De joodse gemeenschappen kunnen in drie hoofdgroepen verdeeld worden, ieder met haar eigen afzonderlijke subgroepen. De joden uit Centraal-, West- en Oost-Europa worden Asjkenazim genoemd. Zij spreken van huis uit Jiddisch, een Hebreeuws-Duitse taal. De Sefardiem stammen oorspronkelijk af van de joodse gemeenschap uit Spanje uit de tijd van de ‘verdrijving’ (1492). De ouderen onder hen spreken nog Ladino, een Hebreeuws-Castilliaanse taal. De derde hoofdgroep wordt gevormd door de Oosterse joden. Zij woonden sinds verschillende verstrooiingen in de landen van het Midden-Oosten. De term Sefardiem wordt vaak, ten onrechte, ook gebruikt voor de Oosterse joden. De Jemenieten, de Irakezen, de Koerden, de Perzen, de Masjhadim, de Afghanen, de Boecharen, de ‘black Hebrews’, de Ethiopische joden en de Indiase Cochins hebben echter in gedrag weinig overeenkomstige kenmerken met de Sefardiem. Alleen de joden uit Noord-Afrika, zoals Marokko, Algerije en Tunesië, spreken Hebreeuws met hetzelfde accent als de Sefardische joden en houden er gelijksoortige godsdienstige rituelen op na. Verder zijn er in Israël nog een groot aantal niet-joodse gemeenschappen die ieder een eigen identiteit hebben, zoals de Karaïeten, de Samaritanen, de druzen, de bahais, de Arabische christenen en de Arabische moslims. Onmiddellijk na de onafhankelijkheid in 1948 woonden er 650.000 joden en 150.000 Arabieren in Israël. De meeste joden kwamen uit Oost-Europa. In vier jaar verdubbelde de bevolking, voornamelijk met joodse immigranten uit de Arabische landen. Momenteel telt Israël 7,2 miljoen inwoners, van wie 5,5 miljoen joden (76%), 1,4 miljoen moslims (20%), 170.000 christenen (2,5%) en 120.000 druzen (1,7%). Op de bezette westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook zijn geen recente volkstellingen geweest, maar men schat het aantal daar woonachtige Palestijnen op ongeveer 4 miljoen. De bevolking in Israël groeit momenteel met ongeveer 1,8% per jaar. Voor 88% komt dit door natuurlijke groei, de rest wordt gevoed door de komst van immigranten. Het geboortencijfer ofwel het aantal kinderen per vrouw ligt op 2,7 voor de joden; 2,65 voor de christelijke Arabieren; en 4,7 voor de islamitische Arabieren. Het geboortencijfer in de bezette gebieden laat een geheel andere trend zien. Op de westelijke Jordaanoever taxeert men het geboortencijfer op 6 en in Gaza op 8,5. Een smeltkroes van zoveel culturen levert onomkoombaar veel problemen op. De vele verschillende achtergronden van de joodse gemeenschappen leidden er aanvankelijk toe dat de Asjkenazische joden de vooraanstaande posities in het maatschappelijk leven gingen innemen. Het kwam tussen de bevolkingsgroepen niet tot de assimilatie, waarop vroegere regeringen hadden gehoopt. Pas in de laatste jaren zijn de verschillen in ontwikkelingsniveau en in sociaal-economische achtergrond tussen de Sefardiem en de Oosterse joden enerzijds en de Asjkenazim anderzijds aan het verdwijnen. Een aanwijzing hiertoe is dat het aantal ‘gemengde huwelijken’ tussen deze bevolkingsgroepen is gestegen tot boven de 35%. Thans is meer dan zestig procent van de Israëlische bevolking in de staat zelf geboren. Joden die in Israël zijn geboren worden ‘sabras’ genoemd. Belangrijke maatregelen om de kloof tussen de gemeenschappen te overbruggen werden in het onderwijs genomen om de gelijkheid van kansen voor iedereen te waarborgen. Een andere zeer belangrijke bron van integratie was het leger. Alle joodse jongeren van 18 jaar, ongeacht hun afkomst, nemen dienst in het Israëlische leger, beter bekend als het IDF (Israël Defence Forces). Jongens blijven drie jaar onder de wapenen; meisjes twee jaar. Mannen moeten ieder jaar maximaal 30 dagen op herhaling tot zij de leeftijd van 51 jaar bereiken. Ongetrouwde vrouwen kunnen tot hun 24ste verjaardag opgeroepen worden. Tijdens de diensttijd vervallen de verschillen in culturele achtergrond, zeker bij de huidige generatie, en richt men zich op een gemeenschappelijk ideaal: het verdedigen en opbouwen van Israël. Israëlische staatsburgers die in het leger ontbreken zijn de Arabieren. Men wil hen niet voor het dilemma plaatsen dat zij tegen andere Arabieren en Palestijnse vrijheidsstrijders moeten vechten. In tegenstelling tot de Israëlische Arabieren genieten de bewoners van de bezette gebieden geen democratische rechten. In deze gebieden zijn de Jordaanse en oude Engelse wetten gehandhaafd, aangevuld met militaire verordeningen. In de autonome gebieden die onder bestuur van de PLO staan zijn meer democratische regels van toepassing. De Palestijnen ervaren het Israëlisch bestuur over gebieden die nog niet zijn overgedragen aan de PLO als onderdrukkend. In het algemeen kiezen de Israëlische Arabieren partij voor hun broeders en zusters in de bezette en autonome gebieden. De meningsverschillen tussen de joodse en Arabische bevolkingsgroepen blijven vooralsnog talrijk.

