Wie in Servië een gesprek aanknoopt over de geschiedenis, zal mogelijk snel verstrikt raken in een wirwar van mysterieuze middeleeuwse koningen, bloedige veldslagen in het oude Europa, ronkende historische mythes over de herkomst van Slavische volkeren en eventueel zelfs samenzweringstheorieën. Het is daarbij niet eenvoudig om het kaf van het koren te scheiden: veel geschiedenis van Servië is sterk gekleurd door de gebeurtenissen tijdens recente oorlogen op de Balkan. Tevens heeft het Miloševic-regime de geschiedenis versmolten met nationalistische propaganda, waardoor het verleden besmet is voor Miloševic’ voormalige tegenstanders en onherstelbaar vervormd voor zijn voormalige aanhangers.

Daarnaast heeft Servië, in tegenstelling tot “oude staten” als Nederland of Frankrijk, geen coherente geschiedenis waarin de staat als zodanig altijd bestaan heeft. In de Middeleeuwen was er een groot Servisch rijk, in de vroegmoderne tijd was Servië slechts een provincie van het Osmaanse (Turkse) Rijk en in de negentiende eeuw bestond er wel een landje dat Servië heette, maar de toenmalige grenzen van die staat lagen elders dan waar ze nu liggen. In de twintigste eeuw probeerden Kroaten, Serviërs en andere Balkanvolkeren aanvankelijk bij elkaar te blijven in een multinationaal Joegoslavië, om het vervolgens weer uiteen te laten vallen tijdens een burgeroorlog. Dat is, in het kort, de geschiedenis van het land dat nu Servië heet.

Zodoende is de Servische geschiedenis een verhaal over meerdere volkeren in politieke, economische en culturele allianties. Sommige Serviërs spreken wel eens over hun land als de “navel van de wereld”. De metafoor kan uiteraard slaan op de welbekende Balkanliefhebberij om de eigen cultuur te pre-senteren als “de wieg van de beschaving”, maar ook op de centrale ligging van het land. Wie de kaart van de wereld openlegt, ziet dat het Zuidoostelijk Europese schiereiland, ofwel de Balkan, verschillende grotere culturen verbindt. In het westen staat de Balkan in contact met de Mediterrane cultuur, in het Zuiden met de Islamitische. Boven in het Noorden van de Balkan is de cultuur beïnvloed door de Centraal-Europese Habsburgers die er eeuwen heersten. En dan blijft altijd de sterke band met de Panslavische orthodoxe cultuur van Rusland, waarmee vooral Servië zich graag associeert.

Om een lang verhaal kort te maken: de Servische geschiedenis laat zich niet eenvoudig beschrijven. Wie het toch aandurft, zal echter veel meer leren over de grote verscheidenheid, de vele gezichten en de culturele rijkdom van de Balkanregio.