Gemiddeld wordt deze boom zo’n 16 à 17 meter hoog, waarmee het nog niets bijzonders is in onze ogen. De stam maakt hem markant (reden om hem ook wel flessenboom of onderstebovenboom te noemen). Met een omtrek op de breedste plaats van zo’n 9 meter is de baobab gemakkelijk te herkennen, temeer omdat de stam in veel gevallen grillig van opbouw is, alsof er een aantal stammen met elkaar vergroeid is.

De boom en zijn producten worden voor velerlei doeleinden gebruikt. Hij kan gemakkelijk (enkele) duizend(en) jaren oud worden en wordt bijna nooit omgehakt, tenzij hij dood is. Veel dorpen en compounds zijn rond een baobab gebouwd.

Vanwege de vele gebruiksmogelijkheden is de boom van onschatbare waarde voor de inlandse bevolking. De schors bijvoorbeeld, wordt gekookt om er een bestrijdingsmiddel van te maken tegen malaria. Van dezelfde schors worden stroken afgetrokken om er iets mee vast of dicht te binden en de handige Gambiaan maakt van die stroken zelfs kleding. Verder wordt de bast gebruikt als verpakkingsmateriaal voor iets wat langer bewaard moet blijven.

Nu kunt u zich afvragen waarom de boom niet dood gaat nadat men hem van de schors heeft ontdaan. De belangrijkste reden dat een baobab zo oud wordt is gelegen in het feit dat de boom in staat is nieuwe schors aan te maken waardoor parasieten geen kans krijgen in de kern van de boom door te dringen wat bij veel andere bomen onverbiddelijk de dood van de boom tot gevolg zou hebben.

De vruchten van de baobab zijn steenachtig, maar zowel het vruchtvlees als de zaden zijn eetbaar. Gemengd met water en suiker wordt het sap van de vrucht gebruikt als middel ter bevordering van de bloedsomloop en ook de stoelgang wordt erdoor gestimuleerd. Niet te veel van snoepen dus.

Maar voordat men aan het sap van de vrucht toe is, moet er nog wel iets gebeuren. Zoals gezegd, de vrucht is steenachtig en er moet een zwaar voorwerp aan te pas komen om hem te openen. Om dat zodanig te doen dat alle bestanddelen onbeschadigd tevoorschijn komen, is een hele kunst. Voor de apen, want die zijn ook verzot op de vruchten, is dat geen probleem. Ze slaan met de vrucht op een steen, net zolang tot er een gaatje ontstaat waaruit het sap komt.

Als het sap gedronken is, wordt de vrucht op dezelfde manier verder gesloopt. De vruchten hebben dan ook de inlandse bijnaam ‘apenbrood’. Hiermee is de naam apenbroodboom meteen verklaard.

De eetbare bladeren worden gebruikt om een middel tegen reumatiek van te maken, de bloemen dienen als decoratie. Als er een baobab dood gaat of om een andere reden omgehakt moet worden, dan worden de stam en sommige dikke takken gebruikt om er kano’s en zelfs vissersboten van te maken. Wat er daarna nog van overblijft, dient als brandhout.

Over een boom die zo daadwerkelijk deel uitmaakt van het dagelijks leven in Gambia, zijn natuurlijk ontelbare legenden in omloop. Zo schijnt men vroeger de lijken van misdadigers, die onwaardig waren bevonden om in een gewoon graf gelegd te worden, in de uitgeholde stam van de baobab ‘begraven’ te hebben. De reizende griots (geschiedenis-dóórvertellers, te vergelijken met troubadours en minstrelen) mochten in de stam van de boom uitrusten van hun reizen. De verhalen gaan niet zo ver dat er duidelijkheid komt over de vraag of er in zo’n geval sprake was van dezelfde baobab.