Asjkenazische joden

De opbouw van het land kwam in deze eeuw voornamelijk tot stand door de inzet van joden uit Westerse landen. Velen van hen hadden een socialistische wereldbeschouwing. Zij werden Asjkenazim genoemd, wat letterlijk in het Hebreeuws ‘Duitsland’ betekent. Reeds in de 16e eeuw vestigden de eerste Asjkenazische joden zich in de vier heilige steden Jeruzalem, Tiberias, Hebron en Tsfat. Veel orthodoxe joden uit de Asjkenazische gemeenschap dragen nog dezelfde soort kleding die hun voorouders traditioneel in Europa droegen. Zij zijn herkenbaar aan de lange donkere jassen, de breedgerande hoeden met bontrand en de gekrulde zij-lokken (peyot) in het haar. De sterk antizionistische Natoerei Karta noemen zichzelf de ‘wachters van de stad’ en verwerpen het bestaan van de staat Israël.

Sefardische joden

De oorspronkelijke Sefardiem stammen af van de joden die in 1492 uit Spanje werden verdreven en zich vervolgens in de landen rondom de Middellandse Zee en op de Balkan vestigden, zoals in Turkije, Bulgarije en Griekenland. Zij worden dan ook Sefardiem genoemd, wat letterlijk in het Hebreeuws ‘Spanje’ betekent. De Maaraviem worden ook tot de Sefardiem gerekend. Zij komen uit de Noordafrikaanse landen. Tot in de 19e eeuw vormden de Sefardische joden de meerderheid van de bevolking. Zij woonden zowel in de heilige steden als op het platteland in Galilea. Uit deze gemeenschap stammen veel bekende rabbijnen.

Oosterse joden

De Oosterse of oriëntaalse joden stammen meestal uit families die uit Arabische landen moesten vluchten en daar onderdrukt werden. 121.500 Irakese joden werden na de onafhankelijkheid met de operatie ‘Ezra en Nehemia’ naar Israël gevlogen. Hun voorouders hadden sinds de Babylonische ballingschap in Irak gewoond. Zij wonen tegenwoordig vooral in ontwikkelingssteden en mosjawiem. De Jemenitische joden werden in 1949 met de operatie ‘vliegend tapijt’ vanuit Jemen naar Israël gevlogen. Zij brachten hun geheel eigen cultuur mee. De Bokharanen komen uit Oezbekistan, de Krimchaken uit de Krim en de Oerfali uit Zuid-Turkije. Tevens wonen er in Israël grote groepen Syrische, Koerdische, Afghaanse, Indiase, Perzische en Libanese joden. De mustarabs stammen af van joodse families die nooit in ballingschap zijn gegaan.

Karaïeten

De Karaïeten komen oorspronkelijk uit Iran en Irak en vormden reeds in de 9e eeuw een hechte gemeenschap. In 1948 werden velen van hen in de oude stad van Jeruzalem gedood door binnenvallende Jordaanse troepen. De huidige ongeveer 3000 leden tellende gemeenschap gelooft in de letterlijke onfeilbaarheid van de bijbel. Iedere interpretatie door huidige schriftgeleerden wordt van de hand gewezen. Zij wonen onder andere in Ashdod, Beersheva en Ramla.

Samaritanen

Rond Nabloes en Holon wonen ca. 600 Samaritanen. Zij beweren nakomelingen te zijn van de ‘tien verloren stammen’. Rond het begin van onze jaartelling was de gemeenschap veel groter (denk aan de bekende parabel van de ‘barmhartige Samaritaan’). Zij houden zich alleen aan de voorschriften van de thora (vijf boeken van Mozes). Hun heilige berg is de Gerizim, gelegen in de regio Nabloes. Ieder jaar offeren zij op deze berg het ‘paaslam’; geheel volgens voorschriften die in lang vervlogen tijden door de joden in Egypte werden opgesteld.

Israëlische Arabieren en Palestijnen

De Israëlische Arabieren vormen met 1.400.000 mensen de grootste minderheid in Israël. Zij bezitten 15% van het totale Israëlische grondgebied. Veel Israëlische Arabieren werken als boer op het land; veel van de verbouwde groenten verkopen zij in hutjes langs de doorgaande wegen. Ongeveer 80% van hen is soenniet, de rest is christen. De moslim-gemeenschap geniet rechterlijke autonomie in zaken van personenrecht. De meerderheid van de Israëlische Arabieren woont in Haifa en in het noorden. Een grote groep Arabische christenen woont in Nazareth. In Israël verblijven tevens christenen uit andere delen van de wereld, onder wie een grote groep Armeniërs. Ongeveer 4000 moslims zijn Circassiërs, die in de dorpen Kfar-Kana en Rechania in Galilea wonen. Zij emigreerden aan het eind van de 19e eeuw vanuit de Kaukasus naar Israël. In het dorp Kababir bij Haifa wonen ongeveer 1000 leden van de ahmadi-sekte. De Arabieren die in Israël wonen worden op deze website Israëlische Arabieren genoemd; de Arabieren die in de bezette gebieden wonen noem ik op deze website Palestijnen.

