De busrit van Jinotega naar Matagalpa is bergachtig en zeer de moeite waard. Gedurende ruim een uur kronkelt de weg zich omhoog en weer naar beneden, terwijl een prachtig landschap aan je voorbij trekt. Kom je vanaf Managua via de Pan-Amerikaanse snelweg, dan passeer je bij El Madroño de grens van het departement Matagalpa.

De stad ligt 130 km van Managua op een hoogte van 681m en heeft 110.000 inwoners. Over de betekenis van Matagalpa doen verschillende verhalen de ronde. In het Nahuatl zou het ‘de belangrijkste leider’ betekenen maar men adopteerde een van de andere achterhaalde betekenissen: stad van de tien huizen. Dit is ook weergegeven in het stadswapen. In 1851 stond Matagalpa met vijfduizend inwoners nog bekend als dorp. Elf jaar later volgde op 14 februari de benoeming tot stad. In deze periode van ‘goudkoorts’ trokken duizenden gelukzoekers via Nicaragua naar Californië. Velen keerden onverrichter zake weer terug. Vooral in het noorden bleven veel mensen hangen om een nieuw bestaan op te bouwen, vaak in de koffieteelt. De omgeving van Matagalpa ligt op een geschikte hoogte voor de productie van dit gouden graan. Die productie kwam dan ook snel op gang. Economisch is koffie van het grootste belang. Hierop volgen veeteelt en de verbouw van granen.

Matagalpinos houden wel van een feestje en ze grijpen menige gelegenheid aan om er een te vieren.

Op 14 februari gedenkt men dat Matagalpa in de ‘stadsstand’ verheven werd. Het is een typisch volksfeest met een koninginneverkiezing en volop eten en muziek. Rond deze datum wordt ook de Nicamermarkt georganiseerd met culturele exposities, typische gerechten en artesanías.

In de vierde week van augustus valt La Feria del Maíz, het maïsoogstfeest met een jaarmarkt waar verschillende lekkernijen van maïs te krijgen zijn. Een van de hoogtepunten is de verkiezing van de maïskoningin.

De naamdag van patroonheilige Virgen de la Merced is 24 september. Naast een processie door het centrum van de stad treden er die dag artiesten op en steekt men vuurwerk af. De patroonsfeesten lopen van 15 tot 25 september, parallel aan een agrarische markt en het Festival van Polkas, Mazurkas en Jamaquellos, regionale dansen van Europese herkomst met inheemse invloeden.

Op 12 oktober is er een jaarmarkt ter ere van El día de la Raza, de dag van de ontdekking van Amerika. Men voert boerendansen op, bereidt typische lokale gerechten en exposeert primitieve schilderkunst. De inheemse sfeer voert deze dag de boventoon. Verder is er in november nog de koffiemarkt en een Bierfestival in Selva Negra, gebaseerd op de oktoberfeesten in Duitsland.

De regionale kleding, manteado, bestaat uit een witte blouse op een witte broek of lange rok. Mannen dragen daarbij een hoed van palmblad en caites, ruwlederen schoenen; vrouwen kleurrijke haarversieringen.

Inheemse vrouwen in El Chile maken geweven en lederen tassen. Dit dorp ligt 30 km van Matagalpa en de bewoners zouden afstammen van de Matagalpas of Chibchas. Het bekende zwarte keramiek komt oorspronkelijk uit Jinotega. Een familie uit deze stad trok naar Matagalpa en introduceerde hier het specifieke bakproces. De handgemaakte producten van klei krijgen een zwarte kleur door een speciale manier van afbakken.

De stad wordt van noord tot zuid in tweeën gedeeld door de Río Grande de Matagalpa. Deze rivier is na de Río Coco de langste van het land. Het centrum van de stad heeft twee belangrijke pleinen; Parque Rubén Darío, voorheen Plaza de Laborío, en Parque Mo-razán waartussen twee hoofdstraten lopen. De belangrijkste markt ligt echter in de wijk Güanuca. Hier komen boeren uit de omgeving hun producten verkopen.

Bezienswaardigheden

De Catedral de Matagalpa, gewijd aan San Pedro, ligt aan het Parque Morazán, maar aan de noordkant in plaats van de oostelijke zijde. De hoofdingang is zoals gebruikelijk wel naar het westen gericht. De bouw van de kerk is in 1874 ter hand genomen door jezuïeten. Zij waren in 1871 uit Guatemala verbannen en vestigden zich in León en Matagalpa. Mensen uit alle lagen van de bevolking hielpen met de constructie. Op 29 juni, de naamdag van San Pedro, werd de eerste steen gelegd. In 1923 is de kerk tot kathedraal verheven en bij het hoofdaltaar is dan ook de bisschopszetel te zien. De klok is in 1917 door Duitsland gedoneerd en in delen aangeleverd. Het is een schitterend barok gebouw met dito bewerkt plafond en preekstoel. De houtbewerking achter in de kerk is van een bijzondere eenvoud. Een twee jaar oud beeld van stadspatrones Virgin de Mercedes staat in een zijkapel. Het oude heiligenbeeld uit Spanje staat nu achter de schermen.

Aan de oostkant van het plein staat het witte, dynamische monument Los Héroes y Mártires met drie strijders in de aanslag. Het is een eerbetoon aan de gevallenen in de revolutionaire strijd.

Het mintgroene Palacio Episcopal (bisschoppelijk paleis) uit 1915 ligt westelijk van het plein en wordt gebruikt door het San Luíscollege.

Iglesia San José, voorheen Iglesia de Laborío of Iglesia de Dolores, is gebouwd in 1751 en was het hoofdkwartier van opstandige inheemsen in 1881. In 1917 is het gerestaureerd en geregistreerd als franciscaner parochie. In de kerk zijn de restanten begraven van een van de eerste vier monniken die in Matagalpa arriveerden. Achterin staat een barok altaar van fraai bewerkt hout.

Iglesia Molagüina of Iglesia San Felipe is gebouwd tussen 1751 en 1873. Vanaf de noordoosthoek van Parque Darío twee blokken oost en twee blokken noordwaarts.

Matagalpa is de geboortestad van sandinistenkopstuk Carlos Fonseca Amador. Het huis waar hij het levenslicht zag, is ingericht als museum. In Casa museo del comandante Carlos Fonseca heroe national staan panelen waaraan foto´s en documenten hangen. Het materiaal houdt verband met zijn turbulente leven. Fonseca was een begaafd student en stond in 1962 aan de wieg van het FSLN. In een tweede ruimte staan enkele vitrines met persoonlijke eigendommen. Zijn levensbeschrijving is op de muur in het Spaans te volgen. De toegang is vrij maar een donatie stelt men op prijs. Vanaf de zuidoosthoek van Parque Darío één blok oost, aan de rechterkant op de hoek. Openingstijden zijn op maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 12.00 en van 14.00 tot 17.00 uur.

Casa municipal de cultura y museo del café ligt anderhalf blok zuid in de middelste straat die loopt vanaf het Parque Morazán, links. Het is een klein museum met een collectie archeologische vondsten uit de regio. Ook hangen oude foto’s van Matagalpa aan de muur en wordt er het een en ander verteld over koffieproductie. Een Spaanstalige gids is graag bereid het proces uit te leggen aan de hand van de apparatuur die staat opgesteld. Er hangen ook Nederlandse teksten met uitleg van de organisatie Max Havelaar. Boven is het Casa de Cultura gevestigd. Men geeft er muziek-, dans- en schilderlessen. Geopend van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 12.00 en van 14.00 tot 17.00 uur. De entree is vrij maar een gift is natuurlijk van harte welkom.