en in kaart gebracht, laat staan dat er wegen en plattegronden waren. Het was tot voor kort ook het gebied waar mensen op raadselachtige wijze de dood vonden of in het niets verdwenen. De aardkorst is er op sommige plaatsen erg dun en het is niet verstandig in elke, door stoom en zwaveldampen omhulde hete bron, een openluchtbadkuip te zien.

De hoogste bergketens en de diepste valleien worden aan het oog onttrokken, doordat ze onder de 8000 m2 grote ijskap van de Vatnajökull liggen, hoewel af en toe pieken boven het ijs uitsteken. De bekendste piek is de 2119 m hoge Hvannadalshnúkur, het hoogste punt van het land.

In de volgende paragrafen wil ik informatie geven betreffende verschillende interessante plaatsen in IJslands binnenland. Maar allereerst wil ik wat adviezen geven voor hen die alléén door deze gebieden willen reizen zonder hulp van een ervaren gids. Vandaar dat deze beschrijving wat uitgebreider is dan die van de andere streken.

Het weer

Het mag iedereen duidelijk zijn dat IJsland vlak onder de poolcirkel ligt. Dientengevolge kan het weer zonder enige waarschuwing omslaan, wat dan ook constant gebeurt. Zelfs als het weer in de steden of aan de onbewoonde kustgebieden mooi is, is dit zeker geen garantie dat het ook in de binnenlanden het geval is. In juli, wanneer de gemiddelde temperatuur aan de kust 12 °C bedraagt, kan de temperatuur in de binnenlanden 10 °C hoger maar ook 10 °C lager zijn, dus neem warme en waterbestendige kleding mee, het liefst in heldere kleuren.

De lage temperaturen in het binnenland zorgen er helaas ook voor, dat afval slechts heel traag vergaat; alle bezoekers van het binnenland worden er dan ook nadrukkelijk op gewezen om geen afval achter te laten, te verbranden of te begraven op de plaatsen waar zij uitrusten of overnachten. Help de IJslanders hun land schoon te houden, door het afval mee te nemen naar het eerstvolgende dorp of de stad.

Rijden

Alles wat in het binnenland ‘weg’ genoemd mag worden heeft een wegdek van ongezeefd gravel, net als die delen van de ring-weg, die nog niet van een laag tarmac zijn voorzien. (Tarmac is te vergelijken met het in België gebruikte asfaltmacadam.) Een wegdek van gravel is meestal losliggend, in het bijzonder de bermkanten, dus rijd voorzichtig en verminder de snelheid als u een ander voertuig tegenkomt. De binnenwegen zijn meestal erg smal en zijn zeker niet geschikt om snel over te rijden. Evenzo zijn de bruggen erg smal, net breed genoeg om één auto of bus tegelijk door te laten. Behalve dat deze wegen geen tarmac wegdek hebben, zijn ze erg bochtig, waardoor de rijtijd minstens twee keer zo lang zal zijn als tijdens het rijden over de ringweg. Maar wees ervan doordrongen, dat het off-road rijden op IJsland totaal verboden is. Bestuurders dienen op de wegen te blijven, die op de plattegronden staan aangegeven. De controle is scherp en de boetes zijn meedogenloos!

In het onbewoonde binnenland zult u geen winkels meer vinden en daardoor is het ook onmogelijk geworden om eten of benzine te kopen; kortom, u zult met een volledige uitrusting aan deze tocht moeten beginnen. Wilt u de binnenlanden intrekken, zorg dan voor een exemplaar van Mountain Roads; een informatiefolder die in het Engels, Duits en Frans beschikbaar is en in het hele land gratis bij alle kantoren van de toeristen informatie kan worden afgehaald. Wanneer de instructies in de folder worden opgevolgd, bent u verzekerd van een plezierig en onvergetelijk verblijf in IJslands wildernis.

Wat wellicht nog belangrijker is: U kunt er niet op vertrouwen dat er hulp komt wanneer die nodig is. Er zijn in het binnenland geen telefooncellen, dus iedereen die in moeilijkheden is gekomen, moet proberen zich te melden bij de parkopzichters van beschermde gebieden of de aandacht proberen te trekken van de schaars passerende voertuigen. Veel IJslandse automobilisten hebben een mobiele telefoon in hun wagen.

Wanneer u uw eigen mobieltje naar IJsland wilt meenemen, of wanneer u er een wilt huren, laat u daar dan goed over voorlichten. Informeer anderen altijd van uw plannen en de verwachte tijd van terugkomst. Voordat u beslist het binnenland in te gaan, is het van levensbelang u te realiseren dat u de bewoonde wereld achterlaat. En voor u zult u een totaal onbewoonde wildernis vinden. De grote aantrekkingskracht van de binnenlanden, namelijk het feit dat er niemand woont, kan soms maar een gedeeltelijke zegen blijken te zijn.

De wegen in het binnenland

Zeker vijf routes doorkruisen de hooglanden van zuid naar noord (of omgekeerd), die daarbij de nodige vertakkingen kennen. De bekendste zijn de Sprengisandur-route, die via de zwarte zandvlaktes tussen de Vatnajökull en de Hofsjökull voert en de totaal verschillende Kjölur-route, via het hetebronnengebied van Hveravellir tussen de Hofsjökull en de Langjökull.