Bedoeïenen

In de Negevwoestijn wonen 23 bedoeïenenstammen. Aan het hoofd van iedere stam staat een sjeik. Een deel van hen leeft van de teelt van schapen, dromedarissen en geiten. Van oorsprong zijn de bedoeïenen een nomadisch volk uit Saoedi Arabië. Zij wonen nu vooral in de Negev- en de Sinaïwoestijn. Ondanks het bestaan van de huidige grenzen onderhouden de bedoeïenenstammen in de Negev- en de Sinaïwoestijn goede betrekkingen. Door hun hele geschiedenis heen waren de bedoeïenen nomaden die in karavanen door de woestijn trokken. Vandaar dat zij ook nu nog in tenten leven. Zij maken gebruik van twee soorten tenten: zwarte wintertenten van geitenhaar (geitenhaar is vet en laat geen water door) en zomertenten van schapenwol. In iedere tent zijn speciale vertrekken voor mannen en vrouwen. Terwijl de vrouw druk is met haar huishoudelijke taken, bereidt de man de traditionele koffie voor zijn gasten. Het bereiden van koffie is een belangrijk ritueel in de cultuur van de bedoeïenen. De kleding van een bedoeïen geeft zijn of haar status aan. Ongetrouwde vrouwen dragen bijvoorbeeld de kleur blauw in hun kleding (als bescherming tegen het kwade oog). De fraaie geweven stoffen en de kunstig vervaardigde juwelen van de bedoeïenen worden in het gehele Midden-Oosten bewonderd. De bedoeïenen leven van de opbrengsten van hun kuddes. De dieren leveren wol, vlees, brandstof (uitwerpselen), melk, boter en kaas. Geen wonder de bedoeïenen altijd op zoek zijn naar water en grasland voor hun kuddes. Met de toename van individueel grondbezit in de Negev en de Sinaï werden de bedoeïnenstammen gedwongen om eveneens te kiezen voor bepaalde stukken grond waarop zij kunnen leven. Veel stammen beschiken nu dan ook over eigen stukken grond. Op aandrang van de Israëlische regering hebben veel bedoeïenen hun rondtrekkende bestaan vaarwel gezegd en zijn in dorpen gaan wonen, met name in Galilea.

Druzen

In 18 dorpen in Galilea en op de Carmel wonen ca. 120.000 druzen. Zij vormen binnen de wereld van de islam een eigen sekte. In de 12e eeuw ontstond deze sekte in Egypte. De eigenlijke inhoud van hun geheime leer is alleen bij ingewijde priesters bekend (4% van de bevolking). Deze ingewijden zijn herkenbaar aan hun rode hoofddeksel. De niet-ingewijden dragen een wit hoofddeksel. De aanhangers van de islam hebben de druzen altijd als afvalligen beschouwd en dienovereenkomstig veelvuldig vervolgd. Als gevolg hiervan is er altijd een speciale band geweest tussen de druzen en de joodse bevolking. Deze band werd in 1956 formeel bevestigd toen druzische jongeren op eigen verzoek dienstplicht in het Israëlische leger gingen vervullen. Op de bezette Golanhoogvlakte wonen 20.000 druzen aan de voet van de berg Hermon. De meesten van hen voelen zich sterk verwant met hun volksgenoten in Syrië, een minderheid steunt openlijk de politiek van de staat Israël. Bovenal willen deze druzen echter blijven wonen in hun eigen dorpen en stadjes, zonder gestoord te worden door de internationale politiek. De meeste druzen zijn boeren. Opmerkelijk zijn de vele grote grijze containers die in het land van de druzen verspreid staan. ’s Winters verzamelt men in deze containers water; dit water gebruikt men in de zomer om de velden te irrigeren.

Bahais

In Israël wonen ca. 400 bahais. Zij werden in 1850 uit Perzië verjaagd. Het religieuze wereldcentrum van deze gemeenschap staat in Haifa. Zij prediken een wereldgodsdienst waarin gelijkheid en liefde centrale begrippen zijn. Boeddha, Mozes, Jezus, Mohammed en Vishnu erkennen zij als boodschappers van één en dezelfde God. Ethiopische joden Er wonen in Israël ongeveer 100.000

Ethiopische joden

De Ethiopische joden stammen af van een van de ‘tien verloren stammen’. Tijdens de operatie ‘Mozes’ in 1985 en de operatie ‘Salomo’in 1991 werden duizenden Ethiopische joden naar Israël overgevlogen. In de stad Dimona leven ongeveer 1500 ‘black Hebrews’. Zij zeggen af te stammen van een groep joden die 4000 jaar geleden Jeruzalem verliet.