Vanaf de gedeeltelijk door ministeries omsloten en aan de haven gelegen Praça do Comércio, lopen rechte straten omhoog naar de Praça Dom Pedro IV, een plein dat in de volksmond het ‘Rossio’ wordt genoemd.

In de schaduw van de arcaden van de Praça do Comércio is sinds 1782 café Martinho da Arcada gevestigd. Dat zou niets bijzonders zijn, ware het niet dat dit het etablissement is waar de beroemde Portugese schrijver en dichter Pessoa in de jaren twintig van de vorige eeuw veel van zijn werk heeft geschreven.

Het Rossio vormt met zijn grand cafés en restaurants het eigenlijke hart van de stad. U vindt er onder andere het in Jugendstil ingerichte Café Suiça, Lissabons ‘Americain’. Het geschreeuw van de lotenverkopers wordt er overstemd door het verkeer en tussen het gekletter van de fontein glippen soms flarden van de kreten van de kastanjeverkopers: ‘Quentes e boas’, warm en lekker.

Je kunt er voor een paar euro je schoenen tot spiegels laten poetsen. Tussen de terrasstoelen scharrelen zigeunerkinderen die u met hun grote donkere ogen soms minutenlang vragend aankijken: ‘Por favor…’.

Bairro do Castelo

De oorspronkelijke stadskern van Lissabon strekt zich uit ten oosten van de wijk A Baixa. Dit Centro Antigo zoals het ook wel wordt genoemd, vertakt zich als een spinnenweb tussen het St. George-kasteel (Castelo de São Jorge) dat hoog boven de stad uittorent, en de lager gelegen kathedraal van de stad, de Sé; dit zijn ook gelijk de twee belangrijkste bezienswaardigheden van de Bairro do Castelo.

Dit oude stadskwartier is ontstaan tussen de 9e en 12e eeuw en heeft nogal geleden onder de aardschokken van 1531 en 1755. De huidige bebouwing dateert dan ook voornamelijk uit de afgelopen tweehonderd jaar.

Alfama

Het woord ‘schilderachtig’ lijkt een tot het bot toe afgekloven cliché, maar wie door deze prachtige oude Moorse wijk slentert, komt daar toch weer bij uit. Alfama bestaat uit een labyrint van nauwe, door trappen met elkaar verbonden straten en door oude, vermoeide huizen omsloten pleinen met een hemel van proper wasgoed. In doodlopende steegjes wordt ’s morgens vanaf een paar stalletjes groente verkocht; als de zeewind 's avonds de ergste warmte heeft verdreven, wordt er op straat op gloeiende kolen vis gegrild.

Achter openstaande deuren gapen donkere trapgaten die het labyrint van Alfama compleet maken. Je kunt er snuffelen in ouderwetse winkeltjes weggestopt in donkere alkoven. Of op de grote dagelijkse vlooienmarkt, de Feira da Ladra, datgene terugvinden wat je een paar dagen geleden bent ‘kwijtgeraakt’ – de kleine criminaliteit in Lissabon blijft een grote zorg.

Alfama telt talloze restaurantjes en fadohuizen, etablissementen waarin het traditionele Portugese volksgevoel betrekkelijk authentiek in eten en muziek wordt omgezet. Alfama is de oudste wijk van Lissabon. Er zijn nog restanten te vinden van een Romeins theater (waarschijnlijk ooit ter meerdere glorie van keizer Nero gebouwd) en delen van een Moorse vesting.

Dit deel van de stad heeft betrekkelijk weinig geleden onder de aardbevingen in het verleden waardoor er nog veel huizen staan uit de 17e en 18e eeuw, maar er zijn ook nog 16e-eeuwse geveltjes te bewonderen.

Bairro Alto

Met Alfama en de Bairro do Castelo vormt de Bairro Alto (‘het oude kwartier’) het hart van het oude Lissabon. Toen de aarde zich in 1755 opende, zonk het oorspronkelijke centrum van de stad met inbegrip van het koninklijk paleis weg in de rivier. De hoger gelegen stadsdelen liepen weliswaar schade op, maar bleven gespaard.

De Bairro Alto is dan ook net zo’n authentieke wijk als Alfama. Het grote verschil is dat dit stadsdeel, dat ten westen van A Baixa ligt en in het noorden wordt begrensd door het centraal station, meer allure heeft, minder volks is.

De Bairro Alto wordt vanwege zijn prachtige, intieme pleintjes, talloze boekwinkels, antiquariaten, galeries, literaire cafés en een heus mini Eiffeltoren wel het ‘Parijs van Lissabon’ genoemd.

De toren is gebouwd door de Franse ingenieur Gustave Eiffel.

Het zou voor de hand hebben gelegen wanneer Eiffel ook de Elevador Santa Justa zou hebben gebouwd, de 45 meter hoge stadslift die de Rua do Ouro verbindt met het hoger gelegen Largo do Carmo. Maar de consessie ging naar de Portugees Raul Mesnier de Ponsard. Vanaf het bovenste plateau van de lift heb je een schitterend uitzicht over de oude stad.

Belém

Op de zuidelijke helling van het grote stadspark van Lissabon, het Parque Florestal de Monsanto, ligt de meest westelijke stadswijk Belém. Duidelijk is dat deze wijk is ontstaan in Portugals rijke dagen, dat wil zeggen de 15e tot 16e eeuw. Hier zijn de twee belangrijkste historische gebouwen van de Portugese hoofdstad te vinden: het Hiëronymus-klooster (Mosteiro dos Jeronimos) en de befaamde Belém-toren (Torre de Belém). Verder het Rijtuigenmuseum (Museu dos Coches) en het Archeologisch Museum (Museu Arquelogico).