Met de instelling van een vrijhaven door paus Clemens XII in 1732 groeide de stad met nieuwe wijken. De spoorwegen gaven eind 19e eeuw een nieuwe impuls voor haven- en handelsfuncties. Thans is het een belangrijke veerhaven voor de diensten op ex-Joegoslavië, Griekenland en het Midden-Oosten. Er is scheepsbouw, machine-industrie en olieraffinage (Falconara), chemische en farmaceutische industrie. Ancona heeft een grote vissersvloot. Voor het toerisme zijn vooral de ten zuiden gelegen badplaatsen van de ‘Riviera del Cónero’ belangrijk. Er is een interessant Archeologisch Museum, een pinacotheek, theater etc.

Manifestaties: Salone Nautica dell’Adriatico in april en de Fiera Internazionale della Pesca in juni; zeilraces.

Bezienswaardigheden

Uit de oudheid: de Boog van Trajanus aan de haven, resten van het Amfitheater bij Piazza del Senato, onder de Ciriacokerk.

De belangrijkste gebouwen uit de Middeleeuwen zijn de kathedraal San Ciriaco en de Santa Maria della Piazza.

Het Palazzo della Prefettura is uit de tijd van de koopmansrepubliek (ca. 1500).

Piazza della Repubblica, is het centrale plein aan de haven, met de S.s. Sacramento (16e-18e eeuw) en het Teatro delle Muse. De Corso Garibaldi leidt naar Piazza Cavour, over de Viale della Vittoria met brede trap tot zee komt men in de

Via della Loggia met Palazzo Giovanelli Benincasa uit 1450 met gotische biforen en de Loggia dei Mercanti met sierlijke gotisch-Venetiaanse gevel, door Orsini in de 16e eeuw gemaakt en versierd met beelden. Tibaldi maakte de zaal, die met beelden versierd is. Verderop staat de Santa Maria della Piazza uit de 13e eeuw, gebouwd op een oudere kerk uit de 5e/6e eeuw. De gevel is bijzonder, met blinde bogen uit 1210 en een portaal. Het drieschepige interieur heeft een verhoogd presbyterium uit 1233. Er zijn delen van de vroegere kerk, o.a. een mozaïekvloer, blootgelegd.

Piazza del Plebiscito: schilderachtig langwerpig plein. Hier staat het Palazzo del Governo met 15e-eeuwse toren, een portaal met spitsbogen en sierlijke vensters en een renaissancistische arcade uit 1470. Achter het plein bevindt zich een standbeeld van Clemens XII uit 1738, met trap naar de San Domenico (18e eeuw). In deze kerk zijn werken van Titiaan en Guernico. Dicht bij de kerk, links staat de Arco Ferretti, een stadspoort uit 1221 op muurresten uit de 9e eeuw.

De Via Pizzecolli leidt van het Palazzo del Governo omhoog door de oude wijk. Links staat het Palazzo Bosdari (1550), waarin de Pinacoteca Civica en de Galleria d’Arte Moderna. (Open: 9-19, zo. 15-19, ma. 9-13 uur ). Er is o.a. werk te zien van Crivelli, Neri di Bicci, Titiaan, Lotto, A. del Sarto, Guernico en Pomarancio. Verder omhoog rechts verrijst de S. Francesco delle Scale met een grandioos gotisch-Venetiaans portaal, rijk aan beelden en reliëfs, gemaakt door G. Orsini in 1454. Binnen is de ‘Assunta’ van Lotto te zien (1550).

Verder aan het Piazza Stracca staat links het Palazzo degli Anziani, een deels 13e-eeuws gebouw met een portaal uit 1571. Daarachter het 16e-eeuwse Palazzo Ferretti met daarin het hoogst belangwekkende Museo Archeologico Nazionale delle Marche. Het is vooral een archeologische collectie, van prehistorie t.e.m. de Romeinse tijd, en bevat vondsten uit de necropoli van de Picenen (8e-5e eeuw v.C.), Attische vazen, de drievoet van Amandola, Gallische gouden voorwerpen, Etruskische bronzen, sieraden uit de hellenistische tijd, Romeinse mozaïeken en beelden.

Aan het Piazza del Senato staat het middeleeuwse Palazzo del Senato met biforen en verder de 16e-eeuwse kerk San Pellegrino met koepel en een byzantijns kruisbeeld uit de 13e eeuw. Vanaf de Colle Guasco heeft men een prachtig uitzicht.

Wandeling door oud-Ancona: (ca. een halve dag)

Van de Piazza della Repubblica bij de haven, langs de Trajanusboog – Via della Loggia met Loggia dei Mercanti en de S.M. della Piazza – Piazza del Plebiscito – Via Pizzacolli met S., Francesco delle Scale en Museo Nazionale delle Marche. Tot besluit bezoek aan de San Ciriaco.

Excursie:
Op 13 km afstand naar het zuiden ligt het badplaatsje Portonovo, over een route met fraaie uitzichten, aan de voet van de Monte Cónero. Hier ligt op een eenzame plek boven zee het mooie Romaans-byzantijnse kerkje Santa Maria di Portonovo.