Noorwegen heeft een muziektraditie. Tijdens de Vikingperiode werd muziek vooral gespeeld aan het hof of op de boerderijen van de hoofdmannen ter vermaak van belangrijke mannen en gezelschappen. De komst van het Christendom rond 1000 na Chr. bracht kerkelijke en gregoriaanse muziek met zich mee. In de late middeleeuwen en daarna ontwikkelde zich een eigen Noorse volksmuziek.

Het zingen zonder gebruik te maken van woorden (tulling) is een opvallend fenomeen in de Noorse volksmuziek. De zanger improviseert vaak met snelle en ritmische passages, die soms lijken op instrumentklanken. Deze muziek lijkt een beetje op de mondmuziek uit Ierland en Schotland. De lokk is een vorm van traditionele zang, waarmee het vee in de bergen naar de boerderijen werd gelokt.

Een typisch Noors muziekinstrument is de Hardanger viool (hardingfele), een mooi versierde viool met melodie- en resonantiesnaren, waardoor het instrument galmt. De Hardanger viool is het nationale instrument. Een vroege maker van de Hardanger viool is Isak Nilssen Botnen (1669-1759) uit de provincie Hardanger, de streek waar de viool zijn naam aan heeft ontleend.

De langleik is een snaarinstrument dat veel weg heeft van een citer en een hakkebord. Andere oude Noorse muziekinstrumenten zijn de mondharp, de ramshoorn en de houten hoorn. Veel van het tegenwoordige Noorse volksrepertoire stamt uit de 19e eeuw, maar de wortels van deze muziek zijn veel ouder.

Bekende Noorse componisten

De oude Noorse muziek was een inspiratiebron voor grote Noorse componisten. Tot de bekendste Noorse componisten rekenen we Waldemar Thrane (1790-1828), Ole Bull (1810-1880), Rikard Nordraak (1842-1866), Edvard Grieg (1843-1907) en Knut Nystedt (1915-).

Componist en violist Thrane componeerde de eerste Noorse opera: Singspiel Fjeldeventyret (1824). Zijn toepassing van elementen uit de volksmuziek in zijn composities is richtgevend geweest voor veel musici na hem. Bull was een opmerkelijk violist. Hij probeerde in 1852 in Pennsylvania een Noorse socialistische kolonie te stichten, een project dat mislukte. Zijn bekendste compositie is Saeterjentens Sendag. Nordraak leefde slechts kort en liet geen groot oeuvre achter. Hij componeerde het Noorse volkslied ‘Ja, vi elsker dette landet’, naar een tekst van de schrijver Bjørnstjerne Bjørnson.
Edvard Grieg is één van de bekendste Noorse componisten. Hij verwierf wereldfaam met zijn heftige en romantische muziek en composities als Peer Gynt en het Pianoconcert in A-minor. Hij bezocht enkele malen Nederland en werd hier zeer enthousiast onthaald, zoals in 1883 in Arnhem.
Dirigent, componist en organist Nystedt is één van de weinige moderne componisten waarvan het werk over de gehele wereld wordt uitgevoerd.

Noorse muziek: joik en jazz

Tot de meest bekende zangeressen van Noorwegen behoort de kritische zangers Mari Boine. Ze is sterk beïnvloed door het ‘joiken’, het monotoon Sàmi-zingen zonder instrumentale begeleiding. Mari Boine voegde drums en buitenlandse ritmes aan de ‘joik’ toe en brak internationaal door. Ze zet zich af tegen de Noorse invloeden, die de Samen onderdrukten.

Veel Noorse muziek heden ten dage is Anglo-Amerikaans georiënteerd. Bekende recente muzikanten zijn onder andere Lene Marlin, Turboneger en Röyskopp. De laatste wonnen een MTV-Award. De Noren zijn gek op jazz, dat wil zeggen een klein deel van het muziekminnende publiek. In Noorwegen ontwikkelde zich een eigen jazzsound, die internationaal erkend is. Dat is mede te danken aan de studenten van het Trøndelag-conservatorium.