Wanneer de binnenlandwegen uiteindelijk zijn opengesteld, zullen veel van deze wegen in eerste instantie alleen nog toegankelijk zijn voor 4x4 voertuigen. Voor een aantal wegen wordt het zelfs afgeraden om de tocht met slechts één auto te maken, aangezien een begeleidende wagen vaak hulp kan bieden of halen, wanneer in een geïsoleerd gebied iets mis gaat. Wegen in woestijnachtige gebieden kunnen soms tijdelijk gesloten zijn wegens zandstormen die kunnen optreden bij droog, maar winderig weer. Menig bestuurder, die toch een nog gesloten weg probeert te berijden en die door de politie gesnapt werd heeft zijn auto achter kunnen laten tot het moment dat de weg officieel werd opengesteld – en als het weer tegenzit, kan dit wel eens weken duren!

Al met al is het sterk aan te raden om vóórdat men de tocht door het binnenland onderneemt zoveel mogelijk informatie op te zoeken betreffende de wegconditie. Deze informatie kan in reisbureaus, kantoren van de Tourist Information of bij de Public Roads Administration (Tel: 552.10.00) worden aangevraagd (www.vegagerdin.is).

Het is ook van vitaal belang om gedetailleerde plattegronden van het gebied mee te nemen, die bij de meeste boekhandels verkrijgbaar zijn. Deze kaarten kunnen ook bij de specialist op dit gebied zelf gehaald -worden: Landmælingar Íslands (www.lmi.is).

De onoverbrugde rivieren

Een aantal rivieren in het binnenland moet nog overbrugd worden en het doorsteken ervan vereist grote voorzichtigheid en kundigheid van chauffeurs die hier nog geen enkele ervaring mee hebben. Controleer van tevoren zorgvuldig of er van deze onoverbrugde rivieren op de geplande route liggen. Probeer ze ook nooit alleen over te steken. Controleer de diepte en de kracht van de rivier, de richting en kracht van de stroming en de wijze waarop de rivierbedding ligt.

Het breedste deel van de rivier is meestal ondieper en eenvoudiger om door te steken, dan de smalle gedeelten. Bovendien is het veiliger om stroomafwaarts te rijden. Het is van essentieel belang om zorgvuldig de juiste plek te zoeken, waar de doorsteek gemaakt wordt en deze doorsteek met de grootste omzichtigheid uit te voeren. Wees extra attent op nat zand en wees ervan doordrongen, dat de temperatuur van de IJslandse rivieren erg laag is, koud genoeg om kramp te krijgen of zelfs de dood tot gevolg kan hebben wanneer iemand zo ongelukkig is om erin te vallen.

Plantengroei

IJslands noordelijke geografische ligging gunt planten slechts een korte groeiperiode en zorgt ervoor dat de planten erg gevoelig zijn. Sommige toeristische hoogtepunten in het binnenland liggen op 600 à 700 m boven de zeespiegel. Zelfs de kleinste beschadiging aan de plantengroei kan ervoor zorgen, dat in een korte periode een veel groter gebied blootgelegd wordt. Omdat de oppervlakte meestal los bedekt is, kan door wind-erosie snel een blijvend litteken in het landschap achterblijven. Raap daarom ook nooit mos of andere vegetatie op. Plaats nooit heet kookgerei of borden direct op het gras of op andere beplanting. Maak nooit vuur op welke vorm van beplanting dan ook. Lees de voorschriften over voorzichtigheid en respect voor het milieu in de folder Off Road Driving, die door de Nature Conservation Council wordt uitgegeven; verkrijgbaar in alle kantoren van de toeristen informatie en bij de parkopzichters in de beschermde gebieden en in berghutten, die onderhouden worden door de Touring Club of Iceland.

Openstelling van de wegen door het binnenland

Ten gevolge van natte modder zijn de meeste binnenlandwegen tot begin juli of nog later gesloten. Ze zullen meestal alweer in september worden afgesloten door sneeuwval. De hoeveelheid sneeuw, die in de voorafgaande winter is gevallen is meestal bepalend voor het tijdstip waarop de binnenlandwegen in de zomer worden opengesteld. De aarde ontdooit in de binnenlanden veel langzamer dan in de lagere gebieden aan de kust. Het ijs zorgt ervoor dat het smeltwater niet in de aarde kan dringen, waardoor de binnenlandwegen in modderstromen veranderen en daardoor tot ver in de zomer niet te berijden zijn. De datum waarop de tracks in het binnenland berijdbaar zijn wisselt derhalve van jaar tot jaar.

In vroeger dagen kon het onbewoonde hart van IJsland slechts te paard doorkruist worden; een tocht die altijd riskant was, vanwege de plotselinge veranderingen in het weer en het gebrek aan grasgronden voor de paarden. Oudere IJslanders en gidsen in excursiebussen weten dan ook menig verhaal te vertellen over ongelukken en voorvallen die in dit desolate gebied van vulkanen, gletsjers, zwarte zandwoestijnen en snelstromende rivieren hebben plaatsgevonden.

De meeste benzinestations, een aantal toeristeninformatiekantoren en sommige winkels hebben speciale plattegronden, waarop staat aangegeven welke binnenlandwegen nog gesloten zijn en wanneer de verwachte openingsdatum zal zijn. Deze kaarten worden wekelijks uitgegeven door de Nature Conservation Council en de Public Roads Administration.

De bekendste en meest bereden hooglandroutes
• de hooglandroutes, die het noorden en zuiden van het land verbinden via de Kjölur en de Sprengisandur woestenij,
• twee oude routes die ten noorden van de Myrdalsjökull liggen en eeuwenlang tijdens de herfst veelvuldig werden gebruikt tijdens het bijeendrijven van de schapen en wanneer men tussen beide districten moest reizen,
• de hooglandroute die naar de Laki kraterrij loopt en net ten westen van Kirkjubaejarklaustur van de ringweg afslaat.