Požarevac en Smederevo

De geboorteplaats van Slobodan Miloševic ligt in een vrij vlak gebied, niet ver van het punt waar de Velika Morava in de Donau uitstroomt. Požarevac lijkt niet erg op toerisme te zijn ingesteld en dat is eigenlijk vreemd, als je bedenkt dat de Romeinse stad Viminacium hier vlakbij ligt. In het centrum is een groen en schaduwrijk park, dat goed onderhouden is. Bij het park staat een grote Konak, gebouwd in opdracht van Miloš Obrenovic. Het gebouw doet nu dienst als gemeentehuis. Het bezienswaardige Nationaal Museum heeft een grote archeologische afdeling waar vondsten uit de Romeinse stad Viminacium worden getoond.

Lees meer

Bij het industriestadje Kostolac, een kilometer of elf ten noorden van Požarevac, ligt de belangrijkste archeologische vindplaats van Servië. Van de eerste eeuw voor Christus tot de vierde eeuw na Christus was Viminacium van groot strategisch en economisch belang voor het Romeinse Rijk. Het militaire kamp en de stad lagen bij de monding van de Mlava (Magila) in de Donau (Danube). Het kamp lag op de oostelijke oever van de kleine rivier, terwijl de burgerstad aan de overkant lag. De Romeinen hadden hier in de eerste eeuw voor Christus een Keltische stam, de Scordisci, verslagen en stichtten de stad op de nieuwe grens. Van de handelsroute langs deze grens (de limes) splitste bij Viminacium de straat naar Byzantium. Na de deling van de provincie Moesia werd Viminacium de hoofdstad van Moesia Superior. Keizer Hadrianus (117-138) bevorderde de stad tot de rang van municipium, waarmee de inwoners de rechten en plichten van echte Romeinen kregen.

In 211 riep keizer Septimus Severus zijn zoon Caracalla in Viminacium tot keizer uit. Sinds 239 had de stad als enige in de provincie Moesia Superior het recht om eigen munten te slaan. Vanaf de vierde eeuw zetelde een bisschop in Viminacium. Attila de Hun veroverde en vernielde de stad in 441, maar vanwege het strategische en economische belang van deze plaats liet Justinianus I (527-565) de stad weer opbouwen. Kort daarop werd de stad definitief vernietigd, dit keer door de Avaren.

De opgravingen zijn nog steeds in volle gang, hoewel het lastig is genoeg geld bij elkaar te krijgen. Op dit moment beslaat de site 450 hectare. Er zijn indrukwekkende ruïnes van tempels, thermen, paleizen, een hippodroom en twee dodensteden. In drie van de graftombes zijn fresco’s terug te zien, één is pagan, één christelijk en de derde heeft een afbeelding van Cupido. In 2010 werd hard gewerkt aan de opgravingen van het amfitheater. Dit is het enige overgebleven amfitheater van Servië. Er worden regelmatig rondleidingen gegeven, ook in het Engels. Zonder gids is het niet toegestaan de ruïnes te betreden.

In de omgeving zijn ook de resten van een mammoet gevonden. Deze zijn ook op het terrein te bekijken.

Smederevo

In bijna elke supermarkt op de Balkan kunt u de goedkope witte wijn Smederevka kopen. Al sinds de Romeinse tijd wordt op de zuidhellingen bij Smederevo wijn verbouwd. De stad aan de Donau telt ongeveer zeventigduizend inwoners.

Op de plek waar nu Smederevo ligt, lag in de derde eeuw waarschijnlijk de Romeinse nederzetting Margum, vernoemd naar de gelijknamige rivier (nu Jezeva) die hier in de Donau uitmondt. In de vierde eeuw werd een kasteel gebouwd, dat in 442 door de bisschop aan de Hunnen werd overgedragen. Hetzelfde kasteel wordt in Byzantijnse bronnen van het begin van de elfde eeuw genoemd en in 1381 in een oorkonde van de vorst Lazar aan het klooster Ravnica. Daaruit kan men dus afleiden dat de vesting continu in gebruik is geweest.

Onder de despoot Stefan Lazarevic kreeg Smederevo grotere betekenis, maar de stad ging pas echt groeien onder zijn opvolger Ðurde Brankovic. Hij verlegde zijn residentie van Belgrado naar Smederevo, omdat hij dacht daar veiliger voor de Turken te zijn. Halverwege de vijftiende eeuw viel de stad in handen van de Turken. Tijdens de Habsburgs-Turkse oorlogen werd hevig om Smederevo gevochten. Tijdens de Eerste Servische opstand kwam de stad korte tijd in handen van Karadorde. Uiteindelijk moesten de Osmanen pas in 1867 de aftocht blazen. De burcht gold als één van de best bewaarde bastionnen aan de Donau. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontplofte echter een munitieopslag. Er vielen veel doden en de vesting werd zwaar beschadigd. Na de oorlog is er lange tijd weinig gebeurd om de burcht weer op te knappen, maar aan het begin van de 21ste eeuw zijn de renovatiewerkzaamheden dan toch begonnen.

De burcht is grotendeels gratis toegankelijk, maar voor het spectaculairste gedeelte recht boven de Donau wordt een bescheiden toegangsprijs gevraagd. Het riviertje de Jezava is aan weerszijden van het fort omgeleid en doet dus dienst als een slotgracht. De huidige burcht is gebouwd in drie fasen halverwege de vijftiende eeuw. Het kasteel is omgeven door groen en ook binnen de muren ligt een mooi park. Op de torens broeden ooievaars.

Ook de rest van de stad is absoluut een bezoek waard. Op het mooi ingerichte centrale plein staat een witte orthodoxe kerk. Een met geraniumbakken volgehangen boog overspant de grote fontein midden op het plein. Onder een drie eeuwen oude moerbeiboom zou een Turkse commandant in 1807 de sleutels van de stad aan Karadorde gegeven hebben. De boom is een nationaal natuurlijk monument. Verder heeft Smederevo een flink aantal monumentale negentiende- en vroeg twintigste-eeuwse gebouwen, zoals het gymnasium, de rechtbank en het stadhuis.