Het verleden kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden, al naar gelang de doelen en belangen van degene die het optekent. Lokale historici strijden onder andere over de etnische aard van de bevolkingsgroepen, de rol van de middeleeuwse Bosnische Kerk, de herkomst van de islam en de betekenis van de Joegoslavische president Josip Broz Tito. Wie er gelijk heeft is vaak niet vast te stellen, niet alleen omdat de feiten in de mist der geschiedenis vervaagd zijn, maar ook omdat geschiedschrijving per definitie nu eenmaal een kwestie van interpreteren is. In dit korte overzicht zal ik dan ook proberen verschillende visies op het verleden aan bod te laten komen.

Het eerste probleem waar iemand die een overzicht van de geschiedenis van een land wil schijven tegenaan loopt is waar deze te beginnen. In de meeste landen op de Balkan is het gebruikelijk de komst van de Slavische bevolking in de zesde eeuw als startpunt van de geschiedenis te kiezen. De middeleeuwse koninkrijken worden dan uitgebreid behandeld en gezien als de wortels van de moderne natie. De vijf eeuwen Osmaans bestuur stellen lokale historici voor als een soort ontijd, donkere eeuwen, waarin die natie ingeslapen is, en pas aan het eind van de negentiende eeuw – als de nationale staten ontstaan – weer ontwaakt.

De Bosnische moslims of Bosnjakken kennen juist weer meer waarde toe aan de Osmaanse tijd en zijn trots op de erfenis uit deze periode. Sommige zowel Kroatische als Servische (en trouwens ook Albanese) historici zien de Illyriërs, een groep stammen die voor de komst van de Slaven de westelijke Balkan bewoonde, als hun voorvaderen. Onlangs claimden enkele archeologen in de buurt van het stadje Visoko piramides ontdekt te hebben die op een nog oudere bewoning van het gebied zouden duiden. Volgens anderen zijn deze piramides echter doodgewone bergen, geschapen door de natuur. Wel is er vrij onomstreden bewijs, dat in het gebied tussen de Drina en de AdriatischeZee vanaf de midden steentijd (vanaf 12.000 jaar geleden) mensen woonden.