Antofagasta begon z’n geschiedenis nauwelijks meer dan een eeuw geleden, in 1869 als de Boliviaanse haven Peñablanca. Niet ver van de Boliviaanse zilver-uitvoerhaven Cobija (nu verlaten) werd hier nitraat verscheept uit het binnenland. In 1870 werd de Caracoles zilvermijn onder Calama ontdekt, waarvan de ertsen vanuit Peñablanca werden verscheept. In 1871 werd de plaats door Bolivia als belangrijke haven erkend en omgedoopt in Antofagasta. De stad had toen 300 inwoners en water moest vanuit Tocopilla per schip worden aangevoerd. Omdat de bloeiende nitraatmijnbouw geheel in concessie was gegeven aan Chileense, Duitse en Engelse industriëlen en de bevolking voor de overgrote meerderheid Chileens was lieten conflicten tussen Chili en Bolivia niet lang op zich wachten. In 1879 begon Chili de Pacifische Oorlog en veroverde het Grote Noorden op Bolivia en Peru (zie pagina 141). Eenmaal in Chileense handen werd de nitraatmijnbouw uitgebreid en spoorwegen naar Salta (Argentinië) en Oruro (Bolivia) aangelegd. Na de instorting van de nitraatwinning nam de kopermijnbouw snel in omvang toe en werd Antofagasta het economische centrum van het noorden. De stad is de laatste decennia razendsnel gegroeid, maar is nog grotendeels afhankelijk van de mijnbouw in het achterland. Kopermijn La Escondida is snel op weg de grootste kopermijn van Chili te worden. Interessant is een bezoek aan de afslagwerf van de mijn net ten zuiden van Antofagasta, aan de weg naar Coloso. Overigens moest tot voor kort alle drinkwater voor de stad vanuit de Andes (ca. 200 km hier vandaan) met pijpleidingen worden aangevoerd. Onlangs is men echter begonnen met de bouw van een zeewater-ontziltingsinstallatie, ten noorden van Antofagasta.

Bezienswaardigheden Antofagasta

Antofagasta’s centrum is een relatief compacte rechthoek van ongeveer 7 bij 7 straten langs de oude haven; hier liggen vrijwel alle belangrijke gebouwen en bezienswaardigheden.

Centrum is de Plaza Colon met provinciehuis, theater, kathedraal en postkantoor. Op de plaza helaas geen terrasjes, maar wel een kopie van de Big Ben, een klokkentoren die door de Engelse kolonie aan Antofagasta werd geschonken.

Ten noorden van de Plaza Colon ligt de ‘barrio historico’ (de historische wijk) met het oude stationsgebouw en kantoren van de mijnmaatschappij waar het nitraat werd overgeladen en verscheept in de oude haven. Enkele gebouwen zoals die van de kustwacht, havenautoriteiten, de oude douane en het station Antofagasta – Bolivia zijn tot nationale monumenten verklaard, maar de rest is vervallen of afgebroken en vervangen door moderne kantoren. Voor geïnteresseerden in de geschiedenis van de streek is het in het oude havengebouw gevestigde Regionaal Museum zeer de moeite waard; openingstijden: nov.-mrt., di.-za. 10.00-13.00 uur, 16.00-19.00 uur; zo. 10.00-13.00 uur; de rest van het jaar ’s avonds eerder dicht.

Vergeet niet even een kijkje te nemen bij de pittoreske vismarkt aan de noordkant van de oude haven. Honderden pelikanen komen af op het visafval van de bootjes, en brutale pelikanen pikken de vis haast van de marktkraampjes weg; een fantastisch schouwspel!

Ten zuiden van het centrum ligt ingesloten door de straten Ossa, Uribe, Matta en Maipu de grote overdekte ‘Mercado Municipal’, met artesanía-stalletjes aan de zijkant.

Voor zwemmen langs de kust zijn de stranden ten zuiden van Anto-fagasta het geschiktst: enkele kilometers ten zuiden van de stad ligt het balneario municipal (zwembad) en enkele stranden met restaurants en terrasjes (neem een taxi-colectivo of stadsbus richting zuiden).

De moeite waard is verder een bezoek aan het Monumento Natural La Portada, een natuurlijke rotsboog in zee, een eindje buiten het centrum gelegen, en hét symbool van Antofagasta. Erosie door de zee heeft hier prachtige vormen in steile kalkkliffen uitgeschuurd. Een trap gaf toegang tot de strandjes onderaan de steile kliffen, maar was twee jaar gesloten voor publiek vanwege instortingsgevaar (vraag in Antofagaste na of de klif weer is opengesteld). In elk geval ligt bovenop de rand een restaurant met schitterend uitzicht op de boog, waar je heerlijke visgerechten kunt eten. La Portada ligt 16 km ten noorden van Antofagasta en is bereikbaar met colectivo nr. 20 vanaf de hoek Latorre/Prat, of bussen naar Mejillones of Tocopilla, die hier passeren. Net ten noorden van La Portada ligt -Caleta Juan López, een kleine baai met familiestrandje, heerlijk relaxed, en met overnachtingsmogelijkheid in Hostería Sandokán (C; $ 15.000; geen drinkwater in Juan López!).