Tien km in oostelijke richting op een heuvel bij de Po staat de Basiliek van Superga, gesticht door Vittorio Amedeo II na de aftocht van de Fransen in 1706, gebouwd door Juvarra in 1717 in classicistische stijl. In de crypte liggen de graftombes van de Sabaudische vorsten (Huis Savoye) tot en met Carlo Alberto.

De residenties van het huis van Savoye

Vanaf het midden van de zestiende eeuw probeerde het huis van Savoye meer grandeur te geven door de bouw van paleizen, villa's en jachtsloten in en om Turijn. Nu zijn deze culturele en artistieke schatten, die in 1997 zijn uitgeroepen tot 'Werelderfgoed' van de UNESCO, nog volop te bewonderen. In Turijn staat het imposante Palazzo Reale uit de 17e eeuw, residentie van de koning van Italië tot 1865. Het oudere Palazzo Madama was eerst een fort en werd in de 17e eeuw omgebouwd tot woonpaleis. Palazzo Carignano was woonpaleis en later zetel van het eerste Italiaanse parlement. Castello Valentino aan de Po is in Franse stijl gebouwd. Buiten de stad aan de zuidwestzijde, staat het prachtige jachtslot van Stupinigi. Palazzina di Caccia di Stupinigi, piazza Principe Amedeo 7, Stupinigi-Michelino.

Het paleis ligt ca. 10 km van Turijn en is te bereiken met tram 4 van station Porta Nuova en verder met bus 41. Het is het mooiste van Piemonte. Een eenvoudig jachtslot werd in 1730 door Juvarra vergroot en verfraaid om als jachtslot te dienen voor Vittorio Amedeo II en om er grootse feesten te houden. Later is het de residentie geweest van Pauline Bonaparte en haar man, prins Borghese, die gouverneur was van Turijn. Na de val van Napoleon kwam het weer aan de Savoyes. Om het paleis ligt een groot wandelpark in Franse stijl.

De Savoyes, van graaf Biancamano tot de 'Meikoning'

De geschiedenis van het huis van Savoye, genoemd naar de Franse streek van die naam, viel samen met die van Turijn sind het huwelijk van Adelaide van Susa, markiezin van Turijn, met de zoon van Umberto Biancamano, hoofd van de dynastie der Savoyes. De feiten over Amedeo VI, de 'groene graaf', Amedeo VII, de 'rode graaf' en Amedeo VIII, 'de vreedzame', die de titel van hertog kreeg in 1416, zijn deels in legendes verborgen.

Emanuele Filiberto (1528-1580), bijgenaamd 'ijzeren hoofd', maakte Turijn tot hoofdstad van het hertogdom in 1563. Hij begon met een 'politiek van de artisjok', verwerving van steeds nieuwe kleine annexaties. Onder Vittorio Amedeo I (1587-1637), zijn zoon Carlo Emanuele II (1635-1675) en hun repectieve vrouwen en regenten, de energieke 'koninklijke dames' Christine van Frankrijk en Maria Giovanna Battista van Savoye-Nemours genoot de stad van ontwikkeling.

Met Vittorio Amedeo II (1666-1732) kregen de Savoyes de lang gewenste titel van koning van Sicilië in 1713, bij de Vrede van Utrecht, daarna van Sardinië (1720). Nadat de hoofdtak van de familie uitstierf met Carlo Felice (1765-1831), broer van Vittorio Emanuele I (1759-1824), werd Carlo Alberto (1798-1849), van de Carignano-tak koning. Zijn zoon Vittorio Emanuele II (1820-1878) werd de eerste koning van Italië in 1861. De laatste koning, Umberto II, de 'Meikoning', trad nadat de republiek was gesticht in 1946 af.

Castello di Rivoli, piazza Mafalda di Savoia, Rivoli. Web: www.castellodirivoli.org. Dit kasteel, gesticht in de 12e eeuw en eerst als fort gebouwd, was van de bisschop van Turijn, daarna van de hertogen van Savoye. Nu herbergt het een belangrijk museum van hedendaagse kunst, een origineel contrast in deze historische ambiance. Het oude gedeelte heeft een zaal gewijd aan Bacchus en Ariadne. Er is een ook aardig designcafé met terras.

Venaria reale, piazza della Repubblica 4, Venaria Reale. Web: www.lavenaria.it/web. Hoewel het gebouw tot 2006 met Europese steun in restauratie is, kan het paleis bezichtigd worden. De bouw werd begonnen in de 17e eeuw; Juvarra werkte eraan in de 18e eeuw. Hier werd de grootste tuin in Franse stijl van heel Piemonte aangelegd, 30 km in omtrek. De Galleria di Diana, 80 bij 12 m en 14 m hoog is in lumineuze barokstijl gebouwd. De kapel van Sant'Uberto heeft een koepel met trompe- l'oeil. Het grote park met vijvers zal spoedig weer in oude luister hersteld zijn.

Bij Venaria staat ook het jachtslot La Mandria, waar Vittorio Emanuele II zijn geliefde ontving.

Castello di Racconigi, piazza Carlo Alberto, Racconigi, prov. Cuneo, is te bereiken over autostrada 6, afslag Carmagnola, 40 km ten zuiden van Turijn. Alleen begeleid bezoek mogelijk. Het oude kasteel werd herbouwd tussen de 16e en 19e eeuw, het resultaat is een combinatie van barok en neoclassicistische stijl. De familie Savoye was gehecht aan dit gebouw, dat goed is geconserveerd.

Castello ducale d'Aglié, piazza Castello 2, Aglié. Bereikbaar via de autostrada 5, afslag San Giorgio Canavese, 25 km ten noorden van Turijn en dan nog 10 km. Alleen begeleid bezoek. Het gebouw vertoont veel stucwerk, marmer en verguldsel, fresco's en zelfs Etruskische vondsten, maar is wel aan restauratie toe. Een mooi park van 32 hectare omgeeft het kasteel, waarin een 16e-eeuwse fontein staat.

Castello di Moncalieri, Via del Castello 2, Moncalieri. Deze koninklijke residentie is in gebruik als kazerne van de carabinieri. Het is voor een deel voor publiek opengesteld

Binnenkort naar Turijn?