Zoals gezegd moet op verse lava eerst bodemvorming plaatsvinden alvorens plantengroei goed tot ontwikkeling komt. Daarvoor is inwerking van regen, vorst en wind nodig maar ook korstmossen spelen daarin een belangrijke rol. Op recent gevormde lava ziet men die dan ook groeien in kleuren variërend van de kleur van de gesteentes tot zeer bonte combinaties. Vervolgens vestigen zich de rendiermossen en echte mossen, die vaak dikke lichtgeelgroene sponsachtige matten vormen. Hierop gaan zich steeds meer hogere planten vestigen, waarbij zich plantengemeenschappen vormen zoals heide. Op IJsland is de natuurlijke eindsituatie (laag) berkenbos.

Vermeldenswaard is dat vele lavastromen uit hobbels en kuilen bestaan. In deze kuilen, maar ook in grotere aardscheuren, ontstaan plekken met enerzijds een verminderde hoeveelheid licht en anderzijds een zekere mate van beschutting tegen de elementen. Hierin kunnen vele varens gedijen (de blaasvaren Cystopteris filixfragilis is wel de meest algemene soort op IJsland) en andere plantensoorten die graag in beschutting groeien zoals vrouwenmantels. Soms kunt u er ook tamelijk bijzondere planten vinden als de eenbes (Paris quadrifolia).