Onder de vesting, op de plek van de huidige stad Visoko, lag de handelsnederzetting Podvisoki. Een groep kooplieden uit Ragusa (Dubrovnik) was hier neergestreken en onderhield nauwe handelscontacten met hun moederstad. In documenten uit de republiek Ragusa is Podvisoki bijna synoniem voor Bosnië – het was rond 1400 veruit het belangrijkste centrum voor de handel. De Osmanen breidden de stad eind vijftiende eeuw verder uit. In die tijd werd Visoko een belangrijk centrum van de leerlooierij, een positie die de stad tot op de dag van vandaag heeft weten te behouden. In het nationale museum in Visoko, dat in 1951 geopend werd, zijn overblijfselen te zien uit de Illyrische, Romeinse, middeleeuwse en Osmaanse tijd.

Aan het begin van de weg langs de Fojnica richting Kiseljak ligt een goed bewaard gebleven orthodoxe kerk met een uitgebreide iconenverzameling. De oudste iconen stammen uit de vijftiende eeuw, maar de meeste zijn van recenter datum. Kort nadat ze de macht overnamen bouwden de Osmanen de Hadži Ibrahim moskee en in de tweede helft van de zestiende eeuw de Šadrvanska moskee. De Tabacka moskee heeft een houten minaret en een bezienswaardig voorportaal.

Piramides

In oktober 2005 kwam Visoko in het middelpunt van de wereldbelangstelling te staan. De in Houston (VS) woonachtige, maar in Zenica geboren amateurarcheoloog Semir Osmanagic presenteerde met een mengeling van Amerikaanse bluf en Bosnische nationale trots zijn hypothese dat er bij Visoko enorme door mensen gemaakte piramides zouden staan.

Osmanagic noemde drie bergen rondom Zenica, waarvan de toppen een gelijkzijdige driehoek vormen, respectievelijk Piramide van de Zon, Piramide van de Maan en Piramide van de Draak. De hoogte van de eerste schat hij op 220 meter, waarmee hij een derde hoger zou zijn dan de Piramide van Gizeh in Egypte. Ze zouden ergens tussen 12.000 v. Chr en 500 v. Chr gebouwd zijn. Dat zou een heel nieuw licht werpen op de vroegste geschiedenis van Europa. Daarbij beweert de amateurarcheoloog dat hij een tablet heeft gevonden met het oudste Europese schrift.

Het onderzoek zou in 2012 moeten worden afgerond, maar de meeste archeologen spreken nu al van bedrog. Osmanagic claimde te hebben samengewerkt met een team archeologen uit Australië, Oostenrijk, Bosnië, Schotland en Slovenië, maar een aantal van de wetenschappers die hij bij naam noemt hebben verklaard niet aan het onderzoek te hebben meegewerkt en zelfs nooit op de plek van de opgravingen te zijn geweest. Goed aangeschreven archeologen uit Noord-Amerika en West-Europa, maar ook uit Bosnië zelf, noemen de hypothese absurd en misleidend. Bovendien beschuldigen ze Osmanagic ervan in zijn zoektocht naar bewijs échte archeologische schatten kapot te maken.

Een bezoek aan de opgravingen is toch wel de moeite waard, niet alleen vanwege de spannende gedachte dat het heel misschien toch wel eens piramides zouden kunnen zijn, maar ook omdat er wel degelijk interessante archeologische vondsten zijn gedaan. Zo zijn er resten van bestratingen gevonden en een uitgebreid netwerk van tunnels. De sites zijn niet makkelijk te vinden. Informeer bij het toeristenbureau van Visoko of het mogelijk is een rondleiding te krijgen.

Fojnica

Dicht bij de bron van de gelijknamige rivier ligt het dorpje Fojnica. In de middeleeuwen en de vroeg-Osmaanse tijd was het een belangrijke plaats en samen met Kraljeva Sutjeska het centrum van het katholicisme. Het franciscanenklooster van de Heilige Geest (Sv. Duh) staat op een heuvel boven het plaatsje. Het bijbehorende museum heeft duizenden boeken en manuscripten. Het belangrijkste stuk is Ahdnama, een decreet van sultan Mehmed Fatiha waarin de godsdienstvrijheid van de katholieken van Bosnië-Herzegovina wordt gegarandeerd. Het klooster en museum zijn niet altijd voor publiek geopend. Informeer bij het toeristenbureau in Fojnica. De plaats staat ook bekend als kuuroord.

Vranica en Prokoško meer

Voorbij Fojnica gaat de weg oostwaarts het Vranica gebergte in. Al snel is deze niet meer geasfalteerd. Na zestien kilometer is er een splitsing met daarbij een picknickplek met waterbron. Als u daar rechts aanhoudt komt u na dertien kilometer op een weg van Gornji Vakuf naar Novi Travnik, gaat u naar links, dan bereikt u na vijf kilometer het Prokoško meer. Aan dit fraaie bergmeertje waarin een bijzonder soort salamander leeft ligt een nederzetting van herders, die alleen in de zomer bewoond is. De oevers zijn populair bij picknickers en vissers en vormen een perfecte ondergrond om een tent op te zetten. Het meer is een goed uitgangspunt om te wandelen in het Vranica-massief. De 2100 meter hoge top Locika is ongeveer een uur klimmen, eerst door grasland en daarna door een rotsachtige omgeving. Vanaf de top kunt u bijna heel Midden-Bosnië overzien.